A. Học theo sgk
I. Ôn lại khái niệm lực
C1. Nam châm hút sắt làm cho sắt gắn với xe chuyển động nhanh lên. Như vậy lực có tác dụng làm thay đổi vận tốc của chuyển động (nhanh dần về phía nam châm).
- Quả bóng đập vào vợt làm bóng và vợt cùng bị biến dạng. Như vậy lực có tác dụng làm vật bị biến dạng.
- Kết luận: Lực có thể làm biến dạng, thay đổi chuyển động của vật.
II. Biểu diễn lực
1. Lực là một đại lượng vectơ
Đặc điểm của đại lượng vectơ gồm:
+ Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị độ lớn của vectơ.
2. Tóm tắt cách biểu diễn vectơ lực $\vec{F}$
Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mũi tên có:
+ Gốc là điểm đặt của lực.
+ Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
+ Kí hiệu của vectơ lực: $\vec{F}$
+ Kí hiệu của cường độ lực: F.
III. Vận dụng
C2. Biểu diễn những lực sau đây bằng vectơ lực:
- Trọng lực của một vật có khối lượng 5kg (tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N).
Vật có khối lượng 5kg thì trọng lượng P là 50 N.
Lực P = 50N. (Tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N).
- Lực kéo 15 000N theo phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải (tỉ xích lcm ứng với 5000N).
C3.
Lực $\vec{F_{1}}$: Phương thẳng đứng, chiều từ dưới lên trên, độ lớn 20N.
Lực $\vec{F_{2}}$: Phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải, độ lớn 30N.
Lực $\vec{F_{3}}$: Phương hợp với phương nằm ngang một góc 30 độ, chiều xiên lên từ trái sang phải, độ lớn 30N.
Ghi nhớ:
Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mũi tên có:
+ Gốc là điểm đặt của lực.
+ Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
B. Bài tập & Lời giải
1. Bài tập trong SBT
4.1. Khi chỉ có một lực tác dụng lên vật thì vận tốc của vật sẽ như thế nào? Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.
A. Vận tốc không thay đổi.
B. Vận tốc tăng dần.
C. Vận tốc giảm dần.
D. Có thể tăng dần và cũng có thể giảm dần.
4.2. Nêu hai ví dụ chứng tỏ hai lực làm thay đổi vận tốc, trong đó có một ví dụ lực làm thay đổi vận tốc, một ví dụ làm giảm vận tốc.
4.3. Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
Khi thả vật rơi, do sức............. vận tốc của vật.............. Khi quả bóng lăn vào bãi cát, do................ của cát nên vận tốc của bóng bị...........
4.4. Diễn tả bằng lời các yếu tố của các lực vẽ ở hình 4.1a, b:
4.5. Biểu diễn các vectơ lực sau đây:
- Trọng lực của một vật là 1500N ( tỉ lệ xích tùy chọn).
- Lực kéo một sà lan là 2000N theo phương ngang, chiều từ trái sang phải, tỉ lệ xích 1cm ứng với 500N.
Xem lời giải
2. Bài tập bổ sung
4.a. Một bóng đèn có khối lượng 1kg được treo bởi hai sợi dây gắn vào hai bờ tường. Biết sức căng của mỗi sợi dây bằng 10N, góc hợp bởi phương của hai sợi dây bằng 120$^{\circ}$ (H.4.1). Hãy biểu diễn các lực tác dụng đèn. Chọn tỉ xích 10N ứng với 1cm.
4.b. Một vật có trọng lượng bằng 30N đặt trên một mặt nằm ngang. Lực kéo vật theo phương nằm ngang có cường độ bằng 40N. Lực cản lên vật có cường độ bằng nửa cường độ lực kéo. Hãy biểu diễn các lực tác dụng lên vật bằng vectơ. Chọn tỉ xích 10N ứng với 1cm.