A. HỌC THEO SGK
Bài 1.
a) – Đường sức từ trong lòng ống dây có chiều từ A đến B (theo quy tắc nắm bàn tay phải).
- Đầu B của ống dây là cực Bắc.
- Do vậy, khi đóng mạch điện, thanh nam châm sẽ hút cực nam S của nam châm bên ngoài.
b) Đổi chiều dòng điện chạy qua các vòng dây:
– Đường sức từ trong lòng ống dây có chiều từ B đến A (theo quy tắc nắm bàn tay phải).
- Đầu B của ống dây là cực Nam.
- Hiện tượng sẽ xảy ra như sau: Đầu B của ống dây cùng cực với nam châm ngoài nên sẽ đẩy ra xa, sau đó nam châm bên ngoài bị xoay đi và cực Bắc của nam châm ngoài sẽ gần đầu B (cực Nam) của ống dây nên bị hút vào.
c. Thí nghiệm kiểm tra cho thấy: hiện tượng xảy ra đúng như trên.
Bài 2. Biểu diễn lời giải trên hình 30.1.
Bài 3.
a) Biểu diễn lực F1 và F2 trên hình 30.2
b) Cặp lực F1, F2 làm cho khung dây quay theo chiều ngược chiều kim đồng hồ.
c) Để cho khung dây ABCD quay theo chiều ngược lại thì hai lực F1 F2 phhải có chiều ngược lại. Do vậy phải đổi chiều dòng điện trong khung hoặc đổi chiều từ trường.
Bài tập & Lời giải
1. Bài tập trong SBT
30.1. Một đoạn dây dẫn thẳng AB được đặt ở gần đầu M của một cuộn dây dòng điện chạy qua như hình 30.1 SBT. Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn AB theo chiều từ A đến B thì lực điện từ tác dụng lên AB có:
A. Phương thẳng đứng chiều từ dưới lên trên
B. Phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới
C. Phương song song với trục của cuộn dây, chiều hướng ra xa đầu M của cuộn dây
D. Phương song song với trục của cuộn dây, chiều hướng tới đầu M của cuộn dây
30.2. Một đoạn dây dẫn thẳng AB được đặt ở gần đầu của thanh nam châm thẳng (hình 30.2 SBT). Hãy biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dây dẫn biết rằng dòng điện chạy qua dây dẫn có chiều từ B đến A.
30.3. Khung dây dẫn AB được móc vào một lực kế nhẹ và được đặt sao cho đoạn BC nằm lọt vào khoảng giữa hai cực của một nam châm hình chữ U (hình 30.3 SBT). Số chỉ của lực kế sẽ thay đổi như thế nào khi cho dòng điện chạy qua khung dây theo chiều ABCD?
30.4. Một nam châm hình chữ U và 1 dây dẫn thẳng được bố trí như hình 30.41a, b, c, d. Dòng điện trong dòng điện cho phương vuông góc với mặt phẳng trang giấy, chiều đi từ phía trước ra phía sau trang giấy. Hỏi trường hợp nào lực điện từ tác dụng vào dây dẫn hướng thẳng đứng lên trên?
30.5. Hãy biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua được đặt trong từ trường của một nam châm điện (hình 30.5 SBT). Dòng điện chạy qua dây dẫn có phương vuông góc với mặt phẳng trang giấy, chiều đi từ phía sau ra phía trước trang giấy.
Xem lời giải
2. Bài tập bổ sung
30.a. Trong các câu sau đây, câu nào không đúng ?
Một dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua được đặt trong từ trường. Quy tắc nắm bàn tay trái cho phép:
A. Xác định chiều của đường sức từ khi biết chiều của lực điện từ và chiều của dòng điện chạy qua dây dẫn.
B. Xác định chiều của lực điện từ khi biết chiều đường sức từ và chiều dòng điện chạy qua dây dẫn.
C. Xác định chiều dòng điện chạy qua dây dẫn khi biết chiều đường sức từ và chiều của lực điện từ.
D. Xác định chiều lực điện từ và chiều dòng điện chạy qua dây dẫn khi biết chiều đường sức từ.
30.b. Hai ống dây có dòng điện chạy qua đặt gần nhau như hình 30.5, hãy biểu diễn các trường hợp có thể có của chiều dòng điện chạy qua các vòng của mỗi ống dây để hai ống dây đẩy nhau.