1. Tìm hiểu về sự đối lưu
a) Thí nghiệm
Tiến hành thí nghiệm : Đặt một viên thuốc tím nhỏ vào đáy của một cốc thuỷ tinh đựng nước, dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím (Hình 22.5). Quan sát hiện tượng xảy ra để trả lời các câu hỏi.
b) Trả lời câu hỏi
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống dưới hay di chuyển hỗ độn theo mọi phương ?
- Vì sao nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống ?
- Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng như trong thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Vậy, sự đối lưu có thể xảy ra trong chất khí hay không ? Phương án thí nghiệm cho biết điều này ?
Bài Làm:
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống dưới.
- Vì khi ta đun, phần nước màu tím ở đáy sẽ nhận được nhiệt trước nên sẽ nóng lên, thể tích tăng (khối lượng riêng giảm) nên lượng nước ở này sẽ di chuyển lên phía trên, còn phần nước ở trên (khối lượng riêng lớn hơn) nên sẽ chuyển động xuống dưới, cứ như thế nước màu tím di chuyển thành dòng từ trên xuống dưới rồi từ dưới lên trên.
- Sự đối lưu có thể xảy ra trong chất khí.
Phương án thí nghiệm : đốt nến và hương trong 1 cái cốc được ngăn bởi một miếng bìa hở ở đáy. Khi đó phần không khí bên ngọn nến nóng lên, nở ra, trọng lượng riêng giảm. Do đó không khí bên ngọn nến ít đi và không khí lạnh bên khói hương sang, bay lên phía trên và hòa cùng không khí nóng làm cho khói hương đi theo xuống dưới bay lên tapf thành một dòng đối lưu.