BÀI 41. LỘC VỪNG MÙA XUÂN
Khởi động
Tìm từ ngữ miêu tả cây lộc vừng được vẽ trong bức tranh minh hoạ bài đọc dựa vào gợi ý:
Giải rút gọn:
- Thân: "Gốc nhoài chín nhánh rồng bay"
- Gốc: "Gốc rêu trầm tích ngùi thơm sẽ sàng"
- Cành, lá: “Tán nhòa trong bóng vua xưa”
- Hoa: "Dây hoa thả những chuỗi cườm", “Hứng chùm bông phấn bay bay”
ĐỌC: LỘC VỪNG MÙA XUÂN
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Khổ thơ đầu giới thiệu những gì đặc biệt về cây lộc vừng ở Hồ Gươm?
Giải rút gọn:
- Cây lộc vừng như một biểu tượng cổ xưa, gắn liền với lịch sử
- Nhấn mạnh vẻ đẹp hoang sơ, cổ kính và sự gắn bó của cây với lịch sử nước nhà.
Câu 2: Câu thơ sau gợi nhắc đến câu chuyện nào?
Tán nhoà trong bóng vua xưa
Dáng nghiêng kính cẩn như vừa trả gươm.
Giải rút gọn:
- Gợi nhắc đến câu chuyện lịch sử nổi tiếng về Lễ trả gươm Thuận Thiên của vua Lê Lợi tại Hồ Gươm (Hồ Hoàn Kiếm) ở Hà Nội.
- Câu chuyện là một phần quan trọng trong lịch sử và văn hóa Việt Nam, biểu tượng cho ý chí độc lập và tự chủ của dân tộc.
Câu 3: Hoa lộc vừng được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?
Giải rút gọn:
Hình ảnh "Dây hoa thả những chuỗi cườm", "Hứng chùm bông phấn bay bay", như những chuỗi trang sức lung linh, đẹp đẽ và dịu dàng.
Câu 4: Em thích khổ thơ nào trong bài? Vì sao?
Giải rút gọn:
- Em thích khổ thơ cuối cùng
- Vì:
+ Gợi lại ký ức tuổi thơ của người viết khi họ lắng nghe những câu chuyện xưa cũ và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của hoa lộc vừng dưới ánh nắng mới
+ Mang lại cảm giác hoài niệm, ấm áp và gần gũi với thiên nhiên.
ĐỌC MỞ RỘNG: SINH HOẠT CÂU LẠC BỘ ĐỌC SÁCH - CHỦ ĐIỂM GIỮ MÃI MÀU XANH
(a) Tìm đọc truyện bản tin:
(b) Ghi chép và trang trí Nhật kí đọc sách.
c. Cùng bạn chia sẻ:
- Bản tin đã đọc.
- Nhật kí đọc sách.
- Hình thức trình bày bản tin.
- ?
d. Thi “Phát thanh viên nhí”: Đọc và bày tỏ suy nghĩ sau khi đọc bản tin.
(e) Ghi chép những thông tin chính về một bản tin được bạn chia sẻ.
Giải rút gọn:
Một bản tin trên Tạp chí điện tử Môi trường & Đô thị
Một bản tin trên báo điện tử Thanh niên
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ CÁCH NỐI CÁC VẾ TRONG CÂU GHÉP
Câu 1: Đọc các câu ghép sau và thực hiện yêu cầu:
a. Trời càng rét, thông càng xanh.
Ma Văn Kháng
b. Thuyền chưa cập bến, dân làng đã ùa ra đón.
Minh Tâm
c. Mặt trời vừa lên, nắng đã lấp lánh trên những con sóng.
Hồng Hoa
d. Tàu chạy đến đâu, đàn cá heo bơi theo đến đó.
Hữu Long
- Xác định các vế câu của mỗi câu ghép.
- Chỉ ra cặp từ hô ứng được sử dụng để nối các vế câu trong mỗi câu.
Giải rút gọn:
a. - Vế 1: Trời càng rét
- Vế 2: thông càng xanh
=> Cặp từ hô ứng được sử dụng: càng … càng
b. - Vế 1: Thuyền chưa cập bến
- Vế 2: dân làng đã ùa ra đón
=> Cặp từ hô ứng được sử dụng: chưa … đã
c. - Vế 1: Mặt trời vừa lên
- Vế 2: nắng đã lấp lánh trên những con sóng
=> Cặp từ hô ứng được sử dụng: vừa … đã
d. - Vế 1: Tàu chạy đến đâu
- Vế 2: đàn cá heo bơi theo đến đó
=> Cặp từ hô ứng được sử dụng: đâu … đó
Câu 2: Chọn cặp từ hô ứng phù hợp trong khung thay cho hai 
trong mỗi câu sau:
…vừa… đã … … càng … càng… … bao nhiêu… bấy nhiêu… …. đâu …. đó…
a. Trời … về chiều, nắng … sẫm lại
b. Trời nắng gắt …, muối khô nhanh …
c. Gió thổi về …, mây dạt về hướng …
d. Trời … rạng sáng, bà con … ra đồng gặt lúa.
Giải rút gọn:
a. Trời càng về chiều, nắng càng sẫm lại.
b. Trời nắng gắt bao nhiêu, muối khô nhanh bấy nhiêu.
c. Gió thổi về đâu, mây dạt về hướng đó.
d. Trời vừa rạng sáng, bà con đã ra đồng gặt lúa.
Câu 3: Đặt 1 - 2 câu cho mỗi trường hợp sau:
a. Câu có sử dụng cặp từ hô ứng "... càng ... càng ...” để nói về sự thay đổi của cảnh vật vào một buổi trong ngày.
b. Câu có sử dụng cặp từ hô ứng “... vừa ... đã ...” để nói về sự thay đổi của cảnh vật vào một mùa trong năm.
Giải rút gọn:
a. Mặt trời càng lên cao, bầu trời càng trở nên xanh thẳm.
Trời càng về khuya, sương mù càng dày.
b. Mùa xuân vừa đến, hoa anh đào đã nở rộ khoe sắc thắm khắp lối.
VIẾT: VIẾT BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Đề bài: Viết bài văn tả một người thân trong gia đình em.
Câu 1: Viết bài văn dựa vào dàn ý đã lập ở bài tập 1 trang 20, 21.
Giải rút gọn:
Trong gia đình em, anh trai em là người bạn, người đồng hành và sẻ chia với em trong nhiều hành trình.
Anh cao lớn với dáng vóc vững chãi. Mái tóc anh đen nhánh, được cắt gọn gàng theo phong cách truyền thống, cho thấy tính cách nghiêm túc và chín chắn của anh.
Đôi mắt anh luôn ánh lên vẻ đẹp của trí tuệ và lòng nhân hậu, là nơi em tìm thấy sự an ủi và động viên mỗi khi gặp khó khăn. Nụ cười của anh mỗi lần xuất hiện lại mang theo một nguồn năng lượng tích cực, lan tỏa tới mọi người.
Anh trai em không chỉ là người anh, mà còn là người bạn, người thầy giáo dạy em biết bao điều trong cuộc sống. Anh động viên em rất nhiều để vượt qua các thử thách, nhắc nhở em không bao giờ từ bỏ ước mơ và luôn nỗ lực hết mình vì những mục tiêu đã đặt ra. Anh cũng là người luôn bên cạnh em, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và những bài học quý báu từ cuộc sống.
Bên cạnh đó, anh trai cũng có những sở thích đặc biệt. Anh yêu thích thể thao, đặc biệt là bóng đá. Những buổi chiều cuối tuần, anh thường dành thời gian để chơi bóng cùng bạn bè hoặc xem các trận đấu trên ti vi. Đối với anh, bóng đá không chỉ là một môn thể thao mà còn là cách để thư giãn và kết nối với mọi người.
Dù công việc bận rộn, anh luôn dành thời gian cho gia đình. Cuối tuần, anh thường đề xuất những kế hoạch đi picnic hoặc khám phá những địa điểm mới cùng gia đình. Những khoảnh khắc quý giá này đã góp phần làm cho tình cảm gia đình em trở nên khăng khít và yêu thương hơn.
Dù cho thời gian có trôi qua, chúng em sẽ mãi mãi gắn bó, cùng nhau chia sẻ mọi niềm vui và thách thức trong cuộc sống.
VẬN DỤNG
Chia sẻ với người thân một vài thông tin thú vị về cây lộc vừng chín gốc ở Hồ Gươm.
Giải rút gọn:
- Cây lộc vừng này nằm sát bờ hồ phía đường Đinh Tiên Hoàng, đối diện Tổng công ty Điện lực Hà Nội.
- Tên gọi của cây bắt nguồn từ hình dáng độc đáo, với 9 gốc cây cong cong như con rồng vươn mình ra mặt hồ.
- Với chín gốc vươn lên mạnh mẽ, cây lộc vừng tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, khả năng phục hồi và tái sinh kỳ diệu của thiên nhiên.
- Cây còn là minh chứng cho sự kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trước mọi thử thách.