Ngày soạn…………………………………..Ngày dạy……………..………
TIẾT 39 BÀI 25: KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC
(1873-1884) (tt)
I.Mục tiêu bài học :
1. Kiến thức: HS trình bày được:
- Năm1882 thực dân Pháp lại tiến đánh Bắc Kì lần thứ hai.
- Nội dung của hiệp ước Hác - Măng 1883 và Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
- Lí giải được trong quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, nhân dân kiên quyết kháng chiến tới cùng, triều đình mang nặng tư tưởng “Chủ hoà” không vận động tổ chức nhân dân kháng chiến nên nước ta đã rơi vào tay Pháp.
- Chứng minh đươc sự chống trả quyết liệt của nhân dân Hà Nội và các địa phương khác ở Bắc Kì trước cuộc tấn công của thực dân Pháp.
- Phân tích được trách nhiệm của triều đình Huế đối với việc để mất nước vào tay Pháp.
2. Tư tưởng:
- Giáo dục cho các em lòng yêu nước, trân trọng những chiến tích chống giặc của cha ông, tôn kính anh hùng dân tộc hy sinh vì nghĩa lớn: Nguyễn Tri Phương, Hoàng Diệu.
3. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ, tường thuật những sự kiện lịch sử, phân tích và khái quát một số vấn đề lịch sử điển hình.
4- Định hướng năng lực hình thành:
- Năng lực hình thành: Năng lực khai thác bài học trong SGK. Đưa ra nhận xét về quân Pháp tấn công chiếm Bắc Kì lần thứ hai.
- Năng lực hợp tác, tổng hợp, liên hệ sâu chuỗi các sự kiện lịch sử, phân tích đánh giá.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Gíao án, tranh ảnh trong SGK.
- Các tư liệu về sự xâm lược của thực dân Pháp đối với đất nước ta.
- Giao một số câu hỏi trong bài học mới cho học sinh tìm hiểu trước ở nhà.
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc trước bài học, tự tìm thông tin trong SGK sách tham khảo, mạng để trả lời các câu hỏi trong SGK và các câu hỏi giáo viên giao về nhà cho HS tiết trước.
- Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến cuộc xâm lược của thực dân Pháp đối với đất nước ta.
- Tập thuyết trình trước lớp.
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học:
1. Phương pháp: Thảo luận, đàm thoại, giảng giải, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề… động não, kĩ thuật mãnh ghép.
2. Kĩ thuật: Thông tin phản hồi trong quá trình dạy học, chia sẻ nhóm đôi, chia nhóm, đặt câu hỏi giao nhiệm vụ, mảnh ghép…
IV.Phương tiện dạy học:
- SGK, SGV lịch sử 8, bảng phụ trắng, bút dạ, phiếu học tập.
- Tranh ảnh có liên quan đến sự xâm lược của thực dân Pháp đối với đất nước ta.
V.Tiến trình tổ chức hoạt động:
1. Ổn định tổ chức
2.Kiểm tra bài cũ.
* Hãy điền dấu X vào câu trả lời đúng về tình hình Việt nam trước khi TD Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ lần thứ nhất :
- TD Pháp thiết lập bộ máy cai trị ở ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ.
- TD Pháp tiến hành bóc lột nhân dân ta bằng kinh tế và tham vọng chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây .
- Triều đình Huế ra sức vơ vét tiền của trong nhân dân.
- Triều đình muốn tiếp tục thương lượng để chia sẻ quyền thống trị
* Em có suy nghĩ gì về các chính sách của TD Pháp và triều đình Huế ?
- Về chính sách của thực dân Pháp ………………………………………………
- Về chính sách của triều đình Huế ………………………………………………
3. Dạy bài mới.
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (2’)
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
GV giao nhiệm vụ cho HS bằng các câu hỏi và quan sát một số hình ảnh trong SGK.
h. Pháp thực hiện chiếm Bắc Kì lần thứ nhất rồi chiếm những vùng đất nào?
h. Với mộng xâm lược của Pháp ngày càng mở rộng quân dân Hà Nội tiếp tục chống giặc như thế nào?
HS cả lớp quan sát ảnh vả trao đổi cùng nhau.
HS trả lời quan sát hình ảnh và cùng trả lời các câu hỏi.
Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm.
GV dựa vào sản phẩm nhận xét, đánh giá và kết nối vào bài mới.
Sau khi đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất nhưng chưa thành công, để quyết chiếm cho được Bắc Kì chúng đã thực hiện đánh chiếm Bắc Kì lần II như thế nào? Muốn biết ta đi tiếp phần còn lại bài 25.
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức (20’)
Mục tiêu: - Năm1882 thực dân Pháp lại tiến đánh Bắc Kì lần thứ hai.
- Nội dung của hiệp ước Hác - Măng 1883 và Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
- Lí giải được trong quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, nhân dân kiên quyết kháng chiến tới cùng, triều đình mang nặng tư tưởng “Chủ hoà” không vận động tổ chức nhân dân kháng chiến nên nước ta đã rơi vào tay Pháp.
- Chứng minh đươc sự chống trả quyết liệt của nhân dân Hà Nội và các địa phương khác ở Bắc Kì trước cuộc tấn công của thực dân Pháp.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt
?: Vì sao TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần 1(1873) mà mãi tới 10 năm sau chúng mới đánh Bắc kỳ lần 2 ?
?: Em cho biết : TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần 2 trong hoàn cảnh nào ?
?:Em biết gì về tình hình nước Pháp đầu thập kỷ 80?
?: Em nguyên nhân TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần 2 ?
GV:dùng bản đồ TD đánh Bắc Kỳ lần 2 để minh hoạ
?: Sau khi chiếm thành Hà Nội khi TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần II ?
? Sau khi thành Hà Nội thất thủ, thái độ của triều đình Huế ra sao ?
?: Hậu quả của thái độ lúng túng, nhu nhược của triều đình Huế ntn ?
?: Em cho biết phong trào kháng chiến của nhân dân Hà Nội khi TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần II ntn ?
?: Nhân dân Hà Nội đánh Pháp bằng những biện pháp gì ?
?: Phong trào kháng chiến của nhân dân các tỉnh Bắc kỳ phối hợp với quân đội triều đình đánh Pháp như thế nào ?
?: Trình bầy trận Cầu Giấy lần thứ hai ?
GV: Gọi HS khá giỏi trình bầy bằng bản đồ
?: Em hãy trình bầy cuộc tấn công của TD Pháp vào Thuận An
?: Em cho biết nội dung cơ bản của điều ước Hác-măng ?
?: Điều ước Hác-măng dẫn đến hậu quả gì ?
?: Trước thái độ phản kháng mạnh mẽ của nhân dân ta, TD Pháp đối phó ntn ?
* THẢO LUẬN NHÓM :
?: Tại sao hiệp ước Pa-tơ-nốt được ký kết ?
?: Em cho biết nội dung cơ bản của điều ước Pa-tơ-nốt - Do phong trào kháng chiến của nhân dân lên mạnh. Nước Pháp gặp nhiều khó khăn. đầu những năm 80, nước Pháp tương đối ổn định,chính giới Pháp nhất trí đẩy mạnh xâm lược Bắc Kỳ
- Cuộc khởi nghĩa đã nêu cao khẩu hiệu “ phen này quyết đánh cả Triều lẫn Tây “ Giặc cướp nổi lên khắp nơi , triều đình phải cầu cứu quân Thanh và quân Pháp để ổn định tình hình .
- Nước Pháp đang chuyển sang giai đoạn CNĐQ, nhu cầu xâm lược chiếm thuộc địa là thiết yếu
Chúng cần vơ vét thuộc địa – nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kỳ , cho nên chúng quyết tâm đánh Bắc Kỳ lần 2
- TD Pháp vin cớ triều đình vi phạm điều ước 1874 và tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh không hỏi ý kiến Pháp
- Quân ta chống trả quyết liệt, đến trưa thành Hà Nội thất thủ, Hoàng Diệu tự vẫn tại vườn Võ miếu
- Sau khi mất thành Hà Nội, triều đình Huế rất lúng túng. Vội vàng cầu cứu nhà Thanh. Cử người ra Hà Nội thương thuyết với Pháp. ra lệnh cho quân ta phải rút lên miền núi
- Quân Pháp nhanh chóng chiếm Hòn Gai và một số nơi khác ở Bắc Kỳ
- Khi TD Pháp đánh Hà Nội , nhân dân tích cực phối hợp với quân triều đình kháng Pháp
- Thực hiện chiến thuật vườn không nhà trống. Họ tự tay đốt nhà tạo thành bức tường lửa chặn giặc. Đào hào đắp luỹ để cản địch
- HS trình bầy theo SGK
- Trình bầy theo bản đồ .
- HS trình bầy theo SGK
- Triều đình Huế chính thức chấp nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Trung và Bắc kỳ .
+ Phong trào kháng chiến của nhân dân ta lên mạnh .
+ Phe chủ chiến trong triều hình thành và hành động mạnh tay hơn .
- Trình bày theo SGK / 123
- Sau điều ước Hác-măng kí kết , quần chúng nhân dân phản kháng mạnh mẽ. Pháp muốn sửa đổi một số câu chữ trong văn bản và thay đổi đổi đôi chút về điạ giới .Pháp muốn chấm dứt vai trò của nhà Thanh ở Bắc Kỳ. Nhà Nguyễn chính thức đầu hàng TD Pháp về mặt pháp lý .
- >Trình bầy theo SGK 1. TD Pháp đánh chiếm Bắc kỳ lần thứ hai (1882 )
a) Hoàn cảnh :
* Trong nước:
- Sau điều ước 1874 dân chúng cả nước phản đối mạnh .
- Nhiều cuộc khởi nghĩa bùng nổ
- Kinh tế suy sụp. Giặc cướp nổi lên khắp nơi .
- Triều đình khước từ mọi cải cách duy tân .
Tình hình đát nước rối loạn.
* Thực dân Pháp :
- Nước Pháp đang chuyển sang giai đoạn CNĐQ .
- Nhu cầu xâm lược chiếm thuộc địa là thiết yếu cho nên chúng quyết tâm đánh Bắc Kỳ lần 2.
b) Diễn biến :
+ Nguyên cớ trực tiếp :
-TD Pháp lấy cớ nhà Nguyễn vi phạm điều ước 1874 và còn tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh .
+ Chiến sự :
- Ri-vi-e gửi tối hậu thư đòi Tổng đốc Hoàng Diệu nôp khí giới và nộp thành vô điều kiện .
- Quân ta chống trả quyết liệt, đến trưa thành Hà Nội thất thủ , Hoàng Diệu tự tử .
2. Nhân dân Bắc Kỳ tiếp tục kháng chiến :
- Khi thực dân Pháp đánh Hà Nội, nhân dân tích cực phối hợp với quân triều đình kháng Pháp .
* Phong trào kháng chiến của các tỉnh Bắc Kỳ :
- Nhân dân các địa phương đắp đập, cắm kè trên sông , làm hầm chống cạm bẫy .
- Quân ta lập nên trận Cầu Giấy lần hai (19-5-1883 ) Ri-vi-e bị giết.
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
a) TD Pháp tấn công Thuận An:
- 20-8-1883 TD Pháp tấn công dữ dội Thuận An, triều đình hoảng hốt xin đình chiến và chấp nhận ký điều ước Hác-măng .
b) Điều ước Hác-măng
- Nội dung : SGK /122.
- Hậu quả :
c)Điều ước Pa-tơ-nốt (1884 )
* NỘI DUNG :
- Căn bản giống hiệp ước Hác măng .
- Nhà Nguyễn chính thức đầu hàng TD Pháp
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
* Hoạt động cả lớp: Hệ thống hóa kiến thức đã học ( câu hỏi)
h. Em cho biết nội dung cơ bản nhất của điều ước nhà Nguyễn kí với Pháp 1862-1884?
h. Nội dung cơ bản của điều ước Hác-Măng và Pa-tơ-nốt
- GV giao nhiệm vụ cho HS.
- GV phát phiếu học tập cho HS.
- HS cả lớp cùng làm việc, trong quá trình làm việc có thể trao đổi với thầy, cô giáo.
- HS nộp sản phẩm cho GV.
- GV nhận xét phần làm việc của HS và dựa trên sản phẩm của một vài HS có kết quả tốt nhất để củng cố kiến thức đã học.
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
- GV giao nhiệm vụ bằng câu hỏi:
Câu hỏi: Cuộc chiến đấu bảo vệ thành Hà Nội 1882 có gì khác năm 1873?
- HS độc lập suy nghĩ làm, có thể trao đổi với bạn bè.
- HS có thể làm ngay tại lớp nếu có thời gian, hay đem về nhà hôm sau nộp.
- GV nhận xét dựa trên sản phẩm nếu có.
+ Tăng cường phòng thủ.
+ Cuộc chiến đấu có sự phối hợp trong ngoài.
+ Một số người chủ trương trình Nguyễn thực hiện kế sách chiến đấu lâu dài, dựa vào rừng núi nhưng không được triều đình chấp nhận.
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực qua
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tư duy logic, năng lực nhận thức, quan sát tranh ảnh lịch sử, nhận xét nhân vật lịch sử, sử dụng lược đồ lịch sử
Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học
4. Hướng dẫn về nhà
- GV giao nhiệm vụ về nhà.
+ Học bài theo câu hỏi SGK.
Học bài, làm bài tập, soạn bài mới bài 26 phần I dựa vào câu hỏi từng mục bài.
+ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế 7-1885.
+ Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng.