BÀI 22. TRƯỚC NGÀY GIÁNG SINH
Khởi động
Chia sẻ với bạn về một trò chơi mà em yêu thích.
Giải rút gọn:
- Em rất thích chơi đánh chuyền.
- Chỉ cần hai đến ba người, một bó que nhỏ thường là mười chiếc và một quả nặng như quả bưởi con hoặc quả cà, quả chanh là có thể bắt đầu cuộc chơi.
- Ai chơi liên tục từ bàn một đến hết bàn chuyền là người thắng cuộc trong ván đó. Và được quyền tiếp tục ván sau cho đến khi mất lượt, phải nhường quyền chơi cho người tiếp theo.
- Người chiến thắng trong toàn cuộc chơi là người thắng nhiều ván nhất.
ĐỌC: TRƯỚC NGÀY GIÁNG SINH
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Trong đoạn đầu, sự xuất hiện của những vị khách được tả như thế nào?
Giải rút gọn:
Tiếng chuông khua rộn rã, rồi một cỗ xe trượt tuyết lớn xuất hiện từ phía khu rừng và tiến đến cổng. Trong xe có dì, dượng và các em họ. Tất cả đều được trùm kín bởi những tấm chăn, áo choàng dài và những tấm da bò.
Câu 2: Kể lại tóm tắt trò chơi của các bạn nhỏ và bày tỏ suy nghĩ của em về trò chơi đó.
Giải rút gọn:
- Các bạn nhỏ mặc thật ấm để ra ngoài chơi tạo hình trên tuyết. Chúng leo lên cây rồi buông mình xuống lớp tuyết mịn để tạo thành in trên tuyết.
- Trò chơi này rất thú vị và đặc trưng ở những vùng lạnh, có tuyết rơi. Tuy nhiên, khi chơi cần phải cẩn thận để tránh gây chấn thương.
Câu 3: Tìm những chi tiết nói lên niềm vui, sự náo nức của các bạn nhỏ khi tham gia trò chơi.
Giải rút gọn:
Cả bọn chơi đùa vui đến nỗi khi đêm xuống chúng vẫn còn phấn khích, cứ nằm trằn trọc mãi.
Câu 4: Cách người cha giúp đám trẻ đi vào giấc ngủ có gì đặc biệt?
Giải rút gọn:
Người cha đã chơi đàn để giúp đám trẻ đi vào giấc ngủ.
Câu 5: Hình ảnh gia đình bạn nhỏ trong câu chuyện gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ gì?
Giải rút gọn:
Gia đình bạn nhỏ trong câu chuyện rất gần gũi, yêu thương và đoàn kết, gợi cho em cảm giác ấm cúng và thân thương.
Câu 6: Tưởng tượng, kể về giấc mơ của một bạn nhỏ trong truyện.
- Về những hoạt động trong ngày Giáng sinh
- Về những món quà Giáng sinh
- ?
Giải rút gọn:
Tiếng đàn du dương của ba đã đưa tôi vào giấc ngủ lúc nào không hay. Trong giấc mơ, tôi thấy được gương mặt hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi được cùng nhau đến nhà thờ để làm lễ. Rồi sau đó đám trẻ chúng tôi được đi chơi ở trung tâm văn hóa. Tôi được tham gia rất nhiều hoạt động thú vị như nhảy tự do, vẽ tranh, diễn kịch,... Sáng hôm sau tỉnh dậy, những hình ảnh đó vẫn in rõ trong tâm trí tôi.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ ĐẠI TỪ
Câu 1: Tìm đại từ trong đoạn văn sau và xếp vào nhóm thích hợp:
Đại từ xưng hô Đại từ nghi vấn Đại từ thay thế
Ngày xưa có một bác nông dân đang gieo hạt cải củ bỗng một con gấu chạy đến quát:
- Ai cho phép ngươi vào rừng của ta?
Bác nông dân trả lời:
- Ông gấu ơi, để tôi gieo ít hạt cải. Cải lớn tôi chỉ lấy gốc còn lại là phần ông.
Gấu vui vẻ:
- Thế cũng được. Nhưng ngươi phải giữ đúng lời hứa.
Củ cải lớn. Bác nông dân đào củ cải đem về, ngọn để lại cho gấu. Gấu ăn thấy đắng, tức lắm, nhưng không làm gì được.
Giải rút gọn:
- Đại từ xưng hô: ngươi, ta, ông, tôi.
- Đại từ nghi vấn: ai.
- Đại từ thay thế: thế.
Câu 2: Tìm 1 - 2 đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô phù hợp để thay cho mỗi 
trong các đoạn hội thoại sau:
a. Nghỉ hè, Quang gọi điện thoại cho bà:
- 
ơi, hai tuần nữa, cả nhà 
sẽ về thăm 
- Thế hả? 
chờ đón bố mẹ và 
b. Chọn được cuốn sách ưng ý, Vy nói với cô thủ thư:
- 
ơi,
muốn mượn cuốn này ạ.
- 
đợi một chút, 
sẽ ghi phiếu mượn cho 
Giải rút gọn:
a. Nghỉ hè, Quang gọi điện thoại cho bà:
- Bà ơi, hai tuần nữa, cả nhà cháu sẽ về thăm bà.
- Thế à? Bà chờ đón bố mẹ và cháu.
b. Chọn được cuốn sách ưng ý, Vy nói với cô thủ thư:
- Cô ơi, em muốn mượn cuốn này ạ.
- Em đợi một chút, cô sẽ ghi phiếu mượn cho em.
Câu 3: Thực hiện yêu cầu:
a. Viết tiếp 2 - 3 câu để hoàn thành đoạn hội thoại dưới đây, trong đó có sử dụng đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô.
Sáng Chủ nhật, Tuấn hỏi Long:
- Long ơi, sáng nay cậu có bận gì không ?
- ?
b. Chỉ ra các đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô đã sử dụng ở bài tập a.
Giải rút gọn:
a. Sáng Chủ nhật, Tuấn hỏi Long:
- Long ơi, sáng nay cậu có bận gì không?
- Tớ có lịch học nhạc cùng cô giáo. Có việc gì không cậu?
- Tớ định rủ cậu đi chơi đá bóng mà cậu bận mất rồi.
- Hẹn cậu lần sau nhé.
b. Các đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô đã sử dụng: cậu, tớ.
VIẾT: VIẾT BÀI VĂN KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO
Đề bài: Viết bài văn kể lại câu chuyện “Sự tích cây thì là” với những chi tiết sáng tạo.
Câu 1: Viết bài văn dựa vào dàn ý đã lập ở trang 97 và đoạn văn đã viết ở trang 101.
Lưu ý:
- Em chọn cách viết nào để có đoạn mở bài hấp dẫn?
- Em kể lại câu chuyện thế nào?
+ Kể đầy đủ các sự việc của câu chuyện
+ Kể chi tiết hơn đối với sự việc em chọn.
+ Thêm vào một sự việc những chi tiết sáng tạo giúp câu chuyện sinh động, lôi cuốn hơn: tả đặc điểm của các loài cây; kể lại hành động, lời nói, ý nghĩ của nhân vật; bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật,...
- Em viết đoạn kết bài thế nào để người đọc ấn tượng?
Giải rút gọn:
Ngày xửa ngày xưa, hồi đó cây cỏ trên thế gian vẫn chưa có tên gọi riêng. Một ngày kia, ông Trời cho gọi tất cả các loài cây cỏ lại để ban tên cho riêng từng loài.
Những loài cây cỏ tranh giành đến trước đều được ông Trời đặt cho tên đúng ý muốn của chúng. Có cây tỏa hương dịu dàng thì đòi được tên Lan, còn cây õng a õng ẹo, uyển chuyển múa thân mình thì lại xin đặt tên là Tóc Tiên, cây cao lớn hiên ngang đến thì được ông Trời gọi là Thông. Còn các loài rau cỏ cũng không ngoại lệ. Chúng cứ thế chen chúc kéo tới mà nài nỉ ông Trời ban cho chúng cái tên đẹp như là Dấp Cá, Húng, Tía Tô, Quế,...
Đến tận lúc cuối ngày, ông Trời cũng đã thấm mệt, lúc đó có một cành cây rất nhỏ bé hớt hải vội chạy tới. Vừa đến cổng thiên đình, nó thở hổn hển rồi tâu với Trời:
- Muôn tâu bệ hạ, bà con đang ốm nên con phải chăm bà giúp cha mẹ. Vì vậy mà con tới muộn. Xin ngài thứ lỗi cho con.
- Thôi được rồi, ta ghi nhận tấm lòng của con.
- Xin người ban cho con một cái tên thật kêu ạ. - Nhánh cây nhỏ nhanh nhảu đáp.
- Đợi ta suy nghĩ một chút nhé. Tên của con là…thì là…thì là…
Nó nghe ông Trời nói vậy thì mừng quá mà hét toáng:
- Tôi có tên gọi rồi! Từ nay tôi là Thì Là!
Vì vui mừng quá mà nó vội vã cảm ơn vì ông Trời đã đặt tên cho nó rồi lao nhanh về nhà để khoe cho bà nó biết chuyện này và cũng để chăm sóc cho bà. Chính vì nó hấp tấp vội vàng nên đâu hay chữ “thì là” kia đâu phải là tên ông Trời định đặt cho nó đâu, đó chỉ là do ông ngập ngừng vì chưa thể nghĩ ra một cái tên thật đẹp dành cho nó mà thôi.
Tuy nhiên từ ngày đó, mọi người đều quen gọi nó là Thì Là hoặc cũng có thể gọi là Thìa Là. Cái tên của nó tuy rất bình dị và chả có gì là đặc biệt nhưng chưa một loài cây cỏ nào dám mỉa mai, chế giễu nó về chuyện này vì không loài nào có thể so sánh với nó về lòng hiếu thảo.
VẬN DỤNG
Kể về một buổi sum họp của gia đình em.
Giải rút gọn:
- Tết năm ngoái, gia đình tôi về thăm ông bà nội. Cả gia đình tôi lại được ngồi bên nhau trò chuyện thân mật sau một thời gian dài xa cách.
- Trong bữa cơm ông bà tôi rất vui. Vì đã hai năm rồi nhà tôi mới có dịp về ăn tết với ông bà. Bà gắt thức ăn liên tục cho anh em tôi.
- Ăn cơm xong cả nhà ngồi uống trà, đón tết trong phòng khách. Bà tôi kể rất nhiều chuyện của mọi người, ông thì cứ khen hai anh em tôi năm nay lớn lên nhiều quá. Không khí gia đình thật vui vẻ.
- Đêm giao thừa đó, cả gia đình tôi quây quần bên nhau suốt đêm. Một cái tết sum họp gia đình với những giờ phút thật vui vẻ, đầm ấm.