Ngày soạn………………………… Ngày dạy……………………………
TIẾT 12 - BÀI 9: NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH - TIỀN LÊ
I-TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, QUÂN SỰ
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- HS biết được:
+ Tổ chức bộ máy chính quyền thời Đinh - Tiền Lê
+ Diễn biến và nguyên nhân thắng lợi cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn 981.
- HS hiểu : bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh.Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn 981 giành được thắng lợi.
- HS vận dụng: củng cố lòng tin vững chắc ở sức mạnh và tiền đề dân tộc.
2.Kĩ năng:
a.Rèn kĩ năng: vẽ sơ đồ, lập biểu đồ và sử dụng bản đồ.
b.Năng lực cần hình thành:Tái hiện sự kiện lịch sử,giải quyết vấn đề,thực hành bộ môn.
3.Tư tưởng,thái độ
- Giáo dục HS: Lòng tự hào, tự tôn của dân tộc,Lòng biết ơn với người có công xây dựng và bảo vệ đất nước.
4. Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán.
- Năng lực chuyên biệt: Tư duy nghiên cứu khoa học lịch sử, tái hiện sự kiện, sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình, video clip…
II. PHƯƠNG PHÁP , KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan,..
III. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên
- Phương pháp: Trực quan,tổ chức các hoạt động nhóm,cá nhân,tập thể cho HS
- Chương trình giáo dục,Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, vở bài tập
- Lược đồ kháng chiến chống Tống năm 981.
- ảnh lịch sử về thời vua Đinh , Tiền Lê
- Việt sử giai thoại . Tư liệu về nước Đại Cồ Việt
2. Học sinh
- Chuẩn bị theo sự hướng dẫn của GV
- Sách giáo khoa, vở bài tập
IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ:
- Sau chiếnthắng Bạch Đằng Ngô Quyền đã làm gì?
- Bài tập trắc nghiệm: Khoanh vào chữ đặt trước câu trả lời đúng
Ai là người có công dẹp loạn 12 sử quân:
A.Dương Tam Kha C.Ngô Quyền
B.Đinh Bộ Lĩnh D. Ngô Xương Văn
3.Dạy và học bài mới
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (2’)
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân,Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua tiếp tục công cuộc xây dựng đất nước như thế nào ,cô trò chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay:
Bài 9:Nước Đại Cồ Việt thời Đinh -Tiền Lê
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức (20’)
Mục tiêu: + Tổ chức bộ máy chính quyền thời Đinh - Tiền Lê
+ Diễn biến và nguyên nhân thắng lợi cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn 981.
- HS hiểu : bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh.Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn 981 giành được thắng lợi.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Hoạt động của Thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: (7’)Tìm hiểu các việc làm của Đinh Bộ Lĩnh sau khi dẹp loạn 12 sứ quân
Phương pháp: sử dụng đồ dùng trực quan,đàm thoại,nêu vấn đề
Cách tiến hành:HS làm việc cá nhân
H: Sau khi dẹp loạn12 sứ quân, thống nhất đất nước Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì?
H: Việc nhà Đinh đặt tên nước và không dùng niên hiệu của hoàng đế Trung Quốc nói nên điều gì?
GV: Đại có nghĩa là lớn,cồ cũng có nghĩa là lớn--> Nước Việt to lớn. Vương: tước hiệu của vua dùng cho nước nhỏ.Còn đế là tước hiệu của vua nước lớn mạnh có nhiều nước thần phục. Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước quan trọng, trong việc xây dựng chính quyền độc lập, khẳng định chủ quyền quốc gia độc lập.
H: Tại sao Đinh Tiên Hoàng lại đóng đô ở Hoa Lư?
GV Tích hợp giáo dục môi trường,vận dụng kiến thức liên môn-kiến thức địa lí giúp HS hiểu vị trí địa lí của Hoa Lư
H: Để xây dựng đất nước Đinh Tiên Hoàng còn làm gì?
GV: giảng: Thời Đinh nước ta chưa có pháp luật cụ thể, vua sai đặt vạc dầu và chuồng Cọp trước điện nhằm răn đe kẻ phản loạn.
H: Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa gì?
GVchốt: Nhấn mạnh ý nghĩa, chuyển ý sang mục 2: ổn định đời sống nhân dân và xã hội tạo cơ sở để xây dựng và phát triển đất nước
Hoạt động 2(10’) Tìm hiểu bối cảnh nhà Tiền Lê thành lập và tổ chức chính quyền
Phương pháp :sử dụng đồ dùng trực quan,đàm thoại,nêu vấn đề
Cách tiến hành:HS làm việc cá nhân
H: Nhà Tiền Lê được thành lập trong hoàn cảnh nào?
H: Vì sao Lê Hoàn được suy tôn làm vua?
GV : Gọi HS đọc phần in nghiêng trong SGK
H: Việc Thái Hậu Dương Vân Nga trao áo bào cho Lê Hoàn nói nên điều gì?
H: Chính quyền thời Tiền Lê được tổ chức như thế nào?
GV: Sử dụng sơ đồ “tổ chức nhà nước thời Tiền Lê” giới thiệu cho HS.
H: Quân đội thời Tiền Lê được tổ chức như thế nào?
GVchốt: Tổ chức bộ máy nhà nước thời Tiền Lê so với thời Đinh đã hoàn thiện hơn.
+ GV chuyển ý sang mục 3.
Hoạt động 3: (13’) Tìm hiểu nguyên nhân ,diễn biến,kết quả cuộc kháng chiến chống Tống
Phương pháp: sử dụng đồ dùng trực quan,đàm thoại,nêu vấn đề
Cách tiến hành:HS làm việc cá nhân
GV: Cuối năm 979, Nội bộ nhà nhà Đinh lục đục vì tranh giành quyền lợi Quân Tống xâm lược nước ta
H: Nhà Tống xâm lược nước ta nhằm mục đích gì?
GV: Sử dụng bản đồ: Cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống năm 981.
+ Tường thuật diễn biến trên lược đồ.
H: Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi có ý nghĩa như thế nào?
GV: Nhấn mạnh ý nghĩa:
.
-KN tóm tắt sự kiện,phân tích,nhận xét,tổng hợp
- HS trình bày theo SGK các việc làm của Đinh Bộ Lĩnh
Lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư
- HS trình bày hiểu biết cá nhân
Đinh Bộ Lĩnh muốn khẳng định nền độc lập, ngang hàng với TQ chứ không phụ thuộc vào TQ
-HS phân tích ,giải thích về vị trí địa lí của Hoa Lư.
- Là quê hương cuả Đinh Tiên Hoàng, đất hẹp, nhiều đồi núi -> thuận lợi cho việc phòng thủ
- HS trình bày theo SGK
- HS nhận xét,đánh giá
- Ổn định đời sống xã hội ->cơ sở để xây dựng và phát triển đất nước
-KN tóm tắt sự kiện,phân tích,nhận xét,tổng hợp
- HS trình bày theo SGK
- HS giải thích nguyên nhân Lê Hoàn được suy tôn làm vua
Vì ông là người có tài, có chí lớn, mưu lược, được mọi người kính phục
-HS đọc phần in nghiêng trong SGK
-HS phân tích để hiểu ý nghĩa Việc Thái Hậu Dương Vân Nga trao áo bào cho Lê Hoàn
Nhấn mạnh: Việc làm của Thái Hậu Dương Vân Nga hoàn toàn dúng đắn, sáng suốt. Bà đã biết hi sinh quyền lợi của dòng họ để bảo vệ lợi ích cho cả dân tộc
GV: Phân biệt khái niệm “Tiền Lê” và “Hậu Lê”.
- HS trình bày theo SGK
-1 HS trình bày theo SGK
Rèn kĩ năng quan sát,hiểu sự kiện lịch sử,nhận xét sự kiện lịch sử.
-KN quan sát và chỉ bản đồ tóm tắt sự kiện,phân tích,nhận xét,tổng hợp
- HS trình bày theo SGK
Quân Tống xâm lược nước ta nhằm mở rộng lãnh thổ của mình
-HS quan sát lược đồ và lắng nghe
-HS phân tích,nhận xét
Đánh bại nguy cơ xâm lược của kẻ thù, giữ vững độc lập, củng cố lòng tin vững chắc ở sức mạnh và tiền đề dân tộc
Rèn kĩ năng quan sát,hiểu sự kiện lịch sử,nhận xét sự kiện lịch sử.
*Năng lực cần hình thành:Thực hành bộ môn lịch sử
1. Nhà Đinh xây dựng đất nước
- 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế.
- Đặt tên nước Đại Cồ Việt.
- Đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).
+ 970 Đặt niên hiệu là Thái Bình.
- Phong vương cho các con.
- Cắt cử quan lại.
- Dựng cung điện, đúc tiền, sử phạt nghiêm với kẻ phạm tội.
2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê.
- 979 Đinh Tiên Hoàng bị giết Nội bộ lục đục
- Nhà Tống lăm le xâm lược Lê Hoàn được suy tôn làm vua.
- Lê Hoàn đổi niên hiệu là Thiên Phúc Nhà Lê thành lập (Tiền Lê).
* Tổ chức chính quyền
- Vua đứng đầu.
- Dưới vua là quan văn, quan võ và tương quan.
- Cả nước chia làm 10 lộ dưới lộ là phủ và châu.
* Quân Đội
- 10 đạo chia làm 2 bộ phận
+ Cấm quân.
+ Quân địa phương.
3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn.
a. Nguyên nhân
- Cuối năm 979, Nội bộ nhà nhà Đinh lục đục vì tranh giành quyền lợi Quân Tống xâm lược nước ta
- Nhà Tống xâm lược nước ta nhằm mở rộng lãnh thổ của mình
bDiễn biến
- 981 Quân Tống do Hầu Nhân Bảo chỉ huy theo 2 đường tiến vào nước ta
- Lê Hoàn chặn quân thủy của địch ở S.Bạch Đằng
- Diệt cánh quân bộ ở biên giới phía Bắc.
- Tướng giặc Hầu Nhân Bảo bị giết Kháng chiến thắng lợi.
c. ý nghĩa
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước.
- Đánh bại âm mưu xâm lược của kẻ thù, củng cố nền độc lập.
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- Yêu cầu HS tường thuật diến biến cuộc kháng chiến trên bản đồ.
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Tiền Lê và làm bài tập trong vở bài tập
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học
Sưu tầm một số hình ảnh
*Bài tiếp theo : Tìm hiểu phần II.
+ Tình hình kinh tế thời Đinh Tiền Lê
+Các tầng lớp giai cấp trong xã hội và Tình hình văn hóa