Loài cá nhà táng và những cái "nhất"

Cá nhà táng là một trong số vài loài động vật có vú sống dưới biển. Chúng thuộc bộ Cá voi, phân bộ Cá voi có răng. Những con cá nhà táng đực trưởng thành có chiều dài cơ thể lên tới 20,5 m. Thông thường, những con đực dài 18 m sẽ nặng 54 tấn, con cái dài 12 m sẽ nặng 17 tấn. Vì thế, cá nhà táng là loài động vật có răng lớn nhất hành tinh.

Đối với những con cá nhà táng đực, phần đầu có thể chiếm 1/3 tổng chiều dài cơ thể của chúng. Phần đầu lớn giúp cá nhà táng trở thành động vật có bộ não lớn nhất từng tồn tại trên hành tinh (bao gồm cả những sinh vật đã tuyệt chủng). Các nhà nghiên cứu cho biết, não của cá nhà táng nặng tới 8 kg, nặng gấp 5 lần não người bình thường. Tuy nhiên, loài vật này kém thông minh hơn cá heo và nhiều loài cá voi khác.

Ngoài ra, cá nhà táng cũng là động vật có vú lặn sâu nhất thế giới. Con mồi chủ yếu của loài động vật này là mực, bao gồm cả mực khổng lồ và mực sống ở Nam Cực. Để bắt được con mồi ưa thích, cá nhà táng khổng lồ cần lặn xuống độ sâu 3 km để tìm và bắt mồi trước khi bơi lên mặt nước.

Cá nhà táng có thể lặn sâu nhờ khả năng nín thở lên tới 90 phút. Cấu tạo cơ thể giúp cá nhà táng thích nghi tốt với sự biến thiên đột ngột về áp suất của nước. Lồng ngực linh hoạt giúp chúng tiết kiệm oxy và hạn chế hấp thụ nitơ. Ngoài ra, máu cá voi có lượng hồng cầu cao, giúp chúng mang thêm nhiều dưỡng khí.

Tuy có thể lặn sâu tới 3 km nhưng cá nhà táng thường chỉ lặn sâu 400 trong thời gian 35 phút. Giữa mỗi lần lặn sâu, cá nhà táng cần khoảng 8 – 10 phút nổi trên mặt nước để hít thở. Giống các loại cá voi khác, cá nhà táng lấy hơi dựa vào lỗ thở trên đỉnh đầu. Mỗi lần thở ra, chúng có thể đẩy nước biển lên cao hơn 2 m.

Cá nhà táng cũng là loài động vật tạo ra tiếng động lớn nhất hành tinh. Do thường xuyên săn mồi ở những vùng nước sâu nên cá nhà táng phát triển thính giác để định vị địa hình và tìm kiếm con mồi. Dựa vào âm thanh dội lại, chúng có thể xác định vật cản trong vùng biển tối hay phát hiện vị trí con mồi đang di chuyển.

Thời gian săn mồi chiếm phần lớn tổng thời gian sống của cá nhà táng. Để kích thước cơ thể đạt đến hơn 50 tấn, cá nhà táng cần tiêu thụ lượng thức ăn nặng bằng 3% tổng trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Khối lượng thực phẩm một con cá nhà táng ngốn hết trong một năm lên tới hơn 500 tấn.

Trên thực tế, hàm dưới của cá nhà táng rất hẹp. Chúng có 18 – 26 chiếc răng ở mỗi bên của hàm dưới và khớp với các lỗ nằm ở hàm trên. Răng cá nhà táng hình chóp nón, có thể đạt khối lượng tới 1 kg/chiếc. Các nhà nghiên cứu cho rằng, răng của cá nhà táng không giúp ích nhiều cho chúng trong việc săn mồi. Người ta phát hiện nhiều xác mực còn nguyên vẹn trong dạ dày của chúng.

Tuổi đời của cá nhà táng đạt 70 năm hoặc hơn. Loài vật này gần như không có kẻ thù trong tự nhiên. Tuy nhiên, một đàn cá voi sát thủ có thể hợp sức trong việc dìm chết một con cá voi con để ăn thịt. Thông thường, cá nhà táng chỉ đẻ một con/lứa. Chúng mang thai khoảng 14 – 16 tháng và nuôi con trong nhiều năm tiếp theo. Cá nhà táng cái sinh con theo chu kỳ 6 – 10 năm/lần.

Hệ tiêu hóa của cá nhà táng sản xuất long diên hương, chất quan trọng trong ngành công nghiệp chế tạo nước hoa. Long diên hương có mùi thơm rất đặc biệt - bao gồm mùi của đất, mùi biển và mùi động vật. Tuy nhiên, long diên hương giống hệt các chất bài tiết khác của cá voi khi ra khỏi cơ thể. Hiện tại, long diên hương được thay thế bằng vật liệu tổng hợp trong ngành công nghiệp sản xuất nước hoa.