I. Nhận xét
1. Đọc lại bài Cây gạo của nhà văn Vũ Tú Nam (sách Tiếng Việt 4, tập hai, trang 32)
Cây gạo
Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.
Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
Theo Vũ Tú Nam
2. Tìm các đoạn trong bài văn trên.
3. Cho biết nội dung chính của mỗi đoạn văn là gì?
Trả lời:
| Đoạn | Nội dung của đoạn |
| Đoạn 1: Từ đầu … nom thật đẹp. | Tả thời kì cây gạo ra hoa |
| Đoạn 2: Hết mùa hoa … về thăm quê mẹ. | Tả cây gạo lúc hết mùa hoa. |
| Đoạn 3: Những ngày tháng… nồi cơm gạo mới. | Tả thời kìa cây gạo ra quả. |
II. Ghi nhớ
Trong bài văn miêu tả cây cối:
1. Mỗi đoạn văn có một nội dung nhất định, chẳng hạn: tả bao quát, tả từng bộ phận của cây hoặc tả cây theo từng mùa, từng thời kì phát triển,…
2. Khi viết, hết mỗi đoạn văn cần xuống dòng.
III. Luyện tập
Câu 1. Xác định các đoạn văn và nội dung chính của từng đoạn trong bài văn dưới đây:
Cây trám đen
Ở đầu bản tôi có mấy cây trám đen. Thân cây cao vút, thẳng như một cột nước từ trên trời rơi xuống. Cành cây mập mạp, nằm ngang, vươn tỏa như những gọng ô. Trên cái gọng ô ấy xòe tròn một chiếc ô xanh ngút ngát. Lá trám đen chỉ to bằng bàn tay đứa trẻ lên ba, nhưng dài chừng một gang.
Trám đen có hai loại. Quả trám đen tẻ chỉ bằng nửa quả nhót to, nhưng hai đầu nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, có phần hơi khô, xác, không ngon bằng trám đen nếp. Trám đen nếp cũng màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi dày, bấm ngập móng ngón tay cái mà không chạm hạt.
Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Trám đen rất ưa xào với tóp mỡ. Trám đen còn được dùng làm ô mai, phơi khô để ăn dần. Người miền núi rất thích món trám đen trộn với xôi hay cốm.
Chiều chiều, tôi thường ra đầu bản nhìn lên những vòm cây trám ngóng chim về. Người bản tôi nhìn lên cái ô xanh treo lơ lửng lưng trời ấy mà biết được sức gió. Ca quê đã ngót chục năm trời, tôi vẫn nhớ da diết những cây trám đen ở đầu bản.
Trả lời:
| Đoạn | Nội dung của đoạn |
| Đoạn 1: Ở đầu bản ... chừng một gang | Tả bao quát thân cây, cành cây, lá cây trám đen. |
| Đoạn 2: Trám đen có ... không chạm hạt | Giới thiệu hai loại trám đen: trám đen tẻ và trám đen nếp |
| Đoạn 3: Cùi trám đen ... xôi hay cốm | Ích lợi của quả trám đen. |
| Đoạn 4: Chiều chiều ... ở đầu bản | Tình cảm của người viết với cây trám đen |
Câu 2. Hãy viết một đoạn văn nói về lợi ích của một loài cây mà em biết
Trả lời:
Em rất yêu cây bàng. Cây bàng không những là người bạn chứng kiến những kỉ niệm buồn vui của tuổi học trò mà nó còn làm cho cảnh trường em thêm đẹp. Mỗi độ hè về, cây bàng tỏa bóng mát cho chúng em nô đùa, cho chúng em những chùm qủa bàng vàng ươm mùi thơm ngào ngạt. Cắn một miếng thật to vào cái cùi dầy dầy, cảm nhận được cái vị chát mà không đắng, chua nhưng lại rất ngọt đang lan tỏa khắp vòm miệng. Cái vị đó hình như giống ô mai, hình như giống vị của những miếng mứt ngày Tết. Chỉ hình như thôi vì nó chẳng rõ ràng và chẳng gì có thể sánh được cả.