BÀI 7. CHỚM THU
Khởi động
Chia sẻ với bạn 1 - 2 dấu hiệu của thời tiết nơi em ở vào một mùa trong năm.
Giải rút gọn:
Mùa thu:
- Gió heo may.
- Một số loại lá cây chuyển sang màu vàng và bắt đầu rụng.
- Không khí dịu dần, nắng hanh hao, sáng sớm se lạnh.
ĐỌC: CHỚM THU
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Tìm trong hai khổ thơ đầu những dấu hiệu báo mùa thu đến.
Giải rút gọn:
Dấu hiệu báo mùa thu đến:
- Không còn tiếng cuốc gọi nhau.
- Gió heo may.
- Trầu già, hoa cúc trắng, con đường cỏ xanh tươi, dòng nước lặng.
Câu 2: Theo em, vì sao “mùa đơm hạt thóc trên đồng” được gọi là “mùa vui”?
Giải rút gọn:
Vì hạt thóc báo hiệu mùa thu hoạch của người nông dân sau nhiều tháng vất vả chăm chút, mang đến niềm vui cho người nông dân.
Câu 3: Khi nhìn hạt gạo, nhành hoa, tác giả nghĩ về công lao của những ai? Vì sao?
Giải rút gọn:
- Tác giả nghĩ về công lao của cha mẹ và đất đai.
- Vì cha mẹ là người dày công chăm sóc, vun trồng; còn đất đai đai cung cấp chất dinh dưỡng nuôi cây lớn và bảo vệ cây.
Câu 4: “Con đường bước đến ngày mai” được nhắc đến ở khổ thơ cuối gợi cho em suy nghĩ gì?
Giải rút gọn:
- Hành trình chúng ta trưởng thành, khôn lớn.
- Để con đường ấy rộng mở hơn, chúng ta cần phải không ngừng học hỏi và quan sát để ngày một tiến bộ. Và trên hành trình chúng ta đi, luôn có sự đồng hành của cha mẹ và thầy cô.
ĐỌC MỞ RỘNG: SINH HOẠT CÂU LẠC BỘ ĐỌC SÁCH - CHỦ ĐIỂM KHUNG TRỜI TUỔI THƠ
a. Tìm đọc thông báo, quảng cáo hoặc bản tin:
b. Ghi chép và trang trí Nhật kí đọc sách.
c. Cùng bạn chia sẻ:
- Thông báo, quảng cáo hoặc bản tin đã đọc.
- Nhật kí đọc sách.
- Hình thức của thông báo, quảng cáo hoặc bản tin.
d. Ghi lại những thông tin quan trọng trong thông báo, quảng cáo hoặc bản tin được bạn chia sẻ.
(e) Đọc một thông báo, quảng cáo hoặc bản tin được bạn chia sẻ mà em thích.
Giải rút gọn:
- Quảng cáo về Trại hè tiếng Anh dành cho thiếu nhi.
- Các thông tin quan trọng:
+ Giới thiệu về các chương trình trải nghiệm.
+ Ưu điểm của trại hè.
+ Mục tiêu của trại hè.
+ Đối tượng tham gia trại hè.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: SỬ DỤNG TỪ ĐIỂN
Câu 1: Đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu:
a. Trong ví dụ, từ “kết” được trình bày mấy nghĩa? Nghĩa nào là nghĩa gốc? Các nghĩa nào là nghĩa chuyển?
b. Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và 1 - 2 nghĩa chuyển của từ “kết”.
Giải rút gọn:
a. Từ “kết” được trình bày 5 nghĩa:
- Nghĩa gốc: Đan, bện.
- Nghĩa chuyển:
+ Tập hợp lại và làm cho gắn chặt với nhau
+ Gắn bó với nhau bằng quan hệ tình cảm thân thiết
+ Dính bết vào nhau
+ Hình thành quả, củ từ hoa hay rễ.
b. - Việt Nam đánh đuổi được quân xâm lược nhờ vào sức mạnh đại đoàn kết toàn dân.
- Tôi muốn đi nhiều nơi và kết thêm nhiều bạn mới.
Câu 2: Đọc các câu sau và thực hiện yêu cầu:
- Tra từ điển để tìm hiểu nghĩa của các từ in đậm trong mỗi cặp câu.
- Nêu điểm giống nhau về nghĩa của hai từ in đậm trong mỗi cặp câu.
Giải rút gọn:
Từ Giải nghĩa
Mắt em bé sáng long lanh.
Cơ quan để nhìn của người hay động vật; thường được coi là biểu tượng của cái nhìn của con người.
Mắt quả dứa không ăn được.
Bộ phận giống hình những con mắt ở ngoài vỏ một số loại quả
Em tặng bà một chiếc khăn quàng cổ bằng len.
Bộ phận của cơ thể, nối đầu với thân
Mẹ mua cho em đôi giày cao cổ rất đẹp.
Bộ phận của áo, yếm hoặc giày, bao quanh cổ hoặc cổ chân, cổ tay
=> Điểm giống nhau về nghĩa của hai từ in đậm trong mỗi cặp câu: đều chỉ 1 bộ phận trên người hoặc vật.
Câu 3: Thực hiện yêu cầu:
a. Tra từ điển để tìm nghĩa gốc và 2 - 3 nghĩa chuyển của từ “ngọt”.
b. Đặt câu để phân biệt các nghĩa của từ “ngọt” đã tìm được.
Giải rút gọn:
a. Nghĩa của từ “ngọt”:
1. Có vị như vị của đường, mật
2. (Món ăn) có vị ngon như vị mì chính
3. (Lời nói, âm thanh) dễ nghe, êm tai, dễ làm xiêu lòng
b. Đặt câu:
1. Trẻ em rất thích ăn kẹo ngọt.
2. Con gà này ngọt thịt.
3. Cô ấy có giọng nói ngọt ngào và trong trẻo.
VIẾT: VIẾT BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH
Đề bài: Viết bài văn tả một cảnh đẹp ở quê hương em hoặc nơi em ở.
Câu 1: Viết bài văn dựa vào dàn ý đã lập ở trang 23, 24.
Giải rút gọn:
Ở những miền quê, cánh đồng lúa có lẽ là cảnh vật thân thuộc và gần gũi nhất. Cánh đồng lúa vì thế đã trở thành một phần kí ức tuổi thơ của tôi, để lại trong tôi những kỉ niệm khó phai nhòa.
Tôi vẫn còn nhớ mãi những lời hát ru dịu dàng, ngọt ngào của mẹ: "Con cò bay lả bay la, bay từ cửa phủ, bay ra cánh đồng". Cánh đồng lúa in đậm trong tâm trí tôi từ thuở ấy, đối với tôi, không có gì đẹp và thân thương cho bằng cánh đồng lúa. Cánh đồng làng tôi rộng đến mức cò bay mỏi cánh cũng không hết. Nhìn từ xa, cả cánh đồng như một tấm thảm khổng lồ. Mỗi khi có gió thoảng qua, cánh đồng lại nhấp nhô từng đợt, tạo thành những con sóng cứ đuổi nhau mãi về phía chân trời.
Tôi thích nhất là được cùng mẹ ra thăm đồng vào buổi sớm mai. Khi ấy, mọi vật thật tinh khôi và tươi mới. Những ánh nắng đầu tiên của ngày mới rọi xuống cánh đồng làm bừng sáng cả không gian. Sương lúc này vẫn còn giăng mắc trên từng ngọn cây, lá cỏ, cả cánh đồng chìm trong màn sương sớm làm tôi có cảm giác như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Từng bông lúa nặng trĩu hạt lúc này như đang gượng dậy để đón chào những tia nắng ấm áp.
Trên cao, những chú chim bay lượn, hót vang khúc ca về bình minh làm cho không gian càng thêm tưng bừng, rộn rã. Lúa đang thì con gái tỏa hương thơm dìu dịu, thoang thoảng. Trong cái vỏ xanh ấy đang ẩn chứa giọt sữa trắng tinh khôi, hội tụ tất cả những gì tinh túy nhất của trời đất. Vài chú cò trắng tranh thủ kiếm ăn, tiếng đập cánh bỗng làm thức dậy cả không gian đang im lìm như chìm trong giấc ngủ.
Dưới đồng, những cánh tay thoăn thoắt đang cắt từng bông lúa vàng trĩu hạt, chiếc nón trắng nhấp nhô theo nhịp của tay người gặt. Vừa làm việc, các bác nông dân vừa trò chuyện vui vẻ, thi thoảng lại cất lên tiếng hát làm vơi bớt cái nắng nóng, mệt mỏi. Nghe tiếng cười đùa ấy, tôi đoán năm nay chắc vẫn là một vụ mùa bội thu. Màu lúa chín vàng ươm gợi cảm giác về một miền quê ấm no, trù phú, lòng người bỗng cảm thấy thật bình yên trước khoảnh khắc giản dị của làng quê. Lúa được cắt xong sẽ xếp thành từng bó, những chiếc xe thồ, xe kéo có nhiệm vụ chở lúa về sân khơi. Con đường làng ngày gặt nườm nượp người xe, vui như trẩy hội. Bức tranh làng quê vì thế cũng trở nên thật sinh động với muôn vàn màu sắc.
Cánh đồng quê yêu dấu đã nuôi tôi khôn lớn, trưởng thành bằng hạt gạo trắng ngần, thơm như dòng sữa mẹ. Dù có đi đâu xa, hình ảnh về cánh đồng lúa sẽ mãi nhắc nhở tôi về một miền quê giản dị nhưng xiết bao trìu mến, thân thương.
VẬN DỤNG
Ghi lại những từ ngữ, hình ảnh em thích trong bài thơ “Chớm thu”.
Giải rút gọn:
Mùa đơm hạt thóc trên đồng
Đơm thêm bóng mẹ chờ trông tháng ngày
Mùa vui lúa vẽ đường cày
Vẽ nên vóc dáng đôi tay tảo tần.
Con đường bước đến ngày mai
Dệt từ trang sách dặm dài ước mơ
Dệt từ bóng mẹ, dáng cô...
Cùng bao năm tháng tuổi thơ ngọt lành