A. Hoạt động khởi động
Các hình dưới đây nói về một nguyên tố hóa học rất phổ biến và rất quan trọng đối với con người, đó là nguyên tố cacbon. Em hãy nghiên cứu kĩ và trả lời mỗi câu hỏi cho bên dưới mỗi hình và điền thông tin vào chỗ trống. Em biết được gì qua những hình ảnh này?
Xem lời giải
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. Cacbon
1. Tính chất vật lí, các dạng thù hình của cacbon
Thế nào là dạng thù hình của một nguyên tố hóa học?
Xem lời giải
Các dạng thù hình của cacbon có đặc điểm gì giống và khác nhau?
Xem lời giải
Từ thí nghiệm trên, em có thể dự đoán than hoạt tính có những ứng dụng nào?
Xem lời giải
Em hãy bổ sung thông tin phù hợp vào đoạn văn sau:
Cacbon là nguyên tố hóa học có trong thành phần của rất nhiều $...(1)...$. Trong tự nhiên, đơn chất cacbon là chất $...(2)...$, tồn tại dưới các dạng thù hình chính là: $...(3)...$.
Xem lời giải
2. Tính chất hóa học
a) Cacbon tác dụng với oxi
Viết PTHH của phản ứng xảy ra giữa cacbon với oxi.
Xem lời giải
b) Cacbon tác dụng với đồng II oxit
Viết PTHH của phản ứng xảy ra giữa cacbon và đồng II oxit trong thí nghiệm ở trên.
Xem lời giải
3. Ứng dụng của cacbon
Từ các tính chất vật lí và tính chất hóa học của cacbon, em hãy cho biết các ứng dụng của cacbon.
Xem lời giải
II. Oxit của cacbon
1. Cacbon oxit ($CO$)
a) Tính chất vật lí
b) Tính chất hóa học
Nêu tính chất hóa học của cacbon oxit.
Xem lời giải
Viết PTHH của phản ứng hóa học xảy ra giữa:
a) $CO$ với các oxit kim loại $CuO,\; Fe_2O_3,\;PbO$ (ở nhiệt độ cao).
b) $CO$ với $O_2$ (khi đốt nóng).
Xem lời giải
c) Ứng dụng
Hãy nêu ứng dụng của cacbon oxit
Xem lời giải
2. Cacbon dioxit
a) Tính chất vật lí
Khi điều chế và thu khí $CO_2$ trong phòng thí nghiệm, người ta có thể thu khí $CO_2$ bằng cách đẩy không khí, đặt ngửa bình.
Hãy giải thích tại sao có thể thu khí $CO_2$ như vậy?
Xem lời giải
b) Tính chất hóa học
$CO_2$ có những tính chất hóa học chung của một oxit axit. Dựa vào các kiến thức đã học bài oxit, hãy cho biết tính chất hóa học của $CO_2$, mỗi tính chất viết một PTHH để minh họa.
Xem lời giải
c) Ứng dụng
Hãy nêu một số ứng dụng khác của $CO_2$
Xem lời giải
III. Axit cacbonic và muối cacbonat
1. Axit cacbonic
Viết PTHH của phản ứng phân hủy axit cacbonic.
Xem lời giải
Hãy giải thích tại sao trong nước mưa có axit cacbonic. Viết PTHH minh họa.
Xem lời giải
2. Muối cacbonat
a) Phân loại
Muối cacbonat được chia làm mấy loại? Là những loại nào? Mỗi loại lấy một ví dụ minh họa.
Xem lời giải
b) Tính chất
- Tính chất vật lí
Dựa vào bảng tính tan, hãy xếp các muối sau thành hai loại (tan và không tan trong nước)
$CaCO_3,\; K_2CO_3,\;MgCO_3,\; FeCO_3,\;Ba(HCO_3)_2,\;KHCO_3$
Xem lời giải
- Tính chất hóa học
Hãy cho biết tính chất hóa học của muối cacbonat và đề xuất các thí nghiệm kiểm chứng lại các tính chất hóa học đó. Viết các PTHH của các phản ứng xảy ra trong các thí nghiệm đó.
Xem lời giải
c) Ứng dụng
Đọc thông tin sau và cho biết ứng dụng của muối cacbonat.
Xem lời giải
IV. Chu trình của cacbon trong tự nhiên
Hãy mô tả chu trình của cacbon trong tự nhiên.
Xem lời giải
C. Hoạt động luyện tập
1. Tại vùng nông thông, người dân phải lấy nước sông hoặc nước giếng khoan để dùng trong sinh hoạt hằng ngày. Để nước sinh hoạt được bảo đảm, người ta phải lọc nước. Cấu tạo của bể lọc nước như sau:
Em hãy cho biết vai trò của lớp than hoạt tính trong bể nước lọc nói trên
Xem lời giải
2. Viết PTHH của phản ứng xảy ra khi:
a) cacbon tác dụng với các chất: sắt III oxit, chì II oxit (khi nung nóng).
b) cacbon monoxit tác dụng với oxi, đồng II oxit.
c) cacbon dioxit tác dụng với natri hidroxit, canxi oxit
Xem lời giải
3. Tại sao gọi cacbon monoxit là "sát thủ thầm lặng"
Xem lời giải
4. Bổ sung thông tin cần thiết vào ô trống dưới đây:
| Tên chất | Công thức | Tên chất | Công thức |
| Natri hidrocacbonat | $NaHCO_3$ | $...$ | $K_2CO_3$ |
| $...$ | $MgCO_3$ | Canxi hidrocacbonat | $...$ |
Xem lời giải
D. Hoạt động vận dụng
1. Khi nấu cơm bằng củi hoặc rơm rạ (ở nông thôn), đôi khi do bị quá lửa nên cơm có mùi khét rất khó chịu (cơm khê). Theo em, có thể làm cách nào giảm bớt mùi khó chịu đó?
Xem lời giải
2. Tại các vùng nông thôn, miền núi, đôi khi xảy ra các vụ tai nạn chết người khi xuống nạo vét các giếng sâu. Em hãy cho biết
a) Tại sao những người này có thể bị chết khi xuống dưới giếng sâu?
b) Để xuống giếng sâu an toàn, trước khi xuống giếng nên làm như thế nào?
Xem lời giải
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
1. Em hãy tìm hiểu về cấu tạo và hoạt động của bình chữa cháy.
Xem lời giải
2. Em hãy tìm hiểu về hiệu ứng nhà kính: hiện tượng, nguyên nhân, hậu quả, và cách hạn chế hiệu ứng nhà kính.
Xem lời giải
3. Trong công nghiệp thực phẩm, người ta dùng "nước đá khô" để làm tác nhân để bảo quản lạnh đối với thực phẩm, đồ uống. Em hãy tìm hiểu:
a) "Nước đá khô" là gì?
b) Tại sao "nước đá khô" lại được dùng để bảo quản lạnh?