Tuần : 4 Ngày soạn:
Tiết PPCT: 4 Ngày dạy:
BÀI 4 : CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG
I-MỤC TIÊU:
1-Kiến thức:
- HS biết: Sau khi xã hội nguyên thuỷ tan rã, xã hội có giai cấp và nhà nước ra đời.
- HS hiểu: Những nhà nước được hình thành đầu tiên ở phương đông là Ai Cập, vùng Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Quốc.
2-Kĩ năng:
HS thực hiện tốt kĩ năng:
- Quan sát tranh ảnh ,hiện vật để rút ra những nhận xét cần thiết.
-Phân tích được hình 8,9
3-Thái độ:
-Bước đầu ý thức về sự bất bình đẳng, sự phân chia giai cấp trong xã hội và nhà nước chuyên chế .
-Giáo dục môi trường
4- Định hướng năng lực được hình thành:
- Năng lực chung : Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán.
- Năng lực chuyên biệt: Sử dụng bản đồ các quốc gia cổ đại phương Đông, tái hiện sự kiện, sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình, video clip…
II.PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
Nêu vấn đề, trực quan, thảo luận,thuyết giảng,gợi mở
III.CHUẨN BỊ:
1:Chuẩn bị của GV: Lược đồ các quốc gia cổ đại phương Đông
2:Chuẩn bị của HS: Chuẩn bị những nội dung đã dặn.
IV-TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1-Ổn định tổ chức và kiểm diện:1p
2-Kiểm tra bài cũ:5 p
? Quá trình loài người tiến hoá như thế nào?(8đ)
Vượn tinh tinhngười tinh khôn.
_Vượn cổ Người tối cổ Người tinh khôn.(x)
_Người tối cổ Vượn cổ Người tinh khôn
?Vì sao xã hội nguyên thuỷ tan rã ?
Do công cụ kim loại xuất hiện=>nền sản xuất phát triển=>sản phẩm dư thừa=>Xã hội có sự phân hoá giàu nghèo =>xã hội nguyên thuỷ tan rã
?- Các quốc gia cổ đại phương Đông xuất hiện ở đâu?(2đ)
3-Bài mới
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (2’)
Mục tiêu: Định hướng nội dung kiến thức của bài
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Sơ đồ trên cho ta thấy những nét chính từ sau xã hội nguyên thuỷ tan rã ,xã hội có giai cấp và nhà nước ra đời ,những nhà nước cổ đại đầu tiên xuất hiện ở Phương Đông.Vậy các quốc gia đó hình thành như thế nào?Xã hội cổ đại có những đặc điểm gì?...đó là những vấn đề mà chúngta tìm hiểu trong bài học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức (20’)
Mục tiêu: -Sau khi xã hội nguyên thuỷ tan rã, xã hội có giai cấp và nhà nước ra đời.
-Những nhà nước được hình thành đầu tiên ở phương đông là Ai Cập, vùng Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Quốc.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung bài học
Gv: Treo lược đồ các quốc gia cổ đại phương Đông.
-Theo SGK, em hãy điểm tên các quốc gia cổ đại phương Đông ?
GV:
4 quốc gia này đều được hình thành ở châu thổ (lưu vực sông) của các con sông lớn như Ai Cập ở châu thổ con sông Nin, vùng Lưỡng Hà ở châu thổ 2 con sông lớn đó là sông Tigơrơ và sông Ơphơrát, Ấn Độ ở châu thổ 2 con sông Ấn và sông Hằng. Trung Quốc ở châu thổ sông Hoàng Hà và sông Trường Giang.
Giành cho HS khá- giỏi:Vì sao cuối thời nguyên thuỷ ,cư dân tập trung ngày càng đông ở các lưu vực con sông lớn?ngành kinh tế chính của họ là gì? (Giáo dục môi trường
?Muốn phát triển ngành sản xuất nông nghiệp ,người ta phải làm gì? (Giáo dục môi trường)
?Các quốc gia cổ đại Phương Đông được hình thành ở đâu và từ bao giờ?
GV: Tổ chức cho HS quan sát H8-SGK và nhận xét:(Hướng dẫn HS miêu tả từ trái qua phải)Em hãy miêu tả cảnh làm ruộng của những người dân Ai Cập ?
(Giáo dục môi trường)
Thế kỉ XIV TCN ,kĩ thuật làm ruộng của Ai Cập đã đạt đến trình độ cao.Vì vậy năng suất lao động tăng nhanh.
Từ khi con người ở các vùng đất đã chuyển dần xuống các ven sông lớn làm ăn ,nhờ có điều kiện tự nhiên thuận lợi nên dù công cụ bằng đá,gỗ nhưng họ cũng có thể khai phá đất đai..và cũng từ đó xã hội nguyên thuỷ tan rã và nhường chỗ cho xã hội có giai cấp ra đời
Liên hệ: Ở Việt Nam có sông Cửu Long và sông Hồng đất đai phù sa màu mỡ,Tây Ninh Hồ Dầu Tiếng là nơi chứa nước phục vụ cho sản xuất … -HS:Ai Cập,vùng Lưỡng Hà,An Độvà Trung Quốc.
- HS:-Đất ven sông màu mỡ,thuận lợi cho việc phát triển trồng trọt. Do đó các quốc gia này đều lấy nông nghiệp làm cơ sở kinh tế chủ yếu.
-HS:Đắp đê ngăn lũ,đào hồ chứa nước,đào kênh máng dẫn nước vào ruộng và tiêu nước vào mùa lũ-tức là làm thuỷ lợi.
- HS:Người ta dùng một cọc gỗ tạo các lỗ cho một người tra hạt,đến mùa thu hoạch cư dân dùng liềm cắt lúa cho vào sọt do hai người khiêng .Gặt hái xong người ta đem về nhà đập ,xảy hạt lép,phơi khô và cất giữ để ăn.
HS lắng nghe và tiếp thu 1-Các quốc gia cổ đại phương Đông được hình thành ở đâu và tự bao giờ ?
-Khoảng đầu thiên niên kỉ IV đến đầu thiên kỉ III TCN.
- Các quốc gia cổ đại đầu tiên ra đời ở Ấn Độ,Ai Cập,Trung Quốc,Lưỡng Hà.
-Họ sống bằng nghề trồng lúa là chính
?Kinh tế chủ yếu của các quốc gia cổ đại Phương Đông là gì?Ai là người chủ yếu tạo ra của cải vật chất để nuôi sống xã hội?Hình thức họ canh tác như thế nào?
?Xã hội cổ đại Phương Đông có mấy tầng lớp chính?Phân tích các tầng lớp đó?
Giành cho HS khá- giỏi -Ở phương đông cổ đại, người nông dân giữ vai trò như thế nào ? Tại sao ?
GV:Vì sao nô lệ nổi dậy khởi nghĩa?Điều này chứng tỏ khác với thời nguyên thuỷ như thế nào? (Giáo dục tư tưởng thái độ)
GV:Trước tình hình đó tầng lớp thống trị đã làm gì?
-Cho HS quan sát H9 SGK và miêu tả
GV:Cho HS đọc hai điều luật trong SGK và nêu nhận xét bộ luật này bảo vệ quyền lợi cho ai?theo em người cày thuê làm việc như thế nào?
GV;Bộ luật này có ưu điểm gì?
GV:Bộ luật thể hiện quyền hành của vua như thế nào?
- HS:Nông nghiệp,nông dân,họ nhận ruộng của công xã để cày cấy
-HS:3tầnglớp:Quý tộc,nông dân ,nô lệ.
HS:Ở phương đông cổ đại vì nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp nên người nông dân là tầng lớp xã hội đông đảo nhất, đóng vai trò sản xuất. Họ nhận ruộng đất ở công xã để cày cấy nhưng phải nộp tô và lao dịch không công cho bọn quí tộc.
- HS:Vì bị áp bức..Bước đầu ý thức sự bất bình đẳng …
- HS:Ban hành bộ luật khắc nghiệt.
- HS:Phần trên là trạm nổi khắc hình vua Ham-mu-ra-bi mặc áo dài ,đầu vấn khăn ,đứng trước vị thần mặt trời .Vị thần ngồi trên ngai,đội mũ có sừng đang phê chuẩn bộ luật do vua Ham-mu-ra-bi đặt ra cho Ba-bi-lon
- HS:-Bảo vệ quyền lợi cho vua,quý tộc(giai cấp thống trị)
-Người cày thuê làm việc vất vả và chăm chỉ.
-HS:Thể hiện sự công bằng xã hội ,bình đẳng giữa con ngươì và con người”để cho kẻ mạnh không áp bức kẻ yếu ,để đảm bảo hạnh phúc cho kẻ mồ côi và đàn bà goá.
-HS:Quyền hành của vua là tuyệt đối thể hiện uy quyền là được trời giao cho cai trị dân chúng. 2-Xã hội cổ đại phương Đông bao gồm những tầng lớp nào?
_Gồm 3 tầng lớp :
-Quý tộc (vua quan lại và chúa đất)có nhiều của cải ,quyền thế,đứng đầu là vua nắm mọi quyền hành.
-Nông dân (là lực lượng chính)là lực lượng đông đảo nhất,có vai trị to lớn trong sản xuất .Họ nhận ruộng đất ở công xã để cày cấy nhưng phải nộp tô và lao dịch không công cho bọn quí tộc.
-Nô lệ:hầu hạ,phục dịch quý tộc,không có quyền hành.
GV:Để cai trị đất nước ,tầng lớp quý tộc đã làm gì?
GV:Ai là người đứng đầu trong bộ máy nhà nước?và có quyền gì?
GV:Nhà nước như vậy gọi là gì?
GV:Giúp việc cho vua là ai?
Tóm lại:Sau khi xã hội nguyên thuỷ tan rã,giai cấp và nhà nước ra đời .Các quốc gia cổ đại nhà nước đầu tiên ra đời ở Phương Đông. - HS:Lập ra bộ máy nhà nước…
- HS:Vua có quyền cao nhất trong mọi công việc….cha truyền con nối.
- HS:Nhà nước quân chủ chuyên chế
Mỗi nước có cách gọi khác nhau về người đứng đầu
3.Nhà nước chuyên chế cổ đại Phương Đông
-Đứng đầu là vua-là quyền lực tuyệt đối.
- Giúp việc cho vua là bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương gồm toàn quý tộc.
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Câu 1. Thời gian xuất hiện các quốc gia cổ đại phương Đông là
A. Cuối thiên niên kỉ IV- đầu thiên niên kỉ III TCN.
B. Cuối thiên niên kỉ III- đầu thiên niên kỉ IV.
C. Đầu thiên niên kỉ I TCN.
D. Cuối thế kỉ IV- đầu thế kỉ III TCN.
Câu 2. Nền kinh tế chính của các quốc gia cổ đại phương Đông là
A. công nghiệp. B. nông nghiệp.
C. thủ công nghiệp D. thương nghiệp
Câu 3. Nhà nước phương Đông cổ đại được tổ chức theo thể chế gì?
A. Quân chủ lập hiến B. Cộng hòa.
C. Quân chủ chuyên chế D. Dân chủ.
Câu 4. Lực lượng lao động chính trong xã hội cổ đại phương Đông là
A. qúy tộc. B. nông dân công xã.
C. nô lệ. D. chủ nô.
Câu 5. Các quốc gia cổ đại phương Đông được hình thành chủ yếu ở đâu?
A. Ở các thung lũng. B. Ở vùng các cao nguyên.
C. Ở vùng đồi núi, trung du. D. Ở lưu vực các dòng sông lớn
Câu 6. Tại sao nhà nước phương Đông ra đời sớm?
A. Do nhu cầu làm thủy lợi.
B. Do nhu cầu sinh sống.
C. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi.
D. Do nhu cầu phát triển kinh tế .
+ Phần tự luận
Câu 1. Xã hội cổ đại phương Đông bao gồm những tầng lớp nào? Địa vị của các tầng lớp đó trong xã hội thế nào?
- Dự kiến sản phẩm:
+ Phần trắc nghiệm khách quan
Câu 1 2 3 4 5 6
ĐA A B C B D C
+ Phần tự luận:……..
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
? So sánh sự khác nhau giữa người tinh khôn và người tối cổ?
? Em hãy đóng vai một nhà nghiên cứu lịch sử “ nhí” giới thiệu cho người thân và bạn bè về những đặc điểm nổi bật của người nguyên thủy?
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học
Sưu tầm tranh ảnh về các quốc gia cổ đại
*Đối với bài học ở tiết này:
-Các em về nhà học thuộc bài, chú ý phần 1
- VBTLS các em làm bài tập 1(Tô màu các quốc gia cổ đại phương Đông)
* Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
Chuẩn bị bài mới :Các quốc gia cổ đại Phương Tây