Ngày soạn…………………………………..Ngày dạy……………..………
TIẾT 40 BÀI 26
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
I.Mục tiêu bài học :
1.Kiến thức:
- Việc phân hóa trong triều đình Huế từ sau Hiệp ước 1884: phe chủ chiến và phe chủ hòa.
- Nguyên nhân, diễn biến vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885 đó là sự kiện mở đầu phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỉ XIX.
- Những nét khái quát nhất của phong trào Cần Vương (giai đoạn đầu từ 1858-1888)phong trào bùng nổ trên khắp cả nước, nhất là từ Phan Thiết trở ra.
- Lí giải được từ giai đoạn hai từ 1888-1896 phong trào qui tụ trong những cuộc khởi nghĩa lớn, tập trung các tỉnh Trung Kì và Bắc Kì.
- Tìm hiểu những nét chính và vai trò của vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết.
2.Tư tưởng:
- Giáo dục cho các em lòng yêu nước tự hào dân tộc. Trân trọng và biết ơn các văn thân sĩ phu yêu nước đã hi sinh cho độc lập dân tộc.
3. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ, tường thuật những sự kiện lịch sử. Biết chọn lọc những tư liệu lịch sử để tường thuật những cuộc khởi nghĩa và sự kiện tiêu biểu.
4- Định hướng năng lực hình thành:
- Năng lực hình thành: Năng lực khai thác bài học trong SGK. Đưa ra nhận xét về cuộc tấn công của phái chủ chiến trong kinh thành Huế.
- Năng lực hợp tác, tổng hợp, liên hệ sâu chuỗi các sự kiện lịch sử, phân tích đánh giá.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Gíao án, tranh ảnh trong SGK.
- Các tư liệu về sự xâm lược của thực dân Pháp đối với đất nước ta.
- Giao một số câu hỏi trong bài học mới cho học sinh tìm hiểu trước ở nhà.
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc trước bài học, tự tìm thông tin trong SGK sách tham khảo, mạng để trả lời các câu hỏi trong SGK và các câu hỏi giáo viên giao về nhà cho HS tiết trước.
- Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế..
- Tập thuyết trình trước lớp.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học:
1. Phương pháp: Thảo luận, đàm thoại, giảng giải, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề… động não, kĩ thuật mãnh ghép.
2. Kĩ thuật: Thông tin phản hồi trong quá trình dạy học, chia sẻ nhóm đôi, chia nhóm, đặt câu hỏi giao nhiệm vụ, mảnh ghép…
IV.Phương tiện dạy học:
- SGK, SGV lịch sử 8, bảng phụ trắng, bút dạ, phiếu học tập.
- Lược đồ vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885.
- Lược đồ phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX.
- Chân dung Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết.
V.Tiến trình tổ chức hoạt động:
1. Ổn định tổ chức
2.Kiểm tra bài cũ.
* Hãy kể tên các cuộc kháng chiến tiêu biểu ở hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc kỳ từ 1873 đến năm 1883 theo các mốc sau :
a)Khi quân Pháp kéo đến Hà Nội năm 1873 :……………………………
b) 21-12-1873 : …………………………………………………………
c) 25-4-1882: ……………………………………………………………
d) 19-5-1883 : …………………………………………………………..
* Hãy nhận xét về thái độ của triều đình Huế sau chiến thắng Cầu Giấy lần thứ nhất và thứ hai của quân và dân ta ?
3. Dạy bài mới.
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (2’)
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
GV giao nhiệm vụ cho HS bằng các câu hỏi và quan sát một số hình ảnh trong SGK.
h. Sau 2 Hiệp ước 1883 và 1884, phái chủ chiến triều đình Huế đã có những hành động như thế nào?
h. Sau cuộc phản công kinh thành Huế thì phong trào kháng chiến chống Pháp ntn?
HS cả lớp quan sát ảnh vả trao đổi cùng nhau.
HS trả lời quan sát hình ảnh và cùng trả lời các câu hỏi.
Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm.
GV dựa vào sản phẩm nhận xét, đánh giá và kết nối vào bài mới.
Sau 2 Hiệp ước 1883 và 1884, phái chủ chiến triều đình Huế vẫn hy vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp. Cuộc phản công tiến hành như thế nào? Phong trào kháng chiến chống Pháp diễn ra thế nào để hiểu ta tìm hiểu bài 26 sẽ rõ.
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức (20’)
Mục tiêu: - Việc phân hóa trong triều đình Huế từ sau Hiệp ước 1884: phe chủ chiến và phe chủ hòa.
- Nguyên nhân, diễn biến vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885 đó là sự kiện mở đầu phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỉ XIX.
- Những nét khái quát nhất của phong trào Cần Vương (giai đoạn đầu từ 1858-1888)phong trào bùng nổ trên khắp cả nước, nhất là từ Phan Thiết trở ra.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt
?: Em hãy trình bầy bối cảnh l/ sử của vụ biến kinh thành Huế ( 5-7-1885 ) ?
GV: Giải thích thêm :
Sau hai điều ước 1883 -1884 , triều đình Huế đã bị phân hoá thành 2 bộ phận:
+ Đa phần “ chủ hoà “ còn gọi là phe chủ hoà .
+ Một bộ phận nhỏ hình thành phe chủ chiến đứng đầu là Tôn Thất Thuyết muốn đánh Pháp tới cùng .
+ Phe chủ chiến dựa vào ý chí của dân và các quan lại chủ chiến ở các địa phương Họ ra sức xây dựng lực lượng tích trữ lương thực khí giới .
+ Thắng tay trừng trị bọn thân Pháp
+ Đưa Ưng Lịch lên ngôi vua
?: Em hãy trình bầy diễn biến vụ biến kinh thành Huế ( 5-7-1885 ) ?
GV: dành thời gian để HS xem lại diễn biến chính sau đó gọi HS khá trình bầy bằng bản đồ .
+ Giới thiệu H. 89 ( vua Hàm Nghi ) và H. 90 ( Tôn Thất Thuyết ) giới thiệu vài nét khái quát về 2 ông .
?: Nêu nguyên nhân của vụ biến kinh thành Huế ?
?: Em trình bầy diễn biến của phong trào Cần vương ?
• THẢO LUẬN NHÓM:
?: Em cho biết thái độ của dân chúng đối với phong trào Cần vương như thế nào ?
?: Kết thúc giai đoạn 1 của phong trào Cần vương như thế nào ? - Triều đình : Sau 2 điều ước 1883 và 1884, phái chủ chiến trong triều đình Huế vẫn nuôi hy vọng giành lại quyền thống trịtừ tay Pháp khi có điều kiện . Phái chủ chiến dựa vào ý chí của nhân dân và câc quan lại chủ chiến ở các địa phương
- Trình bầy theo SGK/ 125
- Sau vụ biến kinh thành thất bại . Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm nghi chạy lên sơn phòng Tân Sở ( Quảng Trị ) tại đây vua đã hạ chiếu Cần vương, mở đầu phong trào kháng Pháp cuối thế kỷ XIX, gọi là phong trào Cần vương
- Phong trào Cần vương chia làm 2 giai đoạn ;
+ Giai đoạn 1 : 1885-1888 phong trào sôi nổi lan rộng khắp Bắc, Trung Kỳ .
+ Giai đoạn 2 : 1885 – 1896 phong trào phát triển mạnh tụ lại thành các cuộc khởi nghĩa lớn : Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê )
* Chia làm hai giai đoạn :
+ G/đoạn 1 ( 1885 – 1888 )
- Khởi nghĩa nổ ra khắp Bắc Trung Kỳ ( từ Thanh Hoá đến Bình Định ).
- Phong trào đã được đông đảo quần chúng ủng hộ ..
+ Kết thúc giai đoạn 1 của phong trào Cần vương
- Tôn Thất Thuyết sang Trung Quốc cầu viện
- Vua Hàm Nghi bị bắt và bị đày sang An-giê-ri 1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7- 1885 :
a) Bối cảnh:
* Triều đình :
- Sau 2 điều ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt, phe chủ chiến vẫn có hy vọng giành lại quyền thống trị từ tay Pháp khi có điều kiện .
- Họ xây dựng lực lượng , tích trữ lương thực,khí giới.Đưa vua Hàm Nghi lên ngôi .
- Chuẩn bị phản công .
* TD Pháp :
- Lo sợ, chúng tìm cách tiêu diệt phái chủ chiến .
b) Diễn biến :
( SGK/ 125 )
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng :
a) Nguyên nhân :
- Vụ biến kinh thành thất bại .
- Hàm Nghi hạ chiếu Cần vương.
- Một phong trào kháng Pháp lan rộng gọi là phong trào Cần vương
b) Diễn biến :
( SGK/ 126 )
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
* Hoạt động cả lớp: Hệ thống hóa kiến thức đã học ( câu hỏi)
- GV giao nhiệm vụ cho HS.
h. Trình bày nguyên nhân,diễn biến vụ binh biễn kinh thành Huế 5-7-1885.
h. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phong trào Cần Vương.
h. Trình bày tóm lược hai giai đoạn của phong trào Cần Vương.
- GV phát phiếu học tập cho HS.
- HS cả lớp cùng làm việc, trong quá trình làm việc có thể trao đổi với thầy, cô giáo.
- HS nộp sản phẩm cho GV.
- GV nhận xét phần làm việc của HS và dựa trên sản phẩm của một vài HS có kết quả tốt nhất để củng cố kiến thức đã học.
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- GV giao nhiệm vụ bằng câu hỏi:
Câu hỏi: Vì sao “ Chiếu Cần Vương ” được đông đảo các tầng lớp nhân dân ta hưởng ứng?
- HS độc lập suy nghĩ làm, có thể trao đổi với bạn bè.
- HS có thể làm ngay tại lớp nếu có thời gian, hay đem về nhà hôm sau nộp.
- GV nhận xét dựa trên sản phẩm nếu có.
Đó là lời kêu gọi tâm huyết của một ông vua trẻ tuổi, có tinh thần yêu nước và khảng khái . Ông đã đứng về phía nhân dân, ủng hộ phái chủ chiến chống thực dân Pháp mong muốn giành lại độc lập cho dân tộc trong khi triều đình Huế nhu nhược, cam tâm làm tai sai cho giặc. “ Chiếu Cần Vương ” phù hợp với tâm tư nguyện vọng và truyền thống yêu nước của quảng đại quần chúng nhân dân Việt Nam.
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học
4. Hướng dẫn về nhà
- GV giao nhiệm vụ về nhà.
+ Học bài theo câu hỏi SGK.
Học bài, làm bài tập, soạn bài mới bài 26 phần II dựa vào câu hỏi từng mục bài.
+ Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)