A. HỌC THEO SGK
I. TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
C1. Dòng điện xoay chiều:
- có tác dụng nhiệt: Cắm phích cắm của bóng đèn vào ổ điện thì đèn dây tóc nóng sáng.
- có tác dụng quang gây ra hiện tượng: bóng đèn dây tóc sáng, Bút thử điện khi cắm vào ổ điện làm sáng đèn.
- có tác dụng từ gây ra hiện tượng: Nam châm điện hút được đinh sắt.
II. TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
1. Thí nghiệm
C2.
- Theo hình 35.2 SGK, khi cho dòng điện một chiều vào nam châm điện thì lúc đầu cực N của thanh nam châm bị hút thì khi đổi chiều nó sẽ bị đẩy và ngược lại.
- Theo hình 35.3 SGK, khi cho dòng điện xoay chiều vào nam châm điện thì cực N của nam châm lần lượt bị hút, đẩy tùy theo chiều dòng điện vào thời điểm đó. Nhưng do quán tính nên thanh nam châm nằm dưới có thể dao động (rung). Nguyên nhân là do dòng điện luân phiên đổi chiều nên đầu dưới của nam châm điện luân phiên đổi từ cực.
2. Kết luận
Khi dòng điện đổi chiều thì lực từ của dòng điện tác dungk lên nam châm cũng đổi chiều
III. ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ CỦA MẠCH ĐIỆN XOAY CHIỀU
1. Quan sát giáo viên làm thí nghiệm
a) Nếu ta đổi chiều dòng điện thì: các kim quay ngược chiều
b) Thay nguồn điện một chiều bằng nguồn điện xoay chiều có hiệu điện thế 3V thì: ampe kế và vôn kế chỉ 0.
c) Thay vôn kế và ampe kế một chiều bằng vôn kế và ampe kế xoay chiều thì: kim của ampe kế và vôn kế xoay chiều có quay
2. Kết luận
+ Đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều bằng ampe kế và vôn kế xoay chiều.
+ Khi đổi chỗ hai chốt của phích cắm vào ổ lấy điện xoay chiều thì kết quả đo không thay đổi.
+ Ampe kế và vôn kế xoay chiều đo cường độ dòng điện hiệu dụng và hiệu điện thế hiệu dụng.
IV. VẬN DỤNG
C3. Sáng như nhau. Vì hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều tương đương với hiệu điện thế của dòng điện một chiều có cùng giá trị.
C4. Có. Vì dòng điện xoay chiều chạy vào cuộn dây của nam châm điện tạo ra một từ trường biến đổi. Các đường sức từ của từ trường trên xuyên qua tiết diện S của cuộn dây B biến đổi. Do đó trong cuộn dây B xuất hiện dòng điện cảm ứng.
B. Bài tập & Lời giải
1. Bài tập trong SBT
35.1. Trong thí nghiệm ở hình 35.1 SBT, có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm khi ta đổi chiều dòng điện chạy vào nam châm điện?
A. Kim nam châm vẫn đứng yên.
B. Kim nam châm quay một góc 90o.
C. Kim nam châm quay ngược lại.
D. Kim nam châm bị đẩy ra.
35.2. Trong thí nghiệm ở hình 35.2 SBT, có hiện tượng gì xảy ra với kim sắt khi ta đổi chiều dòng điện chạy vào nam châm điện?
A. Kim sắt vẫn bị hút như trước.
B. Kim sắt quay một góc 90o.
C. Kim sắt quay ngược lại.
D. Kim sắt bị đẩy ra.
35.3. Có hiện tượng gì xảy ra với miếng nam châm khi cho dòng điện lay chiều chạy vào nam châm điện ở hình 35.3 SBT?
A. Miếng nam châm bị nam châm điện hút chặt.
B. Miếng nam châm chỉ bi nam châm điện đẩy ra.
C. Miếng nam châm đứng yên không bị hút, không bị đẩy.
D. Miếng nam châm luân phiên bị nam châm điện hút, đẩy
35.4. Đặt một dây dẫn thẳng song song với trục Nam Bắc của một kim nam châm đứng cân bằng. Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm khi dòng điện xoay chiều lấy từ lưới điện quốc gia chạy qua dây dẫn? Giải thích hiện tượng
35.5. Hãy vẽ sơ đồ bố trí một thí nghiệm để nhận biết xem dòng điện chạy qua một dây dẫn là dòng điện một chiều hay dòng điện xoay chiều?
Xem lời giải
2. Bài tập bổ sung
35.a. Hãy vẽ sơ đồ bố trí một mạch điện có bóng đèn LED để chứng tỏ tác dụng quang của dòng điện xoay chiều không phụ thuộc vào chiều dòng điện vào hình 35.2.
35.b. Khi cho dòng điện chạy vào nam châm điện như hình 35.3, thì hiện tượng xảy ra với miếng sắt và nam châm vĩnh cửu có khác nhau không ? Vì sao?
