Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết :
TẬP LÀM THƠ BỐN CHỮ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau bài học, HS có khả năng:
1. Kiến thức
- Hiểu được đặc điểm của thể thơ 4 chữ. Các kiểu vần được sử dụng trong thơ nói chung và thơ bốn chữ nói riêng.
2. Kỹ năng:
- Nhận diện được thể thơ 4 chữ khi đọc và học thơ ca.
- Xác định được cách gieo vần trong bài thơ thuộc thể thơ bốn chữ.
- Vận dụng những kiến thức về thể thơ bốn chữ vào việc tập làm thơ bốn chữ.
3. Thái độ:
- GD HS ý thức tự giác tích cực trong học tập. Bình tĩnh, tự tin khi trình bày.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực giao tiếp, ứng xử, lắng nghe tích cực ....
- Năng lực suy nghĩ sáng tạo, nêu vấn đề, tìm kiếm và xử lí thông tin.
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Phương pháp thực hành có hướng dẫn. GV gợi mở, nêu vấn đề, các nhóm thảo luận và trình bày.
III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên: Bài soạn , tài liệu, đồ dùng DH.
2. Học sinh: Xem kỹ bài thơ “Lượm”. Đọc phần giới thiệu về thơ bốn chữ sau bài “Lượm”. Tập làm thơ 4 chữ ở nhà. Chỉ ra đặc điểm, nội dung của đoạn thơ mình làm.
IV. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
Kết hợp trong quá trình học bài mới.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
- Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập
- Phương pháp: vấn đáp
- Thời gian: 2 phút
- GV dẫn dắt: Thơ 4 chữ xuất hiện nhiều trong tục ngữ, ca dao và đặc biệt là vè... Bài thơ có nhiêu dòng, mỗi dòng 4 chữ, thường ngắt nhịp 2/2, thích hợp với lối kể và tả, thường có cả vần lưng và vần chân xen kẽ, giao vần liền, hay vần hỗn hợp.
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
- Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động
- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề,…
- Thời gian: 20p
Hoạt động 1: Tìm hiểu về đặc điểm của thể thơ 4 chữ.
- Bước 1: GV yêu cầu hs thảo luận nhóm 3 phút về nội dung 4 bài tập (BT1 đến BT4) đã chuẩn bị ở nhà.
- Các nhóm báo cáo kết quả - Nhóm khác nhận xét, bổ sung
– GV kết luận.
* Bài tập 1:
- Ngoài bài “Lượm”, Tố Hữu còn có các bài:
+ Trần Đăng Khoa “Hạt gạo làng ta”.
+ Ca dao “Khăn thương nhớ ai”.
* Bài tập 2
Mây lưng chừng hàng
Về ngang lưng núi
Ngàn cây nghiêm trang
Mơ màng theo bụi
(Xuân Diệu)
- Vần chân (cước vận): hàng - trang
núi - bụi.
- Vần lưng (yêu vận): hàng - ngang
trang - màng.
* Bài tập 3
- Đoạn thơ của Tố Hữu: - gieo vần cách
- Đoạn đồng dao: gieo vần iền.
- Ngoài ra còn có cách gieo vẫn hồn hợp không theo một trật tự nào. Ví dụ:
Chú bé loắt choắt.
Cái xắc xinh xinh.
Cái chân thoăn thoắt.
Cái đầu nghênh nghênh.
(Tố Hữu)
* Bài tập 4: Sưởi - cạnh đò – sông
- Bước 2: GV yêu cầu HS rút ra kết luận: Từ các bài tập trên hãy rút ra đặc điểm của thơ 4 chữ. (số chữ trong một câu? cách gieo vần? nhịp?).
- HS suy nghĩ trả lời. HS khác bổ sung.
- GV chuẩn kiến thức. I - Đặc điểm của thể thơ 4 chữ.
- Bài thơ có nhiều dòng, mỗi dòng 4 chữ.
- Ngắt nhịp 2/2: ngắn, nhanh.
- vần lưng, vần chân xen kẽ.
- Gieo vần liền, cách hoặc hỗn hợp.
Hoạt động 2: Tập làm thơ 4 chữ trên lớp.
- Bước 1: GV cho HS thảo luận theo nhóm: 3 – 5 phút.
- HS trao đổi các bài thơ đã chuẩn bị.
- Chọn 1 - 2 bài xuất sắc trình bày trước lớp.
- GV và lớp nhận xét các bài thơ trình bày về: nội dung, hình thức (vần, nhịp)
- Bước 2: Trao đổi làm 1 bài thơ (đoạn thơ). Chủ đề về: tình bạn, mái trường, quê hương. Chia nhóm hs 6 nhóm
- HS thực hiện thảo luận nhóm. Đọc bài thơ nhóm mình.
-Các nhóm khác nhận xét. GV nhận xét và sửa chữa. II - Tập làm thơ 4 chữ trên lớp.
1. Trình bày bài thơ đã chuẩn bị ở nhà.
2. Tập làm thơ trên lớp.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
- Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Phương pháp: Vấn đáp
- Thời gian: 10p
- GV yêu cầu HS: làm thơ 4 chữ theo đề tài , nhà trường, cảnh vật, mùa xuân, hạ, thu, đông...
HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG
- Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.
- Phương pháp: vấn đáp
- Thời gian: 2 phút
- GV yêu cầu HS về nhà: Tìm đọc thêm một số bài thơ 4 chữ hay và viết cảm xúc về baì thơ đó.
4. Hướng dẫn học bài cũ và chuẩn bị bài mới:
- Học bài cũ: Nhớ đặc điểm của thể thơ bốn chữ. Nhớ một số vần cơ bản. Nhận diện được thể thơ bốn chữ. Sưu tầm một số bài thơ được viết theo thể thơ này hoặc tự sáng tác thêm bài thơ 4 chữ.
- Chuẩn bị bài mới: Trả bài tập làm văn số 5