BÀI 46. VỊNH HẠ LONG
Khởi động
Câu 1: Thi kể tên bãi biển, hòn đảo,... trên đất nước ta mà em biết.
Giải rút gọn:
- Bãi biển Nha Trang
- Bãi biển Đà Nẵng
- Hòn đảo Phú Quốc
- Bãi biển Cửa Lò (Nghệ An)
- Đảo Cô Tô
- Bãi biển Quy Nhơn
- Hòn đảo Côn Đảo
Câu 2: Nói 1 - 2 câu về một bãi biển, hòn đảo,... vừa kể tên.
Giải rút gọn:
Côn Đảo là một quần đảo nằm ở phía Nam Việt Nam, thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ, bình yên. Côn Đảo còn mang trong mình những trang sử hào hùng, từng là nơi giam giữ những chiến sĩ cách mạng trong thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ, làm cho nơi này còn được biết đến như một biểu tượng của sự hy sinh và lòng dũng cảm của dân tộc Việt Nam.
ĐỌC: VỊNH HẠ LONG
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Vì sao nói “bốn mùa Hạ Long phủ trên mình một màu xanh đằm thắm”?
Giải rút gọn:
- Vì bốn mùa Hạ Long được bao phủ bởi màu xanh biếc của biển, xanh lam của núi, xanh lục của trời.
- Màu xanh ấy như trường cửu, lúc nào cũng bát ngát, cũng trẻ trung, cũng phơi phới.
Câu 2: Mỗi mùa, vịnh Hạ Long hấp dẫn lòng người bởi điều gì?
Giải rút gọn:
- Mùa xuân của Hạ Long là mùa sương và cá nục.
- Mùa hè của Hạ Long là mùa gió nồm nam và cá ngừ, cá vược.
- Mùa thu của Hạ Long là mùa trăng biển và tôm he.
Câu 3: Theo tác giả, Hạ Long quyến rũ hơn cả vào mùa nào? Vì sao?
Giải rút gọn:
- Hạ Long quyến rũ hơn cả vào mùa hè.
- Những ngày hè đi bên bờ Hạ Long có cảm giác như đi trước cửa gió. Ngọn gió lúc êm ả như ru, lúc phần phật như quạt, mang cái trong lành, cái tươi mát của đại dương vào đất liền, làm sảng khoái tâm hồn ta.
Câu 4: Theo em, vì sao nói những âm thanh nghe được là “âm thanh của sự sống trăm ngả tụ về”?
Giải rút gọn:
- Vì chúng thể hiện sự đa dạng và sự hòa quyện của cuộc sống tại nơi đây.
- Mỗi âm thanh đều mang một câu chuyện riêng, từ sự bình yên, hùng vĩ của thiên nhiên đến nhịp sống nhộn nhịp, tấp nập của con người và hoạt động sản xuất, kinh tế.
- Chúng cùng tụ hội, tạo nên bức tranh sống động, đầy sắc màu về Vịnh Hạ Long
Câu 5: Đối với em, Hạ Long hấp dẫn bởi điều gì? Vì sao?
Giải rút gọn:
- Hạ Long hấp dẫn bởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và bí ẩn của nó. \
- Vì:
+ Vịnh Hạ Long rộng lớn với hàng nghìn đảo đá lớn nhỏ mọc lên giữa biển xanh
+ Sự kỳ bí từ những hang động, những góc nhìn đẹp như tranh vẽ, là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai yêu thiên nhiên và khám phá.
+ Sự phong phú về sinh hoạt văn hóa, ẩm thực cũng mang lại cho du khách những trải nghiệm độc đáo và khó quên.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: BIỆN PHÁP ĐIỆP TỪ, ĐIỆP NGỮ
Câu 1: Đọc các đoạn thơ sau và thực hiện yêu cầu:
a. Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay...
Hạt gạo làng ta
Có bão tháng Bảy
Có mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng Sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ…
Trần Đăng Khoa
b. Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
Nguyễn Đình Thi
- Chỉ ra các từ ngữ được dùng lặp lại trong mỗi đoạn thơ.
- Mỗi từ ngữ được dùng lặp lại trong các đoạn thơ có tác dụng gì?
Giải rút gọn:
a. - Từ ngữ được lặp lại: "Hạt gạo làng ta"
- Việc lặp lại:
+ Nhấn mạnh sự gắn bó, tự hào của người nông dân đối với hạt gạo, biểu tượng của sự nuôi dưỡng, của công sức và tình yêu lao động.
+ Gợi lên hình ảnh của một làng quê Việt Nam với những giá trị truyền thống, những khó khăn và vất vả nhưng cũng đầy ắp tình yêu và hy vọng.
b. - Từ ngữ được lặp lại: "của chúng ta"
- Việc lặp lại:
+ Tạo nên cảm giác sở hữu chung, tinh thần đoàn kết và tự hào dân tộc.
+ Nhấn mạnh mọi vẻ đẹp tự nhiên của đất nước đều thuộc về và do chính nhân dân tạo nên và bảo vệ.
+ Gợi lên tình yêu quê hương, lòng tự hào và trách nhiệm của mỗi người đối với tự nhiên và đất nước.
Câu 2: Tìm và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong mỗi đoạn thơ, bài ca dao sau:
a. Hôm nay bé hỏi mẹ
Tiếng gì là hay nhất?
Tiếng mưa rơi tí tách?
Tiếng gió lao xao hè?
Tiếng cạch cửa bố về?
Tiếng đàn ngân nga hát?
Tiếng đũa và tiếng bát?
Tiếng đầm ấm bữa cơm?
Phạm Thanh Vân
b. Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng lại chen nhuỵ vàng.
Nhuỵ vàng, bông trắng, lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Ca dao
Giải rút gọn:
a. - Điệp từ "Tiếng" tạo nên một dãy dài các hình ảnh âm thanh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh sự đa dạng và phong phú của những âm thanh xung quanh ta
+ Gợi lên sự tò mò và khám phá của trẻ nhỏ về thế giới xung quanh
+ Khẳng định giá trị của những điều giản dị, ấm áp trong cuộc sống gia đình
b. - Điệp ngữ "Nhuỵ vàng, bông trắng, lá xanh" được sử dụng để miêu tả vẻ đẹp tinh khiết, thanh cao của hoa sen.
- Tác dụng: Nhấn mạnh vẻ đẹp hài hòa, độc đáo của sen, thể hiện sự ngưỡng mộ của người nông dân đối với loài hoa này.
Câu 3: Thực hiện yêu cầu:
a. Thay các 
trong đoạn thơ sau bằng một từ phù hợp có trong dòng thơ đầu tiên:
Long lanh trên lá đất ấm
Là giọt sương mai Là giọt mưa gieo
đầu ngày bên đèo
Là tia nắng sớm Là con suối nhỏ.
b. Tìm các điệp từ trong đoạn thơ đã hoàn thiện và nêu tác dụng của các điệp từ đó.
Giải rút gọn:
a. Long lanh trên lá
Là giọt sương mai
Long lanh đầu ngày
Là tia nắng sớm
Long lanh đất ấm
Là giọt mưa gieo
Long lanh bên đèo
Là con suối nhỏ
Theo Nguyễn Lãm Thắng
b. - Điệp từ: “long lanh” mô tả vẻ đẹp lung linh, lấp lánh của thiên nhiên qua các khung cảnh và hiện tượng khác nhau
- Tác dụng:
+ Tạo ra một hình ảnh thiên nhiên đầy sức sống và huyền diệu
+ Giúp người đọc hình dung rõ nét vẻ đẹp óng ánh, huyền ảo của mỗi cảnh vật, gợi lên cảm giác về sự tươi mới, thanh khiết và sự vận động liên tục của cuộc sống xung quanh
+ Nhấn mạnh rmỗi khoảnh khắc trong thiên nhiên đều chứa đựng vẻ đẹp rực rỡ và quý giá, làm cho thế giới tự nhiên trở nên lung linh và đáng yêu hơn trong mắt người quan sát.
VIẾT: VIẾT VĂN TẢ NGƯỜI
Đề bài: Viết bài văn tả một người lao động đang làm việc.
Câu 1: Viết bài văn dựa vào kết quả bài tập 1 trang 45, 46.
Giải rút gọn:
Trong ánh nắng vàng ươm của buổi sáng sớm, bác Thành, một người lao động chăm chỉ, đang miệt mài với công việc của mình. Bác Thành đang cặm cụi cày ruộng.
Bác mặc chiếc áo lao động màu xanh đã phai màu vì thời gian, quần vải đen sờn và chiếc nón lá đã qua nhiều mùa nắng mưa. Dáng vẻ của bác gầy gò nhưng rắn rỏi, từng động tác làm việc đều thể hiện sự dẻo dai và kinh nghiệm.
Đôi tay chai sạn của bác nắm chặt lấy cán cày, dẫn dắt con trâu đi đều trên những luống đất. Mỗi bước đi đều để lại dấu vết sâu hoắm trên mặt ruộng màu mỡ. Mặt bác lấm tấm mồ hôi, nhưng ánh mắt lại rất tập trung, đôi khi lại ánh lên niềm tự hào về mảnh đất này, nơi đã nuôi sống bác và gia đình suốt bao năm.
Tiếng trâu kêu, tiếng chim hót, tiếng cày xới đất tạo nên một bản hòa âm bình dị của làng quê. Dù công việc vất vả và đôi khi khắc nghiệt dưới cái nắng chói chang của mùa hè, nhưng bác Thành không hề than vãn. Bác luôn tin rằng, mồ hôi và công sức bỏ ra hôm nay sẽ mang lại bội thu cho gia đình mình.
Qua hình ảnh người lao động miệt mài như bác Thành, em cảm nhận được tình yêu lao động, sự gắn bó và trân trọng với mảnh đất quê hương. Bác Thành không chỉ là một hình mẫu của người lao động chăm chỉ, kiên nhẫn mà còn là biểu tượng của sự hy sinh thầm lặng, là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ hôm nay trong việc yêu quê hương, đất nước và trân trọng từng giọt mồ hôi lao động.
VẬN DỤNG
Câu 1: Sưu tầm tranh ảnh, thông tin,... về vịnh Hạ Long.
Giải rút gọn:
- Vịnh Hạ Long là một trong những di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận, nằm ở phía Bắc Việt Nam, thuộc tỉnh Quảng Ninh
- Vịnh Hạ Long nổi tiếng với vẻ đẹp kỳ vĩ và hùng vĩ của hơn 1.600 hòn đảo lớn nhỏ, tạo nên một cảnh quan ngoạn mục.
- Đặc điểm nổi bật:
+ Hòn đảo và hang động: Mỗi nơi đều mang một vẻ đẹp đặc trưng và huyền bí, thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm.
+ Cảnh quan thiên nhiên: cảnh quan đá vôi hùng vĩ và vẻ đẹp của biển xanh, bầu trời trong lành và hệ sinh thái đa dạng.
+ Hoạt động du lịch: nhiều hoạt động hấp dẫn như kayaking, lặn ngắm san hô, thăm làng chài trên vịnh,...
+ Ẩm thực: nhiều món ăn hải sản tươi ngon
