Ngày soạn:
Ngày dạy:
Dạy lớp: …………………………………
…………………………………
Tuần 24 – Tiết 70: LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
I . Mục tiêu bài học
Giúp HS:
- Nắm được kiến thức về tác dụng của việc lập dàn ý và cách lập dàn ý bài văn nghị luận.
- Biết cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận.
- Tạo thói quen lập dàn ý trước khi viết bài văn nghị luận.
II. Trọng tâm
1. Kiến thức: Tác dụng của việc lập dàn ý
2. Kĩ năng: Cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận
3. Về thái độ: Có ý thức và thói quen lập dàn ý trước khi viết các bài văn nghị luận
4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
- Năng lực thu thập thông tin
- Năng lực tư duy
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực tạo lập văn bản nghị luận.
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên: SGK, SGV, Tài liệu tham khảo.
2. Học sinh: Chuẩn bị các câu hỏi, bài tập, sản phẩm...
IV. Tổ chức dạy và học.
Bước 1: Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp
Bước 2: Kiểm tra bài cũ:
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới:
1. KHỞI ĐỘNG (5 phút)
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài học
- GV giao nhiệm vụ:
+ Trình bày bài văn nghị luận: Phân tích tâm trạng người chinh phụ trong đoạn trích: Tình cảnh lẻ loi…
+ Nhận xét về hệ thống luận điểm.
- HS:
+ Lắng nghe
+ Nhận xét
- GV nhận xét và dẫn vào bài mới: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.
- Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.
- Có thái độ tích cực, hứng thú.
2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (70 phút)
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài học
HỌAT ĐỘNG 1: Tìm hiểu tác dụng của việc lập dàn ý
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chuyển giao nhiệm vụ: Em cho biết tác dụng của việc lập dàn ý, mô hình khi tiến hành làm một bài văn như thế nào? Tính chất những phần của bài văn?.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
* Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc SGK, suy nghĩ, tìm ra câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- HS trả lời câu hỏi.
- GV quan sát, hỗ trợ, tư vấn
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến th
Thao tác 2: Tìm hiểu phần: Cách lập dàn ý cho bài văn
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chuyển giao nhiệm vụ: HS đọc ví dụ SGk .
- Nhóm 1;2:Luận đề là gì?
Tìm ý cho bài văn là như thế nào?
- Nhóm 3;4: Lập dàn ý gồm mấy bước? Các bước đó như thế nào?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
* Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc SGK, suy nghĩ tìm câu trả lời.
* Hoạt động nhóm:
- Học sinh thảo luận cặp đôi và ghi lại những thông tin cơ bản vào phần xung quanh bảng phụ.
- HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- HS trả lời câu hỏi.
- GV quan sát, hỗ trợ, tư vấn
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức. I. Tác dụng của việc lập dàn ý
1. Tác dụng
- Là công việc lựa chọn và sắp xếp những nội dung cơ bản dự định triển khai vào bố cục ba phần của văn bản.
- Giúp bao quát được những nội dung chủ yếu, những luận điểm, luận cứ cần triển khai, phạm vi và mức độ nghị luận.
- Tránh tình trạng xa đề, lạc đề, lặp ý, bỏ sót, hoặc triển khai không cân xứng. Phân bố thời gian hợp lí khi làm bài.
2. Mô hình (1)Đề bài - (2) Dàn ý - (3) Bài viết.
(1) Đề bài: cho trước, mang tính bắt buộc.
(2) Dàn ý: tự xây dựng, mang tính sáng tạo, tuỳ thuộc vào trình độ, sở thích, kĩ năng,… của mỗi cá nhân.
(3) Bài viết: sản phẩm ngôn ngữ cụ thể, hoàn chỉnh, phản ánh đầy đủ cách hiểu đề, cách lập dàn ý, khả năng vận dụng tri thức và kĩ năng,.. của người viết.
II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận
1. Tìm ý cho các bài văn
- Xác định luận đề: yêu cầu của đề:
+ Sách là phương tiện cung cấp tri thức cho con người, giúp con người trưởng thành về mặt nhận thức.
- Xác định các luận điểm: có 3 luận điểm
<1> Sách là sảp phẩm tinh thần kì diệu của con người (ghi lại những hiểu biết về thế giới tự nhiên và xã hội);
<2> Sách mở rộng những chân trời mới;
<3> Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.
- Tìm luận cứ cho các luận điểm:
<1> Sách là sảp phẩm tinh thần kì diệu của con người:
+ Sách là sản phẩm tinh thần của con người;
+ Sách là kho tàng trí thức;
+ Sách giúp ta vượt qua thời gian, không gian.
<2> Sách mở rộng những chân trời mới:
+ Sách giúp ta hiểu biết mọi lĩnh vực tự nhiên và xã hội;
+ Sách là người bạn tâm tình gần gũi, giúp ta tự hoàn thiện mình về nhân cách.
<3> Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách:
+ Đọc và làm theo sách tốt phê phán sách có hại;
+ Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú và làm theo các sách có nội dung tốt;
+ Học những điều hay trong sách bên cạnh học trong thực thế cuộc sống.
2. Lập dàn ý
- Mở bài: Nêu luận đề (trực tiếp hoặc gián tiếp) nhằm đưa ra phương hướng cho bài văn nghị luận.
- Thân bài: trình bày các luận điểm, luận cứ.
(hợp lí, có trọng tâm)
- Kết bài:
+ Nên kết bài theo kiểu đóng hay mở?
+ Khẳng định những nội dung naog?
+ Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ?
* Phần Ghi nhớ
1. LUYỆN TẬP (3 phút)
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài học
GV giao nhiệm vụ:
Hoàn thành các bài tập trong SGK III. Luyện tập
1. Bài tập 1: Lập dàn ý đề bài đó cho:
A. Mở bài:
- Giới thiệu lời dạy của Bác.
- Định hướng tư tưởng bài viết.
B. Thân bài:
1) Giải thích câu nói của Bác:
+ Khái niệm “đức” và “tài”.
+ Thế nào là “có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thỡ làm việc gỡ cũng khú”.
+ Đức và tài khắng khít với nhau trong mỗi con người.
2) Lời dạy của Bác có ý nghĩa sâu sắc đối với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân.
C. Kết bài: Cần phải thường xuyên rèn luyện, phấn đấu để có cả tài và đức.
4. VẬN DỤNG (5 phút)
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài học
GV giao nhiệm vụ: Có ý kiến cho rằng: Tàn phá rừng là tự thắt cổ mình. Quan điểm của anh chị như thế nào? Hãy lập dàn ý cho bài viết. Mở bài: Vai trò của rừng trong cuộc sống. Dẫn ý kiến
Thân bài:
- Tàn phá rừng là tàn phá nguồn tài nguyên phục vụ con người
- Tàn phá rừng là tàn phá môi trường sống
- Tàn phá rừng là hủy hoại thế giới
Kết luận:
- Tàn phá rừng là tự làm hại mình
- Trách nhiệm bảo vệ rừng của mọi người.
5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG (2 phút)
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài học
GV giao nhiệm vụ: Sưu tầm những bài văn nghị luận mẫu, tìm dàn ý chính Sưu tầm trên mạng, qua sách báo.
Bước 4: Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà (5 phút)
- Làm bài tập phần luyện tập
- Dặn dò: Ôn tập, chuẩn bị viết bài số 6.