Bài 40 nghiên cứu về khái niệm quần xã, các đặc trưng cơ bản của quần xã (thành phần loài, phân bố cá thể) và mối quan hệ giữa cá loài trong quần xã. Sau đây, ConKec tóm tắt kiến thức trọng tâm và hướng dẫn giải các câu hỏi trong bài.
A. Lý thuyết
I. Khái niệm quần xã sinh vật
- Quần xã sinh vật là tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong 1 không gian nhất định
- Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ chặt chẽ với nhau như một thể thống nhất và do vậy quần xã có cấu trúc tương đối ổn định
- Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường sống của chúng
II. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
1. Đặc trưng về thành phần loài của quần xã
- Được thể hiện qua:
- Số lượng các loài, số lượng cá thể là mức độ đa dạng của quần xã
- Loài ưu thế và loài đặc trưng
- Loài ưu thế đóng vai trò quan trọng do sô lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn hay do chúng hoạt động mạnh
- Loài đặc trưng là loài chỉ có ở quần xã nào đó, hoặc có số lượng nhiều hơn hẳn các loài khác
2. Đặc trưng về phân bố cá thể trong không gian của quần xã
- Phân bố tùy thuộc theo nhu cầu của từng loài cố xu hướng làm giảm bớt sự cạnh tranh và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống:
- Phân bố theo chiều thẳng đứng
- Phân bố theo chiều ngang trên mặt đất
III. Quan hệ giữa các loài trong quần xã sinh vật
1. Các mối quan hệ sinh thái
2. Hiện tượng khống chế sinh học
- Là hiện tượng số lượng cá thể của 1 loài bị khống chế ở 1 mức độ nhất định phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường
B. Bài tập & Lời giải
Câu 1: Trang 180 - sgk Sinh học 12
Thế nào là một quần xã sinh vật? Nêu sự khác nhau giữa quần thể sinh vật và quần xã sinh vật. Lấy ví dụ minh hoạ.
Xem lời giải
Câu 2: Trang 180 - sgk Sinh học 12
Các đặc trưng cơ bản của quần xã là gì? Hãy lấy ví dụ minh hoạ các đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật.
Xem lời giải
Câu 3: Trang 180 - sgk Sinh học 12
Nêu sự khác nhau giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối kháng
Xem lời giải
Câu 4: Trang 180 - sgk Sinh học 12
Trong các mối quan hệ giữa các loài trong quần xã, có loài có lợi, có loài có hại. Hãy xếp theo thứ tự từ 1 cho tới hết các mối quan hệ theo nguyên tắc sau:
- Mối quan hệ chỉ có loài có lợi xếp trước.
- Mối quan hệ có loài bị hại xếp sau, loài càng bị hại nhiều càng xếp về sau.
Xem lời giải
Câu 5: Trang 180 - sgk Sinh học 12
Muốn nuôi được nhiều cá trong một ao và để có năng suất cao thì chúng ta cần làm như thế nào?