BÀI 38. RỪNG XUÂN
Khởi động
Cùng bạn hỏi đáp về màu sắc của các sự vật trong tự nhiên.
Giải rút gọn:
1. Bầu trời:
Hỏi: Bầu trời có màu gì vào buổi sáng sớm?
Đáp: Vào buổi sáng sớm, bầu trời thường có màu xanh nhạt hoặc hồng phấn, tùy vào ánh sáng mặt trời.
2. Cây cối:
Hỏi: Tại sao lá cây thường có màu xanh?
Đáp: Lá cây có màu xanh do chứa diệp lục, một loại sắc tố giúp cây quang hợp, chuyển hóa ánh sáng mặt trời thành năng lượng.
3. Nước biển:
Hỏi: Nước biển có màu gì khi nhìn từ xa?
Đáp: Khi nhìn từ xa, nước biển thường có màu xanh dương hoặc xanh lá cây, phụ thuộc vào độ sâu, sự phản chiếu ánh sáng của mặt trời và các yếu tố khác
4. Cầu vồng:
Hỏi: Cầu vồng gồm những màu gì?
Đáp: Cầu vồng thường được biết đến với 7 màu chính: đỏ, cam, vàng, lục (xanh lá), lam (xanh da trời), chàm (xanh dương), tím, tạo thành dải màu cong trên bầu trời sau cơn mưa, khi ánh sáng mặt trời chiếu qua các giọt nước.
ĐỌC: RỪNG XUÂN
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Mỗi loại lá cây đóng góp gì cho “ngày hội của màu xanh”?
Giải rút gọn:
- Những lá cời non mới thoáng một chút xanh vừa ra khỏi màu nâu vàng.
- Những lá sưa mỏng tang và xanh rờn như một thứ lụa xanh màu ngọc thạch.
- Những chiếc lá ngõa non to như cái quạt lọc ánh sáng xanh mờ mờ.
- Những cây quéo, cây vải, cây dâu da, cây đa, cây chùm bao,... có tán lá già, xanh sẫm đậm đặc.
Câu 2: Ngoài màu xanh, rừng xuân còn được miêu tả với những màu sắc nào?
Giải rút gọn:
- Giữa những đám lá sòi xanh, có những đốm lá già còn rớt lại đỏ như những viên hồng ngọc.
- Lác đác trên nhiều cành, còn có những chiếc lá già đốm vàng, đốm đỏ, đốm tím. - Ở tận cuối xa, những chùm hoa lại đốm vàng lên chói chang như những ngọn lửa thắp sáng cả một vùng.
Câu 3: Lá sưa và lá ngoã được so sánh với sự vật nào? Cách so sánh ấy có gì thú vị?
Giải rút gọn:
- Lá sưa được so sánh với "một thứ lụa xanh màu ngọc thạch":
=> Không chỉ nêu bật màu xanh trong của lá sưa mà còn chỉ độ mềm mại, mịn màng như lụa và vẻ đẹp tinh khôi như ngọc thạch
- Miêu tả lá ngoã như "những chiếc quạt lọc ánh sáng xanh mờ mờ":
=> Gợi lên hình ảnh phiến lá ngoã rộng lớn, tạo ra một bầu không khí mát mẻ, dễ chịu, giúp ta liên tưởng đến việc sử dụng lá ngoã như một phương tiện để tạo ra bóng mát, sự thoải mái giữa rừng già rậm rạp.
Câu 4: Vì sao nắng chiếu qua các tầng lá lại tạo nên bầu ánh sáng huyền ảo?
Giải rút gọn:
- Các tầng lá với độ dày và hình dạng khác nhau giúp phân tán ánh sáng theo nhiều hướng, tạo ra các khu vực ánh sáng và bóng tối xen kẽ nhau.
- Sự phân tán này giúp tạo nên một không gian ánh sáng đa chiều, khiến cho cảnh quan trở nên huyền ảo hơn.
Câu 5: Nêu cảm nghĩ của em về rừng xuân được tả trong bài.
Giải rút gọn:
- Rừng xuân được mô tả trong các đoạn văn trên thực sự tạo nên một hình ảnh sống động, đa dạng và đầy màu sắc
- Vẻ đẹp tự nhiên đa sắc, mỗi chi tiết nhỏ đều được tô điểm một cách tinh tế và đầy ý nghĩa.
- Sự đa dạng của màu sắc không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp của mùa xuân mà còn thể hiện sự sống động và sức sống mãnh liệt của thiên nhiên.
- Sự kết hợp hài hòa giữa ánh sáng, màu sắc và bóng râm tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy ấn tượng và khó quên.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ CÁCH NỐI CÁC VẾ TRONG CÂU GHÉP
Câu 1: Sử dụng dấu câu hoặc chọn kết từ phù hợp trong khung để ghép mỗi cặp câu đơn sau thành một câu ghép:
(hoặc, còn, và, nên, nhưng)
a. - Chị Mai nấu cơm, kho cá
- Tôi nhặt rau và quét nhà.
b. - Sáng nay, em đến trường
- Em sẽ đến thư viện để đọc sách
c. - Mùa xuân đang về
- Các loài hoa đua nhau khoe sắc trong vườn trường
d. - Luống này là hồng nhung đỏ thắm
- Luống kia là thược dược rực rỡ.
Giải rút gọn:
a. Chị Mai nấu cơm, kho cá còn tôi nhặt rau và quét nhà.
b. Sáng nay, em đến trường hoặc em sẽ đến thư viện để đọc sách.
c. Mùa xuân đang về và các loài hoa đua nhau khoe sắc trong vườn trường.
d. Luống này là hồng nhung đỏ thắm còn luống kia là thược dược rực rỡ.
Câu 2: Thay 
trong mỗi trường hợp sau bằng một kết từ và vế câu phù hợp để tạo thành câu ghép:
-
Đường vào bản rất xa
. -
Những cây xoan đã lấm tấm nụ
. -
Hội đua thuyền tổ chức vào thứ Bảy
. -
Tôi thích những món đồ chơi kết từ lá dừa
.
Giải rút gọn:
-
Đường vào bản rất xa nên ai nấy đều thấm mệt.
-
Những cây xoan đã lấm tấm nụ và mỗi mầm non đều ẩn chứa sức sống diệu kỳ.
-
Hội đua thuyền tổ chức vào thứ Bảy nên em có thể đi xem hội cả ngày.
-
Tôi thích những món đồ chơi kết từ lá dừa nhưng tôi không biết cách nào để tạo ra chúng.
Câu 3: Viết 3 - 4 câu về một loài vật em thích, trong đó có ít nhất một câu ghép. Chỉ ra cách nối các vế câu đã sử dụng.
Giải rút gọn:
- Em rất thích mèo vì chúng là loài vật dễ thương và thông minh. Mèo có thể mang lại niềm vui và sự thoải mái cho mọi người xung quanh. Mỗi khi em buồn, chỉ cần nhìn thấy chú mèo của mình đùa nghịch, em lại cảm thấy hạnh phúc hơn.
- Cách nối các vế câu đã sử dụng: Sử dụng dấu phẩy (",") và từ "vì" để kết hợp hai ý thành một câu ghép
VIẾT: LẬP ĐOẠN MỞ BÀI CHO BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Câu 1: Đọc các đoạn mở bài của mỗi đề bài sau:
a. Đề bài: Viết bài văn tả một người thân trong gia đình em.
b. Đề bài: Viết bài văn tả một thầy giáo hoặc cô giáo mà em quý mến.
Giải rút gọn:
Một số mở bài cho bài văn tả người:
Tả bố:
Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ
Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha
Những câu thơ ấy luôn đứng cho tới tận ngày nay. Nếu như người mẹ cho ta một bàn tay dịu dàng, nuôi lớn ta bằng những dòng sữa ngọt ngào thì bố lại chính là điểm tựa để nâng đỡ chắp cánh cho em bước vào đời. Đối với em bố không chỉ là một người trụ cột của gia đình mà là một người anh hùng, một tấm gương để em học tập và noi theo.
Tả mẹ:
Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào. Có rất nhiều các bài thơ, câu hát nói về mẹ. Nếu như tình cha được ví ấm áp như vầng thái dương thì tình mẹ lại như biển Thái Bình dạt dào. Người mà em yêu quý nhất đó chính là mẹ em.
Câu 2: Xếp các đoạn mở bài ở bài tập 1 vào hai nhóm:
Giải rút gọn:
- Mở bài trực tiếp:
+ Trong nhà, bà nội là người gần gũi với chị em tôi hơn cả.
Hoài Vũ
+ Năm học này, lớp 5A của em được thầy Trung chủ nhiệm. Ngay từ lần gặp đầu tiên, chúng em đã rất ấn tượng với giọng nói trầm ấm và khiếu hài hước của thầy.
Theo Phan Thu Trang
- Mở bài gián tiếp:
+ Năm nay, cây ổi vườn nhà trổ hoa sớm. Nhìn những chùm hoa trắng muốt, ken dày mỗi đầu cành, em lại mong chóng đến hè để được gặp ông nội - người đã trồng cây ổi này để ghi dấu ngày em chào đời.
Theo Nam Nguyên
+ “Cô giáo em người xinh xinh, cô hay cười mắt cô long lanh...”. Mỗi khi nghe giai điệu bài hát “Cô giáo em” của nhạc sĩ Trần Kiết Tường, em lại nhớ tới cô Thư - cô giáo dạy em năm lớp Một. Nụ cười tươi tắn và sự ân cần của cô đã đem đến cảm giác ấm áp, thân thương cho chúng em những ngày đầu tới lớp.
Theo Ngân Thương
Câu 3: Viết đoạn mở bài cho bài văn tả một người thân trong gia đình em theo một trong hai cách:
Giải rút gọn:
a. Trong gia đình, mẹ là người em luôn thương yêu và dành nhiều tình cảm đặc biệt hơn cả.
b. Trong vũ trụ bao la này, mỗi chúng ta đều có một ngôi sao sáng, luôn soi đường và dẫn lối cho ta trong cuộc sống. Đối với em, ngôi sao ấy chính là mẹ - người phụ nữ vĩ đại nhất. Hình ảnh mẹ luôn hiện diện trong em như một nguồn ánh sáng ấm áp không bao giờ tắt, nguồn sáng được thắp lên bởi tình yêu thương và sự hy sinh vô bờ.
VẬN DỤNG
Ghi lại 3 - 5 từ ngữ dùng để miêu tả lá cây trong bài đọc “Rừng xuân” mà em thích dựa vào gợi ý:
Giải rút gọn:
- Từ: "Xanh rờn"
+ Nghĩa: sắc xanh tươi mới, đậm và rõ ràng, thường được dùng để miêu tả lá cây non hoặc cỏ mới mọc.
+ Lý do em thích: gợi lên hình ảnh của những chiếc lá cây mới ra, tràn đầy sức sống và hy vọng, sự tươi mới và sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên mỗi khi xuân về.
- Từ: "Chói chang"
+ Nghĩa: tả ánh sáng hoặc màu sắc rực rỡ, chói lọi, thường gây ấn tượng mạnh mẽ và không thể bỏ qua.
- Lý do em thích: gợi lên sự rực rỡ, ấn tượng của những chùm hoa hay lá cây khi chúng phản chiếu ánh nắng mặt trời, tạo nên một khung cảnh nổi bật và đầy sức sống trong bức tranh rừng xuân.
- Từ: "Toé lên"
+ Nghĩa: sự bùng nổ, phát tán ánh sáng hoặc màu sắc từ một điểm tập trung, thường dùng để miêu tả ánh sáng phản chiếu hoặc tia sáng.
+ Lý do em thích: gợi lên hình ảnh của những hạt sương long lanh dưới ánh nắng, tạo ra một hiệu ứng ngũ sắc đẹp đến ngỡ ngàng.