Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết :
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau bài học, HS có khả năng:
1. Kiến thức
- Đặc điểm ngữ pháp của câu trần thuật đơn
- Tác dụng của câu trần thuật đơn.
2. Kỹ năng:
- Nhận diện được câu trần thuật đơn trong văn bản và xác định được chức năng của câu trần thuật đơn.
- Sử dụng câu trần thuật đơn trong nói và viết.
3. Thái độ: GD HS biết yêu tiếng Việt, biết giữ gìn sự trong sáng của TV
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực giao tiếp: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân về cách nhận biết, tạo lập và sử dụng động từ trong khi nói, viết.
- Năng lực lựa chọn cách sử dụng động từ trong thực tiễn giao tiếp
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Phương pháp: thuyết trình, thảo luận, phân tích, thực hành có hướng dẫn...
- Kĩ thuật động não: Suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực về dùng từ, đặt câu...;
III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên: nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo; bảng phụ, máy chiếu
2. Học sinh: SGK, vở ghi, vở soạn, A0, bút dạ...
IV. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ. (4 phút)
Câu hỏi: Đặt hai câu, xác định thành phần chính, thành phần phụ và cho biết CN, VN trả lời cho câu hỏi nào và có cấu tạo ra sao
- Gọi 2 HS lên bảng. Gv nhận xét và chấm điểm
3. Bài mới. (33 phút)
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
- Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập
- Phương pháp: vấn đáp
- Thời gian: 2 phút
- GV đưa ra một câu văn, yêu cầu HS xác định thành phần chính, thành phần phụ của câu? Nội dung câu trên nói về việc gì?
Sáng nay, Lan/ đi học muộn.
C V
- HS trả lời. GV nhận xét và dẫn dắt: Câu trên thuộc kiểu câu gì? Ý nghĩa của chúng ra sao? Chúng ta tìm hiểu bài hôm nay để làm rõ.
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
- Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động
- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề,…
- Thời gian: 15p
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học
Hoạt động 1: Câu trần thuật đơn là gì?
- Bước 1: GV yêu cầu HS nhắc lại các kiểu câu phân loại theo mục đích nói đã học ở tiểu học?
- HS nhắc lại. GV bổ sung:
+ Câu trần thuật
+ Câu nghi vấn
+ Câu cầu khiến
+ Câu cảm thán
- Bước 2: GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm bàn, đọc bài tập (SGK) và thực hiện các nhiệm vụ:
+ Xác định thành phần chính, thành phần phụ trong bài tập trên?
+ Cho biết các câu đó thuộc kiểu câu nào?
- HS suy nghĩ trả lời, GV chuẩn kiến thức
- Câu 1: Tôi /đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
CN VN
- Câu 2: Rồi với điệu bộ…tôi / mắng.
CN VN
- Câu 6: Chú mày / hôi như cú mèo thế này,
CN VN
ta / nào chịu được.
CN VN
- Câu 9: Tôi / về, không một chút bận tâm.
CN VN
- Bước 3: GV đặt câu hỏi kết luận vấn đề: Em hiểu thế nào là câu trần thuật đơn?
- HS suy nghĩ trả lời, GV chuẩn kiến thức
- Bước 4: GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ.
- HS đọc. GV nhấn mạnh kiến thức
- Bước 5: GV yêu cầu HS: Em hãy đặt câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu/ tả/kể?
- GV đưa câu mẫu. HS thực hiện.
+ Em là học sinh của lớp 6, trường THCS Đại Từ
+ Những đám mây lững lờ trôi trên bầu trời.
+ Hôm qua, em được đi xem phim
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1. Phân tích ngữ liệu:
- Câu được cấu tạo là một cụm C-V
+ Câu 1: Kể, tả sự việc.
+ Câu 2: Kể, tả, nêu ý kiến.
+ Câu 9: Kể sự việc.
=> Câu trần thuật đơn.
+ Về ý nghĩa, câu trần thuật đơn thường được dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự việc hay để nêu một ý kiến.
+ Về cấu tạo, câu trần thuật đơn do một cụm C-V tạo thành.
2. Ghi nhớ : (SGK- 101)
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, thực hanh
- Thời gian: 20 phút
Luyện tập
Bài tập 1
-GV yêu cầu HS đọc yêu cầu của bài và đặt tiếp câu hỏi: Trong các câu đã xác định, câu nào dùng để kể, tả, nêu ý kiến? Trong các câu kể, tả, nêu ý kiến trên có cấu tạo như thế nào?
- HS trả lời. GV nhận xét
(C1,2,9: 1 cụm C-V; C6: 2 cụm CV)
- GV đặt tiếp câu hỏi: Tại sao câu 6 cũng là câu trần thuật nhưng không phải là câu trần thuật đơn?
Vì nó có nhiều hơn 1 cụm C-V. II. Luyện tập.
Bài tập 1
* Yêu cầu: Tìm câu trần thuật đơn, cho biết câu đó để làm gì?
* Giải: Các câu 1,2,9 là câu trần thuật đơn
- Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô….sáng sủa. (Giới thiệu, tả)
- Bầu trời Cô Tô cũng…như vậy.
(Nêu ý kiến, nhận xét)
Bài tập 2:
- GV yêu cầu hs đọc Bt 2 SGK.
- HS thực hiện bài tập vào vở. GV gọi 1-2 HS trả lời và nhận xét, chuẩn kiến thức:
Lưu ý: Kiểu câu:
có + một cụm DT: là dạng đặc biệt của câu trần thuật đơn có mục đích giới thiệu.
Bài tập 2:
Các câu a, b, c là câu trần thuật đơn: Giới thiệu nhân vật, địa điểm, nơi chốn.
Bài tập 3:
- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân
- Yêu cầu HS viết đoạn văn MT có sd câu trần thuật đơn. Bài tập 3:
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
- Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Phương pháp: Vấn đáp
- Thời gian: 5p
- GV cho thêm bài tập để HS luyện tập:
Đọc các câu mở đầu những truyện đã học dưới đây, xác định chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
• Ngày xưa ở miền đất Lạc Việt cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta,có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.
• Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
• Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
Gợi ý:
• Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có 1 vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân
=> Câu trần thuật đơn : giới thiệu nhân vật
• Có 1 con ếch sống lâu ngày trong 1 giếng nọ.
=> Câu trần thuật đơn : giới thiệu nhân vật
• Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
=> Câu trần thuật đơn : giới thiệu nhân vật
HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG
- Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.
- Phương pháp: vấn đáp
- GV yêu cầu HS đặt 5 câu trần thuật đơn, trong đó có 3 câu dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật. 2 câu dùng để nêu ý kiến.
4. Hướng dẫn học sinh ở nhà: (5 phút)
- Học ghi nhớ.
- Làm bài tập SBT
- Chuẩn bị: Đọc trước bài Câu trần thuật đơn có từ là