BÀI 43. SỰ TÍCH CON RỒNG CHÁU TIÊN
Khởi động
Cùng bạn trao đổi:
- Câu ca dao dưới đây nhắc đến lễ hội nào?
- Lễ hội đó được tổ chức ở đâu và nhằm mục đích gì?
Tháng Ba nô nức hội đền,
Nhớ ngày giỗ Tổ bốn nghìn năm nay.
Ca dao
Giải rút gọn:
- Câu ca dao nhắc đến Lễ hội Đền Hùng.
- Lễ hội Đền Hùng được tổ chức tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng, nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Việt Nam.
- Lễ hội nhằm mục đích tưởng nhớ và tôn vinh các Vua Hùng - những vị vua sáng lập nên nước Văn Lang đồng thời thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của con cháu đối với công lao dựng nước và giữ nước của tổ tiên.
ĐỌC: SỰ TÍCH CON RỒNG CHÁU TIÊN
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Tìm trong đoạn đầu những chi tiết nói về vẻ đẹp và tài năng của Lạc Long Quân và Âu Cơ.
Giải rút gọn:
- Lạc Long Quân: Thân mình rồng, thường ở dưới nước, thỉnh thoảng lên sống trên cạn, sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ.
- Âu Cơ: xinh đẹp tuyệt trần.
Câu 2: Mỗi chi tiết sau nhằm giải thích điều gì?
Giải rút gọn:
- Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng:
+ Giải thích nguồn gốc huyền thoại về sự ra đời của dân tộc Việt Nam.
+ Tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển và đa dạng của dân tộc, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa về sự kết hợp giữa yếu tố thiên nhiên và nhân văn trong nguồn gốc của người Việt.
- Lạc Long Quân và Âu Cơ dẫn các con chia nhau cai quản các phương:
+ Giải thích về sự phân chia lãnh thổ và sự hình thành các bộ tộc đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, hình thành nên những bộ tộc đầu tiên và đặt nền móng cho sự phát triển của dân tộc Việt Nam.
+ Nhấn mạnh tới sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và sự phân bố địa lý của dân cư trong việc xây dựng và phát triển đất nước.
Câu 3: Kể tóm tắt câu chuyện.
Giải rút gọn:
Câu chuyện "Con Rồng Cháu Tiên" là một truyền thuyết về nguồn gốc dân tộc Việt Nam. Lạc Long Quân có sức mạnh phi thường và sống dưới nước, trong khi Âu Cơ là một nàng tiên xinh đẹp sống trên núi cao. Họ gặp nhau, yêu nhau và kết hôn.
Sau một thời gian, Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng, từ đó nở ra một trăm người con khỏe mạnh, đẹp đẽ. Tuy nhiên, vì cuộc sống và tập quán khác biệt giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ, họ quyết định chia nhau đưa con cái đi hai hướng khác nhau. Lạc Long Quân đưa năm mươi con xuống biển, còn Âu Cơ đưa năm mươi con lên núi, cùng nhau chia sẻ trách nhiệm cai quản các phương, hứa sẽ giúp đỡ nhau khi cần.
Con trưởng của họ theo mẹ lên núi được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đặt nước tên là Văn Lang, đóng đô tại Phong Châu. Từ đó, mười tám đời Hùng Vương kế nghiệp, truyền ngôi vua cho con trưởng, dẫn dắt dân tộc phát triển. Câu chuyện "Con Rồng Cháu Tiên" không chỉ là biểu tượng của sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người mà còn là nguồn gốc huyền thoại, tạo nên niềm tự hào và bản sắc dân tộc Việt Nam.
Câu 4: Theo em, người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu chuyện?
Giải rút gọn:
- Nguồn gốc dân tộc: khẳng định nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt Nam, nhấn mạnh tới sự đặc biệt, mạnh mẽ và thiêng liêng của dân tộc Việt
- Sự đoàn kết và yêu thương: thông điệp về sự đoàn kết, yêu thương giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng, kể cả khi gặp phải khó khăn hay hoàn cảnh đặc biệt.
- Trách nhiệm và sứ mệnh: trách nhiệm và sứ mệnh của con người đối với việc bảo vệ và phát triển đất nước,nnhắc nhở mỗi người về trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng và bảo vệ quê hương.
Câu 5: Thi tìm những câu tục ngữ, ca dao nói về tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc ta.
Giải rút gọn:
- Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
- Lá lành đùm lá rách.
- Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
- Thương người như thể thương thân.
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
- Có chí thì nên, có nhau thì sống.
- Xóm làng đùm bọc lẫn nhau, gió lốc không ngã được cây tre già.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ CÂU GHÉP
Câu 1: Ghép hai câu đơn trong mỗi trường hợp sau thành một câu ghép bằng một trong ba cách:
a. Mùa xuân đến. Hoa mơ nở trắng rừng.
b. Biển động. Tàu thuyền nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.
c. Hạt cải được gieo xuống. Đất phù sa và mưa xuân giúp chúng nảy mầm nhanh.
Giải rút gọn:
a. Mùa xuân đến, hoa mơ nở trắng rừng.
b. Nếu biển động thì tàu thuyền cần nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.
c. Nếu hạt cải được gieo xuống thì đất phù sa và mưa xuân giúp chúng nảy mầm nhanh.
Câu 2: Dựa vào nội dung bài đọc “Sự tích con Rồng cháu Tiên”, đặt một câu ghép theo mỗi yêu cầu sau:
a. Giới thiệu về Âu Cơ và Lạc Long Quân, trong đó các về câu ghép được nối với nhau bằng kết từ.
b. Giải thích lí do người Việt ta thường tự hào xưng là “con Rồng cháu Tiên”, trong đó các về câu ghép được nói với nhau bằng cặp kết từ.
Giải rút gọn:
a. Âu Cơ là một nàng tiên xinh đẹp đến từ núi cao còn Lạc Long Quân là vị thần đến từ miền sông nước với hình dáng rồng.
b. Vì tổ tiên là Lạc Long Quân và Âu Cơ nên
Câu 3: Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) giới thiệu về một di tích lịch sử mà em biết, trong đó có ít nhất một câu ghép.
Giải rút gọn:
Thành cổ Quảng Trị tọa lạc tại trung tâm thành phố Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị. Thành cổ được xây dựng vào năm 1824 dưới thời vua Minh Mạng, với kiến trúc hình vuông, mỗi cạnh dài 400 mét, được bao quanh bởi hào nước. Mặc dù trải qua nhiều biến cố lịch sử, phần lớn cấu trúc của thành cổ vẫn còn đứng vững, thu hút hàng nghìn du khách đến thăm quan mỗi năm. Thành cổ Quảng Trị không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần bất khuất, không ngừng chiến đấu vì độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.
VIẾT: LUYỆN TẬP LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Câu 1: Lập dàn ý cho bài văn dựa vào kết quả bài tập 2 trang 40, 41 và các gợi ý:
Giải rút gọn:
I. Mở bài:
Giới thiệu chung về chú giao hàng mà em thường thấy.
II. Thân bài:
* Tả ngoại hình của chú giao hàng:
a. Tuổi tác: là một người đàn ông tuổi trung niên.
b. Dáng người: có thân hình cao ráo, vóc dáng cân đối.
c. Gương mặt: gương mặt rắn rỏi, đôi mắt sáng nhanh nhẹn.
d. Trang phục: mặc bộ đồng phục của công ty giao hàng, gồm áo phông và quần âu, đi kèm là đôi giày thể thao.
e. Phụ kiện: đôi khi đeo kính mát và đội mũ bảo hiểm khi đi giao hàng.
* Tả công việc của chú giao hàng:
a. Bắt đầu công việc: đến kho hàng để nhận các đơn hàng cần giao trong ngày.
b. Sắp xếp hàng hóa: tổ chức và sắp xếp hàng hóa trong xe tải một cách khoa học.
c. Quá trình giao hàng: di chuyển qua các tuyến đường khác nhau, đảm bảo hàng hóa được giao đến đúng địa chỉ và bảo quản an toàn.
d. Tương tác với khách hàng: giao tiếp lịch sự, niềm nở với khách hàng, sẵn lòng giải quyết các vấn đề phát sinh.
III. Kết bài:
Tóm tắt vai trò và ý nghĩa của công việc giao hàng đối với cuộc sống hàng ngày.
Bày tỏ sự ngưỡng mộ và trân trọng đối với chú giao hàng và công việc của chú.
VẬN DỤNG
Kể về một việc làm thể hiện tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái mà em biết.
Giải rút gọn:
- Trong đại dịch Covid-19, câu chuyện về nhóm các tình nguyện viên "Bếp ăn yêu thương".
-Khi dịch bệnh bùng phát, nhiều người đã gặp khó khăn về việc cung cấp thực phẩm hàng ngày.
- Nhận thấy điều này, một nhóm tình nguyện viên đã quyết định lập ra "Bếp ăn yêu thương" với mục đích cung cấp bữa ăn miễn phí cho những người cần trong suốt thời gian giãn cách xã hội.
- Nhóm tình nguyện mỗi ngày đều tổ chức nấu hàng trăm suất ăn, đóng gói cẩn thận và tự tay giao đến từng khu vực cách ly, khu phong tỏa.
- Tất cả các suất ăn đều do chính nhóm tình nguyện viên chuẩn bị mà không kêu gọi sự đóng góp vật chất từ cộng đồng, bởi họ muốn thể hiện tinh thần tự lực, tự cường và mong muốn chia sẻ khó khăn với người khác một cách chân thành nhất.