BÀI 56. NHỮNG CON HẠC GIẤY
Khởi động
Nói 2 - 3 câu giới thiệu về một nhân vật có ý chí, nghị lực mà em biết.
Giải rút gọn:
- Nhân vật có ý chí và nghị lực mà em rất ngưỡng mộ là Stephen Hawking, một nhà vật lý lý thuyết và vũ trụ học nổi tiếng thế giới.
- Dù phải sống với căn bệnh teo cơ suốt phần lớn cuộc đời, ông không chỉ vượt qua những hạn chế về thể chất mà còn đạt được những thành tựu vĩ đại trong lĩnh vực khoa học.
ĐỌC: NHỮNG CON HẠC GIẤY
Câu hỏi, bài tập:
Câu 1: Giới thiệu về cô bé Xa-xa-ki Xa-đa-kô:
Giải rút gọn:
- Trước khi bị nhiễm phóng xạ: khỏe mạnh, nhanh nhẹn.
- Sau 10 năm nhiễm phóng xạ: sức khoẻ của em bị giảm sút nhanh chóng, phải nằm viện để chữa trị bệnh máu trắng.
Câu 2: Tìm những từ ngữ và hình ảnh cho thấy Xa-đa-kô bình tĩnh và hi vọng mình sẽ khỏi bệnh.
Giải rút gọn:
Những từ ngữ và hình ảnh: cô bé "lặng lẽ nén đau, miệt mài gấp hạc," cùng với sự hỗ trợ từ trẻ em toàn nước Nhật, đã tới tấp gửi hàng nghìn con hạc giấy đến cho em, thể hiện niềm tin và hy vọng vào điều kỳ diệu.
Câu 3: Trẻ em Nhật Bản và học sinh thành phố Hi-rô-si-ma đã làm những việc gì khi biết chuyện về Xa-đa-kô? Em có nhận xét gì về những việc làm đó?
Giải rút gọn:
- Khi Xa-đa-kô nằm viện: tới tấp gửi hàng nghìn con hạc giấy đến cho Xa-đa-kô.
- Sau khi Xa-đa-kô mất đi: Trẻ em Nhật Bản và học sinh thành phố Hi-rô-si-ma đã quyên góp tiền xây dựng Tượng đài Hòa bình cho trẻ em để tưởng niệm Xa-đa-kô và những nạn nhân khác của bom nguyên tử.
=> Thể hiện tình thần đoàn kết, lòng biết ơn, và cam kết với mục tiêu hoà bình.
Câu 4: Tóm tắt câu chuyện bằng 4 - 5 câu.
Giải rút gọn:
Xa-xa-ki Xa-đa-kô, một cô bé may mắn sống sót sau vụ ném bom nguyên tử ở Hi-rô-si-ma, phải đối mặt với bệnh máu trắng do phóng xạ. Với niềm tin vào truyền thuyết về việc gấp một nghìn con hạc giấy, Xa-đa-kô đã nỗ lực chiến đấu với bệnh tật. Dù cuối cùng em không thể qua khỏi, câu chuyện của Xa-đa-kô đã truyền cảm hứng cho một phong trào hòa bình và tình yêu cuộc sống.
Câu 5: Bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của em khi đọc dòng chữ khắc dưới chân tượng đài.
Giải rút gọn:
Đọc dòng chữ khắc dưới chân tượng đài, "Chúng em kêu gọi, Chúng em nguyện cầu: Hoà bình cho thế giới!" khiến em cảm thấy xúc động và trân trọng giá trị của hoà bình. Câu chuyện của Xa-đa-kô nhắc nhở chúng ta về sự quý giá của cuộc sống và tầm quan trọng của việc bảo vệ hạnh phúc, hoà bình cho thế hệ tương lai.
LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LIÊN KẾT CÁC CÂU TRONG ĐOẠN VĂN BẰNG CÁCH DÙNG TỪ NGỮ NỐI
Câu 1: Đọc các đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu:
a. Mùa xuân xuất hiện trên những chồi non lấm tấm. Cùng với mùa xuân là những hạt mưa bụi và hương bưởi, hương cau xôn xao. Nhưng bầy chim én vẫn vắng bóng vì chúng còn mải chơi ở tận phương nam. Đến khi chị gió gọi nhắc, chúng mới sực nhớ ra mình là sứ giả của mùa xuân. Thế là lũ én ríu rít nối đuôi nhau trở về.
Võ Thu Hương
b. Sàn nhà rông của người Ba Na cách mặt đất khoảng hai mét. Họ làm cầu thang dành cho nam ở bên trái, cầu thang dành cho nữ ở bên phải. Ngoài ra, ở chính giữa còn có cầu thang dành cho già làng.
Tô Kiên
- Mỗi từ ngữ được in đậm trong từng đoạn văn có tác dụng gì?
- Tìm thêm từ ngữ khác có tác dụng như các từ ngữ in đậm trong từng đoạn văn.
Giải rút gọn:
- Tác dụng: nối các câu văn trong đoạn.
- Từ ngữ khác có tác dụng như các từ ngữ in đậm: cùng với.
Câu 2: Xác định các từ ngữ có tác dụng nối được dùng để liên kết các câu trong đoạn văn sau:
Ông tớ bảo nếu như cánh đồng là bộ mặt của làng, núi đồi là sức vóc của làng, thì con suối chính là linh hồn của làng. Còn bố tớ thì kể từ thời bố còn nhỏ đến giờ, con suối đã thay đổi nhiều rồi vì mùa mưa lũ suối lại bồi bên này và lở bên kia. Nhưng bụng suối vẫn chứa đầy tôm cá, chứa nước mát lành. Không những thế, bụng suối còn chứa cả những viên sỏi, viên đá lấp lánh thật đẹp.
Theo Văn Thành Lê
Giải rút gọn:
Từ ngữ có tác dụng nối được dùng để liên kết các câu trong đoạn văn: Còn, Nhưng, Không những thế.
Câu 3: Tìm một từ ngữ có tác dụng nối thay cho 
để liên kết các câu trong mỗi đoạn văn sau:
a. Trời đang nắng chang chang.
mây đen ùn ùn kéo đến. Bầu trời tối sầm lại. mưa ào ào trút xuống.
b. Mùa đông, những cành bàng khẳng khiu, trụi lá. 
khi mùa xuân đến, mỗi đầu cành bật ra một mầm bé xíu, xanh non. 
những mầm xanh ấy cứ mỗi ngày một lớn, xanh bóng dưới ánh mặt trời.
Giải rút gọn:
a. Trời đang nắng chang chang. Bỗng mây đen ùn ùn kéo đến. Bầu trời tối sầm lại. Rồi mưa ào ào trút xuống.
b. Mùa đông, những cành bàng khẳng khiu, trụi lá. Thế nhưng khi mùa xuân đến, mỗi đầu cành bật ra một mầm bé xíu, xanh non. Rồi những mầm xanh ấy cứ mỗi ngày một lớn, xanh bóng dưới ánh mặt trời.
Câu 4: Viết 3 - 4 câu về sự thay đổi của bầu trời, cây cối,... khi mùa xuân đến, trong đó có sử dụng từ ngữ có tác dụng nối để liên kết các câu. Chỉ rõ các từ ngữ đã được sử dụng.
Giải rút gọn:
Khi mùa xuân đến, bầu trời trở nên trong xanh. Nắng ấm về làm cho cảnh vật dường như được khoác lên một tấm áo mới. Khi ấy, cây cối bắt đầu đâm chồi nảy lộc, bừng sức sống sau một mùa đông dài lạnh giá. Đặc biệt, hoa anh đào nở rộ, tô điểm cho khung cảnh thiên nhiên thêm phần rực rỡ và đầy màu sắc. Các từ ngữ có tác dụng nối đã được sử dụng ở đây bao gồm "Khi", "Tiếp đến", và "Đặc biệt", giúp liên kết các ý một cách mạch lạc và hài hòa.
VIẾT: TÌM Ý CHO ĐOẠN VĂN THỂ HIỆN TÌNH CẢM, CẢM XÚC VỀ MỘT BÀI THƠ
Đề bài: Viết đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc của em về một bài thơ mà em thích.
Câu 1: Dựa vào kết quả bài tập 2 trang 101, tìm, sắp xếp và ghi lại những ý chính cho đoạn văn.
Giải rút gọn:
- Giới thiệu bài thơ "Đất nước": Em chọn bài thơ "Đất nước" của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm để chia sẻ. Bài thơ là một tác phẩm nổi tiếng, phản ánh tình yêu sâu sắc và niềm tự hào với đất nước Việt Nam, qua lời thơ đầy hình ảnh và ý nghĩa.
- Cảm xúc của em khi đọc bài thơ: em cảm nhận được tình yêu đất nước cháy bỏng và sự kiêu hãnh dân tộc qua từng câu chữ.
- Nội dung và ý nghĩa của bài thơ:
+ Khắc họa những hình ảnh đẹp về đất nước, con người Việt Nam trong cuộc chiến tranh giải phóng và bảo vệ tổ quốc.
+ Nhà thơ truyền tải thông điệp về tình yêu đất nước sâu sắc, về tinh thần đoàn kết và quyết tâm bảo vệ độc lập, tự do.
- Sự liên hệ với bản thân và cuộc sống:
+ Bài thơ đã gợi cho em những suy nghĩ về giá trị của tự do, độc lập và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và xây dựng đất nước.
+ Em cảm thấy bản thân cần phải trân trọng, học hỏi từ những thế hệ đi trước và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
- Lời kết:
+ Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho em trong cuộc sống hàng ngày.
+ Qua bài thơ, em học được tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và quyết tâm xây dựng một Việt Nam hòa bình, thịnh vượng.
Câu 2: Viết 1 - 2 câu giới thiệu bài thơ mà em thích.
Giải rút gọn:
Lâm Thị Mỹ Dạ với bài thơ “Chuyện cổ nước mình” đã để lại cho em nhiều ấn tượng. Bài thơ được mở đầu bằng lời khẳng định về tình yêu dành cho “chuyện cổ”: “Tôi yêu chuyện cổ nước tôi”. Đồng thời, tác giả cũng ca ngợi “chuyện cổ” vừa “nhân hậu, lại tuyệt vời sâu xa” - gửi gắm những bài học cho con cháu mai sau. Đó là lối sống tình nghĩa thủy chung hay sống hiền lành, nhân hậu thật đáng quý biết bao.
VẬN DỤNG
Kể lại câu chuyện “Những con hạc giấy” cho người thân.
Giải rút gọn:
Ngày 16 tháng 7 năm 1945, nước Mỹ chế tạo được bom nguyên tử. Hơn nửa tháng sau, chính phủ Mỹ quyết định ném cả hai quả bom mới chế tạo xuống Nhật Bản. Hai quả bom lần lượt ném xuống các thành phố Hi-rô-si-ma và Na-ga-sa-ki đã cướp đi mạng sống của hàng trăm nghìn người. Tính đến cuối năm 1945, tổng số người chết vì hai quả bom và bị nhiễm phóng xạ nguyên tử đã lên đến nửa triệu. Khi Hi-rô-si-ma bị ném bom, cô bé Xa-xa-ki Xa-đa-kô mới hai tuổi đã may mắn thoát nạn. Nhưng em bị nhiễm phóng xạ. Mười năm sau, từ một cô bé khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, sức khoẻ của em bị giảm sút nhanh chóng, phải nằm viện để chữa trị bệnh máu trắng. Nằm trong bệnh viện nhảm đếm từng ngày còn lại của đời mình, cô bé ngây thơ tin vào một truyền thuyết nói rằng nếu gấp đủ một nghìn con hạc bằng giấy treo quanh phòng, em sẽ khỏi bệnh. Em liền lặng lẽ nén đau, miệt mài gấp hạc. Biết chuyện, trẻ em toàn nước Nhật đã tới tấp gửi hàng nghìn con hạc giấy đến cho Xa-đa-kô. Nhưng Xa-đa-kô vẫn không qua khỏi, mặc dù em đã gấp được hơn một nghìn con hạc giấy.
Xúc động trước cái chết của Xa-đa-kô, học sinh thành phố Hirô-si-ma đã quyên góp tiền xây một đài tưởng niệm những nạn nhân bị bom nguyên tử sát hại. Năm 1958, Tượng đài Hòa bình cho trẻ em, còn được gọi là tháp Sen-ba-zu-ru (“Ngàn cánh hạc”), được dựng lên ở Công viên Hòa bình của thành phố. Trên đỉnh đài tưởng niệm cao chín mét là tượng một bé gái — mô phỏng hình ảnh Xa-đa-kô — giơ cao hai tay nâng một con hạc lớn đang dang cánh bay. Dưới tượng đài khắc những lời tha thiết: Chúng em kêu gọi Chúng em nguyện cầu: Hoà bình cho thế giới!