I – CÂU THIẾU CẢ CHỦ NGỮ LẪN VỊ NGỮ
Chỉ ra lỗi sai trong những câu dưới đây và nêu ra cách chữa:
a) Mỗi khi đi qua cầu Long Biên.
b) Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng.
Hai câu trên thiếu chủ ngữ lẫn vị ngữ.
a) Mỗi khi đi qua cầu Long Biên
=> đây chỉ có phần trạng ngữ.
Cách sửa: thêm chủ ngữ và vị ngữ:
Mỗi khi đi qua cầu Long Biên, tôi đều say mê ngắm nhìn những màu xanh mướt mắt của bãi mía, bãi dâu, bãi ngô, vườn chuối.
b) Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng
=> chưa thành câu, mới chỉ có thành phần trạng ngữ (hai trạng ngữ)
Cách sửa: thêm chủ ngữ và vị ngữ:
Bằng khối óc và bàn tay lao động của mình, chỉ trong một thời gian ngắn anh Hà đã hoàn thành xuất sắc công việc được giao.
II – CÂU SAI VỀ QUAN HỆ NGỮ NGHĨA GIỮA CÁC THÀNH PHẦN CÂU
1. Cho biết trong mỗi bộ phận in đậm trong câu sau nói về ai.
Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
Mỗi bộ phận in đậm trong câu nói về dượng Hương Thư.
2. Câu trên sai như thế nào? Nêu cách chữa lỗi.
Cách sắp xếp như trong câu đã cho làm cho người đọc hiểu phần in đậm trước dấu phẩy (Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa) miêu tả hành động của chủ ngữ trong câu (ta). Như vậy, đây là câu sai về mặt nghĩa.
Chữa lại như sau:
Ta thấy dượng Hương Thư, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
Bài tập & Lời giải
Câu 1: Trang 141 sgk ngữ văn 6 tập 2
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau:
a) Năm 1945, cầu được đổi tên thành cầu Long Biên.
(Theo Thúy Lan)
b) [...] Cứ mỗi lần ngẩng lên nhìn bầu trời Hà Nội trong xanh, lòng tôi lại nhớ những năm tháng chống đê quốc Mĩ oanh liệt và oai hùng.
(Theo Thúy Lan)
c) Đứng trên cầu, nhìn dòng sông Hồng đỏ rực nước cuồn cuộn cháy với sức mạnh không gì ngăn nổi, nhấn chìm bao màu xanh thân thương, bao làng mạc trù phú đôi bờ, tôi cảm thấy chiếc cầu như chiếc võng đung đưa, nhưng vẫn dẻo dai, vững chắc.
(Theo Thúy Lan)
Xem lời giải
Câu 2: Trang 142 sgk ngữ văn 6 tập 2
Hãy viết thêm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành những câu hoàn chỉnh:
a) Mỗi khi tan trường, …
b) Ngoài cánh đồng, …
c) Giữa cánh đồng lúa chín, …
đ) Khi chiếc ô tô vẻ đến đầu làng, …
Xem lời giải
Câu 3: Trang 142 sgk ngữ văn 6 tập 2
Hãy chỉ ra lỗi sai và nêu cách chữa trong các câu sau đây:
a) Giữa hồ, nơi có một toà tháp cổ kính.
b) Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng.
c) Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những nầm tháng chiến tranh ác liệt.
Xem lời giải
Câu 4: Trang 142 sgk ngữ văn 6 tập 2
Các câu sau đây sai ở chỗ nào? Nên chữa như thế nào?
a) Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông và bóp còi rộn vang cả dòng sông yên tĩnh.
b) Vừa đi học về, mẹ đã bảo Thuý sang đón em. Thuỷ cất vội cặp sách rồi đi ngay.
c) Khi em đến cổng trường thì Tuấn gọi em và được bạn ấy cho một cây bút mới.