Soạn bài: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Đọc bài văn sau đây để trả lời câu hỏi
a. Mở bài
Tuệ Tĩnh là danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp  người bệnh.
b. Thân bài
Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho đến mời Tuệ Tĩnh  vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa co bị gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc:
Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơn.
Anh con nhà quý tộc sửng sốt:
Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi.
- Không! – Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời – Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại.
Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của con anh nhà quý tộc. Qua gần một buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ:
- A di đà phật! Không có ngài thì tính  mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng?
Tuệ Tĩnh trả lời:
Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được!
c. Kết bài
Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.               

  (Theo Quỳnh Cư, Những vì sao đất nước, tập 2, NXB thanh niên)

Câu hỏi:

• a. Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa rị trước cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi nói lên phẩm chất gì của người thầy thuốc?
• b. Chủ đề là vấn đề chủ yếu, là ý chính mà người kể muốn thể hiện trong văn bản. Vậy chủ đề của câu chuyện trên đây có phải là ca ngợi lòng thương người của Tuệ Tĩnh hay không?
• c. Nhan đề của bài văn thể hiện chủ đề của bài văn. Em hãy chọn một nhan đề thích hợp và nêu lí do.

Trả lời câu hỏi

• a. Đó là y đức chữa bệnh cứu người, không phân biệt giàu nghèo, sang hèn trong xã hội. Đó là phẩm chất hết lòng vì người bệnh.
• b.

• Chủ đề: ca ngợi y đức của Tuệ Tĩnh.
• Câu văn biểu hiện trực tiếp chủ đề này là: Ông là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh.
•  c. Ta chọn nhan đề thứ nhất trong 3 nhan đề “Y đức của Tuệ Tĩnh” - Bởi nó đã nói lên được chủ đề của tác phẩm. Đó là thái độ của Tuệ Tĩnh với 2 người bệnh.

2. Ghi nhớ

• Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.
• Dàn bài là bài văn tự sự thường gồm ba phần:
• Mở bài giới thiệu chung về nhân vật và sự việc.
• Thân bài kể diễn biến sự việc.
• Kết bài kể kết cục của sự việc.