A. HỌC THEO SGK
I. TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm
C1. Xung quanh nam châm, các mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. Càng ra xa nam châm, các đường này càng thưa dần.
2. Kết luận
Trong từ trường của thanh nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. Càng ra xa nam châm, những đường này càng thưa dần.
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
C2. Trên mỗi đường sức từ, kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định.
C3. Bên ngoài thanh nam châm, đường sức từ có chiều đi vào cực Nam và đi ra từ cực Bắc của thanh nam châm.
2. Kết luận
- Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ. Cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia.
- Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đường sức từ đi ra từ cực Bắc, đi vào cực nam của nam châm.
- Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa.
III. VẬN DỤNG
C4. Các đường sức từ của nam châm hình chữ U được vẽ trên hình 23.1. Ở khoảng giữa hai từ cực, các đường sức từ gần như song song với nhau.
C5. Đầu A của thanh nam châm là từ cực Bắc, đầu B là cực Nam
C6. Hãy vẽ một số đường sức từ vào hình 23.2.
B. Bài tập & Lời giải
1. Bài tập trong SBT
23.1. Hãy vẽ kim nam châm nằm cân bằng ở các vị trí A, B, C trong từ trường của thanh nam châm thẳng (hình 223.1 SBT)
Dùng mũi tên đánh dấu chiều của các đường sức từ đi qua các điểm A, B, C. Từ đó vẽ kim nam châm qua các điểm đó. (hình 23.1)
23.2. Hình 23.2 SBT cho biết một số đường sức từ của thanh nam châm thẳng. Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại các điểm C, D, E và ghi tên các từ cực của nam châm.
23.3. Đường sức từ là những đường cong được vẽ quy ước nào sau đây?
A. Có chiều đi từ cực Nam tới cực Bắc bên ngoài thanh nam châm
B. Có độ mau thưa tùy ý
C. Bắt đầu từ cực này và kết thúc ở cực kia của nam châm
D. Có chiều đi từ cực Bắc tới cực Nam ở bên ngoài thanh nam châm
23.4. Chiều đường sức từ của 2 thanh nam châm được cho trên hình 23.3 SBT. Nhìn hình vẽ hãy cho biết tên các từ cực của nam châm.
23.5. Hình 23.4 SBT vẽ một thanh nam châm thẳng và một số kim nam châm nằm cân bằng chung quanh. Hãy vẽ một đường sức từ của thanh nam châm, ghi rõ chiều của đường sức từ và tên từ cực của nam châm.
Xem lời giải
2. Bài tập bổ sung
23.a. Hai thanh nam châm được ghép sát vào nhau như trên hình 23.6. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm mới CD. Theo em từ phổ của thanh nam châm mới này có hình dạng như thế nào? Hãy làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán của em. Cho nhận xét?
23.b. Xếp nam châm thẳng với hai thanh sắt non như mô tả trên hình 23.7. Dự đoán xem từ phổ của nam châm mới tạo thành có dạng như thế nào? Hãy đề xuất một phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán.
23.c. Từ các bài tập trên hãy rút ra cách bảo quản nam châm trong thực tế