Đề thi giữa kì 2 Ngữ văn 8 KNTT: Đề tham khảo số 4

ĐỀ THI GIỮA KÌ 2 NGỮ VĂN 8 KẾT NỐI TRI THỨC ĐỀ 4

PHẦN ĐỌC HIỂU (5.0 điểm)

Cho ngữ liệu sau đọc và trả lời câu hỏi:

VỀ MÙA XOÀI MẸ THÍCH

Câu 1 (0.5 điểm).  Bài thơ được làm theo thể gì?
Câu 2 (0.5 điểm). Chỉ ra những đặc điểm vần, nhịp của bài thơ?
Câu 3 (1.0 điểm). Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ nghệ thuật trong đoạn thơ sau: 

Nhưng rồi có một ngày
trái xoài già rụng cuống...

Tháng hạ không đến sớm
dù cho quả xoài vàng
tháng hạ không đến muộn
đủ nhắc con mùa sang.

Câu 4 (1.0 điểm). Hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào trong văn bản. Xác định chủ đề và thông điệp văn bản muốn gửi đến người đọc

Câu 5 (2.0 điểm). Viết đoạn văn 7 – 10 dòng bày tỏ suy nghĩ của mình:  Vì sao trong cuộc sống cần có lòng hiếu thảo?

PHẦN VIẾT (5.0 điểm)

Câu 1 (5.0 điểm) Phân tích nhân vật Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao xaxôi của nhà văn Lê Minh Khuê.

Hướng dẫn trả lời:

A. PHẦN ĐỌC HIỂU (5.0 điểm)

Câu 1: Đoạn trích viết theo thể thơ: 5 chữ

Câu 2:

- Đặc điểm vần, nhịp của bài thơ “Về mùa xoài Mẹ thích”:

- Vần: vần chân (con – tròn; ý – nghĩ; mẹ - bé; vàng – sang_

- Nhịp: ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3

Câu 3: Hình ảnh “trái xoài già rụng cuống” là hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng sự ra đi của mẹ, Hình ảnh trai xoài ấy gắn liền với những kí ức ngọt ngào về mẹ. Vì vạy khi sử dụng hình ảnh ấy để diễn tả sự ra đi của mẹ, tác giả đem đến cho người đọc sự hình dung rõ nét về nỗi đau, niềm tiếc thương và cả sự hụt hẫng, mất mát những kí ức đẹp của chính bản thân mình.

Câu 4: Hình ảnh người mẹ hiền hậu, dịu dàng, lam lũ cả đời, chắt chiu khó nhọc vì con và đặc biệt là rất gần gũi, yêu thương con cái. Điều đó, được tác giả thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh như: “Xoài mang hình quả tim – Đấy lòng mẹ ngọt mềm”, “Nghe hương xoài bay theo/Từng bước chân của mẹ/Thơm lựng vào lời kể/Những câu chuyện đời xưa”,….

Câu 5: HS tự do phát biểu cảm nhận của mình. Tuy nhiên có thể triển khai theo ý sau:

- Giải thích: Lòng hiếu thảo là gì?

  + Đối xử và chăm sóc tốt cha mẹ của mình.

  + Hành động yêu thương, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà, cha mẹ khi già yếu và thờ phụng sau khi họ qua đời.

 - Bàn luận: Vì sao sống phải có lòng hiếu thảo?

+ Ông bà cha mẹ là những người sinh thành và nuôi dưỡng ta khôn lớn, luôn dành cho ta những điều tốt đẹp nhất trên đời này.

+ Lòng hiếu thảo là  chuẩn mực trong đời sống văn hóa Việt Nam.

+ Người có lòng hiếu thảo được mọi người trân trọng, yêu mến.

+ Giá trị của một người con được nhìn nhận không phải ở sự giàu sang, quyền quý mà nó được thể hiện qua chữ “hiếu”.

+ Lòng hiếu thảo giúp gắn kết các thế hệ trong gia đình.

  - Mở rộng

- Trong xã hội còn nhiều người sống bất hiếu, vô lễ, đánh đập đối xử tàn nhẫn, bỏ rơi cha mẹ già. Họ thể hiện một lối sống vô ơn, một nhân cách kém cỏi.

⇒ Những người như thế thật đáng chê trách.

 - Bài học nhận thức và hành động

- Sống phải có lòng hiếu thảo.

- Thể hiện lòng hiếu thảo với ông bà cha mẹ ngay từ hôm nay.

B. PHẦN VIẾT (5.0 điểm)

    Lê Minh Khuê là một nhà thơ nổi tiếng về các tác phẩm ngắn, các tác phẩm của bà luôn mang một vẻ tươi sáng, một niềm mong ước tươi đẹp. Em rất thích tác phẩm “Ngôi sao xa xôi” của bà. Đây là một truyện ngắn ngợi ca tinh thần dũng cảm của các cô gái thanh niên xung phong, của thế hệ trẻ trong những ngày mưa bom bão đạn. Cô gái Phương Định trong truyện là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.

     Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê kể về cuộc sống, cuộc chiến đấu của ba cô gái còn rất trẻ đó là Nho, Thao và Phương Định. Họ làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một cao điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Công việc hằng ngày của họ là “đo khối lượng đẩt đá san lấp những hố bom, đếm số bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc vô cùng khó khăn nguy hiểm ngày ngày họ phải đối mặt với Thần chết luôn ẩn mình trong ruột những quả bom. Phương Định là một cô gái Hà Nội, mộng mơ và vừa mới bước vào tuổi đôi mươi, cái tuổi đẹp nhất của đời người. Như bao cô gái trẻ khác, Phương Định cũng rất thích làm đẹp, điệu đà, soi gương hàng tiếng đồng hồ. Giữa không gian dữ dội của chiến tranh, hình ảnh cô thiếu nữ Phương Định thật khiến cho người ta có thêm niềm tin, tiếp thêm nguồn sức trẻ dồi dào từ cô gái ấy. Phương Định cũng là một cô gái trẻ xinh đẹp, dễ thương với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài loa kèn”, và đặc biệt, theo như lời nhận xét của anh lái xe thì Phương định còn có một vẻ đặc biệt nữa, đó là đôi mắt, “sao mà xa xăm”. Cũng vì sự dễ thương ở ngoại hình, đáng yêu trong tính cách mà Phương Định luôn nhận được những lời thăm hỏi của các anh pháo binh cũng như các anh lái xe. Trong công việc, Phương Định là một chiến sĩ đầy trách nhiệm. Cô ngoan cường, dũng cảm trong việc thực hiện những nhiệm vụ được phân công. Là một trong những thành viên của "tổ trinh sát mặt đường" làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn huyết mạch. Cô để ý đến từng chi tiết, biết chịu khó lắng nghe và nắm bắt tình hình tốt.Không khí phá bom rất căng thẳng, từng cảm giác của Định khi nghĩ về các anh cao xạ ở trên kia theo dõi từng động tác của mình đã khiến cô giữ vững lòng tự trọng, không đi khom mà đi thẳng, dũng cảm đến gần quả bom. Khi phá bom, Định tỏ ra rất thành thạo và hết mực dũng cảm, khi đến gần quả bom hay những lúc chờ đợi quả bom nổ là những giây phút căng thẳng và hồi hộp nhất. "Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng". Dường như, cô gái bé nhỏ Phương Định mang trong mình trọng trách to lớn, ý thức trách nhiệm luôn thường trực trong tâm trí của cô. Cái làm cho nhân vật Phương Định trở nên sống động và để lại một ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc không phải là vẻ đẹp kiêu sa của một thiếu nữ xuất thân nơi Hà thành hoa lệ mà là vẻ đẹp của một cô gái có chiều sâu tâm hồn, có lí tưởng sống cao đẹp, lúc nào cũng lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống, tâm hồn lãng mạn bay bổng. Dù cuộc sống ở chiến trường có gian khổ hiểm nguy, các cô gái vẫn giữ cho mình một tâm hồn lạc quan, yêu đời yêu cuộc sống. Sau những giờ phút căng thẳng đối mặt với Thần chết luôn ẩn mình trong ruột những quả bom, Phương Định lại trở về với cuộc sống đời thường với nụ cười hồn nhiên, tươi tắn, với những lời ca câu hát mượt mà, trong trẻo, với những suy nghĩ, những ước mơ lãng mạn, bay bổng. Sống ở chiến trường nơi đạn bom ác liệt nhưng cô vẫn giữ cho mình sự hồn nhiên trong sáng. Cô vẫn thích ngồi bó gối mơ màng hát những bài “dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng”, “những bài Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, “những bài dân ca Ý trữ tình giàu có”.

Về đặc sắc nghệ thuật, nhà văn đã sử dụng nghệ thuật trần thuật ở ngôi thứ nhất với người kể chuyện là nhân vật chính từ đó tạo được sự tin tưởng, gần gũi với người đọc và khiến câu chuyện thêm khách quan, chân thực. Nghệ thuật xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế, các câu văn được ngắt nhịp đặc biệt, ngôn ngữ và giọng điệu tự nhiên, đậm tính khẩu ngữ cũng góp phần làm nên thành công cho hình tượng Phương Định.

     Ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật sinh động,tác giả đã làm hiện lên cô nữ thanh niên xung phong vô cùng đáng yêu, trẻ trung và đầy nhiệt huyết, hào hùng. Thông qua nhân vật Phương Định, tác giả muốn ca ngợi những người con gái Việt Nam anh hùng là những ngôi sao xa xôi mãi lung linh, tỏa sáng.