BÀI 55. MIỀN ĐẤT XANH
Khởi động
Cùng bạn trao đổi về những điều gợi ra từ tên bài đọc “Miền đất xanh”.
Giải rút gọn:
- Gợi lên những suy nghĩ và cảm nhận về một vùng đất trù phú, màu mỡ với bản sắc thiên nhiên đặc trưng.
- Đề cập đến màu sắc của cỏ cây, ám chỉ sự sống, sự tươi mới và sự phát triển bền vững.
ĐỌC: MIỀN ĐẤT XANH
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Trong đoạn văn đầu, vẻ đẹp của Khe Sanh được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?
Giải rút gọn:
Khe Sanh có nhiều hồ, đầm tự nhiên, nước trong xanh, đồi thông reo vi vút. Buổi sáng, sương mù bay lãng đãng quấn quanh những vườn cà phê trĩu hạt, những núi đồi trùng điệp.
Câu 2: Những người lính đã làm gì để trả lại sự bình yên cho Khe Sanh?
Giải rút gọn:
Những người lính đã dò dẫm gỡ mìn, huỷ bom để trả lại sự bình yên cho Khe Sanh, giúp cho đất đai không còn là nơi chứa đầy thương tích của chiến tranh và mở đường cho sự phục hồi và phát triển.
Câu 3: Câu văn cuối bài muốn nói về điều gì?
Giải rút gọn:
- Nhấn mạnh rằng ước vọng hoà bình và phát triển của những người dân Khe Sanh đã và đang trở thành hiện thực
- Khe Sanh đã xanh trở lại, tượng trưng cho sự sống, sự phục hồi và hy vọng cho tương lai.
Câu 4: Những chi tiết, hình ảnh nào trong bài gây ấn tượng đối với em? Vì sao?
Giải rút gọn:
- Những chi tiết, hình ảnh gây ấn tượng với em: cảnh sương mù bay lãng đãng quấn quanh những vườn cà phê và núi đồi trùng điệp vào buổi sáng, cùng với hình ảnh người dân Khe Sanh chăm chỉ và ước vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho mảnh đất của mình.
- Vì nó không chỉ thể hiện vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn thể hiện tình yêu, niềm tự hào và sự kiên cường của con người trước khó khăn
=> tạo nên một bức tranh đầy cảm xúc và ý nghĩa
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LIÊN KẾT CÁC CÂU TRONG ĐOẠN VĂN BẰNG CÁCH THAY THẾ TỪ NGỮ
Câu 1: Đọc các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
a. Cây đa Ấn Độ thì liên tục bật ra những búp đỏ hồng, nhọn hoắt. Khi đủ lớn, nó xoè ra thành chiếc lá nâu rõ to, ở trong lại hiện ra cái búp đa mới nhọn hoắt, đỏ hồng…
Theo Vân Long
b. Trời vừa ấm lên, những đàn én đã trở về. Loài chim báo hiệu mùa xuân đang chao liệng trên nền trời trong xanh.
Theo Vũ Phước Lai
- Từ in đậm thay thế cho từ ngữ nào trong câu văn đứng trước?
- Việc thay thế đó có tác dụng gì?
Giải rút gọn:
a. Từ “nó” thay thế cho “Cây đa Ấn Độ”.
b. Từ “Loài chim báo hiệu mùa xuân” thay thế cho “đàn én”.
=> Giúp cho các diễn đạt phong phú, mềm mại, không bị lặp từ.
Câu 2: Tìm các từ ngữ dùng để thay thế cho từ in đậm trong đoạn văn sau và cho biết tác dụng của chúng:
Gà trống thức dậy, cát tiếng dõng dạc xé màn sương mỏng, đánh thức những tia nắng ban mai. Sứ giả của bình minh kêu vang: “Ò... ó... o...!” và oai vệ đập cánh. Trời chưa sáng rõ nhưng anh chàng biết ở góc vườn kia lũ vịt con vừa dậy. Còn góc vườn này, chị mái mơ đang chuẩn bị dẫn đàn con đi tìm mỗi. Một ngày mới rộn ràng đang bắt đầu.
Khôi Nguyên Thảo
Giải rút gọn:
- Các từ ngữ được dùng để thay thế cho từ "gà trống" là "Sứ giả của bình minh" và "anh chàng".
- Cả hai từ đều có tác dụng làm cho ngôn từ trở nên phong phú và hấp dẫn hơn, giúp miêu tả hình ảnh gà trống một cách sinh động và đa dạng
=> Tạo ra một bức tranh tự nhiên và sống động về buổi bình minh trên đồng quê.
Câu 3: Thực hiện yêu cầu:
a. Chọn từ ngữ trong khung phù hợp với mỗi 
để các câu trong đoạn văn sau liên kết với nhau:
Những nhúm hạt nhỏ bé ngày nào giờ đã trở thành những vạt hoa tím bung nở. đang tươi cười chào đón Uyên. 
cúi xuống, thủ thỉ cảm ơn 
đã đem mùa xuân đến nơi này. 
rung rinh trong nắng, thì thầm đáp lại lời cảm ơn của 
.
b. Cho biết mỗi từ ngữ được chọn ở bài tập a thay thế cho từ ngữ nào trong câu văn đứng trước.
Giải rút gọn:
a. Những nhúm hạt nhỏ bé ngày nào giờ đã trở thành những vạt hoa tím bung nở. Những thảm sao nhỏ xinh ấy đang tươi cười chào đón Uyên. Cô bé cúi xuống, thủ thỉ cảm ơn người gieo hạt đã đem mùa xuân đến nơi này. Những vạt hoa biêng biếc rung rinh trong nắng, thì thầm đáp lại lời cảm ơn của những người bạn dễ thương.
b. “Những thảm sao nhỏ xinh ấy” thay thế cho “những vạt hoa tím”.
“Cô bé” thay thế cho “Uyên”.
“Những vạt hoa biêng biếc” thay thế cho “những vạt hoa tím” và “Những thảm sao nhỏ xinh”.
Câu 4: Viết 3 - 4 câu nói về việc trồng cây, trong đó có sử dụng biện pháp thay thế từ ngữ để liên kết các câu.
Giải rút gọn:
Việc trồng cây không chỉ mang lại bóng mát mà còn giúp làm sạch không khí. Cây cối còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất, ngăn chặn xói mòn. Hơn nữa, chúng còn là nguồn cung cấp oxy quý giá cho sự sống trên Trái Đất. Vì vậy, việc trồng thêm cây xanh chính là góp phần vào công cuộc bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống của chúng ta.
VIẾT: ĐOẠN VĂN THỂ HIỆN TÌNH CẢM, CẢM XÚC VỀ MỘT BÀI THƠ
Câu 1: Đọc đoạn văn của bạn Hạnh Dương và trả lời câu hỏi:
a. Đoạn văn viết về điều gì?
b. Bạn Hạnh Dương giới thiệu những gì ở câu văn mở đầu?
c. Ở các câu văn tiếp theo, bạn Hạnh Dương thể hiện những cảm xúc gì về bài thơ?
d. Câu cuối đoạn văn khẳng định điều gì?
Giải rút gọn:
a. Đoạn văn viết về bài thơ "Bài ca Trái Đất" của nhà thơ Định Hải, cảm xúc của người đọc trước bài thơ, và thông điệp hoà bình mà tác giả muốn gửi gắm.
b. Bạn Hạnh Dương giới thiệu bài thơ với lời giới thiệu gần gũi, mô tả Trái Đất như một người bạn và mô tả vẻ đẹp, thanh bình của Trái Đất.
c. Bạn Hạnh Dương thể hiện cảm xúc trong trẻo, niềm tin và hi vọng
d. Câu cuối đoạn văn khẳng định thông điệp hòa bình mà bài thơ mang lại trở nên diệu kì và lan tỏa nhờ vào lời thơ và nhịp thơ giàu nhạc điệu.
Câu 2: Chia sẻ với bạn tình cảm, cảm xúc của em về một bài thơ mà em thích.
Giải rút gọn:
Một trong những bài thơ mà em rất yêu thích là "Đất Nước" của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ gợi cho em cảm giác tự hào và yêu mến sâu sắc đối với quê hương, đất nước Việt Nam. Qua từng câu thơ, tác giả đã khéo léo khắc họa hình ảnh của đất nước từ Bắc chí Nam, từ lịch sử hào hùng đến vẻ đẹp của thiên nhiên và con người. Bài thơ đã khơi dậy trong em lòng yêu nước, sự trân trọng về những giá trị văn hóa và lịch sử của dân tộc.
VẬN DỤNG
Đóng vai người dân Khe Sanh, nói hoặc viết lời cảm ơn gửi tới những người lính đã chiến đấu để trả lại sự bình yên cho quê hương mình.
Giải rút gọn:
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới những người lính đã không ngại hi sinh, chiến đấu để trả lại sự bình yên cho quê hương chúng tôi. Nhờ có sự dũng cảm và hy sinh của các anh, chúng tôi mới có được cuộc sống thanh bình như hôm nay. Chúng tôi sẽ mãi ghi nhớ công ơn của các anh và tiếp tục cống hiến cho quê hương để xứng đáng với những hy sinh mà các anh đã bỏ ra. Cảm ơn các anh, những người hùng thầm lặng của quê hương Khe Sanh!