BÀI 21: VÙNG ĐẤT PHÍA NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ X ĐẾN ĐẦU THỂ KỈ XVI
1. CHĂM-PA TỪ ĐẦU THẾ KỈ X ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XVI
a, Chính trị
|
Thời gian |
Sự kiện chính trị tiêu biểu |
|
Đầu thế kỉ X |
Chăm-pa phải đối phó với cuộc tấn công của Chân Lạp |
|
Cuối thế kỉ X |
Vương triều In-đờ-ra-pu-ra bị thay thế bởi vương triều Vi-giay-a |
|
Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XIII |
Vương triều Vi-giay-a có nhiều biến động |
|
Từ nửa sau thế kỉ XIII |
Chăm-pa ổn định về chính trị |
|
Giữa thế kỉ XIV |
Chăm-pa rơi vào khủng hoảng |
b,Kinh tế - văn hóa
|
Lĩnh vực |
Thành tựu |
|
|
Kinh tế |
Nông nghiệp |
- Là ngành kinh tế chủ yếu - Sử dụng guồng nước, đào kênh mương, canh tác lúa trên những ruộng thấp, ruộng bậc thang,... |
|
Đánh bắt thuỷ hải sản |
- Phát triển, đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế |
|
|
Thủ công nghiệp |
- Tiếp tục phát triển: Làm gốm, đóng thuyền, chế tác đồ trang sức… |
|
|
Thương nghiệp |
- Nội thương gắn liền với mạng lưới trao đổi ven sông. - Ngoại thương phát triển, với hoạt động buôn bán của nhiều tàu nước ngoài. |
|
|
Văn hoá |
Tôn giáo |
- Hin-đu giáo có vị trí chủ đạo - Phật giáo dần phai nhạt - Thế kỉ XIII, Hồi giáo du nhập vào Chăm-pa |
|
Chữ viết |
- Tiếp tục sử dụng chữ Phạn và chữ Chăm. - Chữ Chăm dần được hoàn thiện |
|
|
Kiến trúc và điêu khắc |
Tiểu biểu là các đền tháp: tháp Pô-klong Ga-rai (Ninh Thuận), tháp Bánh Ít (Bình Định)… |
|
|
Ca múa nhạc |
Múa lụa, múa quạt… |
|
2. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
a, Chính trị
-
Do nhiều nguyên nhân: đất đai bị nhiễm mặn bởi những đợt biển tiến, diện tích đất canh tác cũng mất dần; tuyến đường giao thương trên biển không còn đi qua Phù Nam,... tác động đến tình hình kinh tế, xã hội của cư dân nơi đây, là nguyên nhân chính dẫn đến sự suy vong của Vương quốc Phù Nam
-
Những nét chính về chính trị vùng đất Nam Bộ từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.
+ Từ cuối thế kỉ VI đến đầu thế kỉ VII, Chân Lạp xâm chiếm Phù Nam.
+ Thế kỉ VIII, Chân Lạp khủng hoảng, lãnh thổ phân chia thành Lục Chân Lạp và Thuỷ Chân Lạp.
+ Trong nhiều thế kỉ tiếp theo, người Khơ-me tập trung ổn định Lục Chân Lạp nên Thuỷ Chân Lạp hầu như không được quan tâm.
+ Từ thế kỉ XVI, một bộ phận người Việt bắt đầu khai phá vùng đất này.
b, Kinh tế- văn hóa
+ Kinh tế: Chủ yếu khai thác thuỷ hải sản, lâm thổ sản kết hợp với nghề nông trồng lúa, làm nghề thủ công và buôn bán nhỏ.
+ Văn hoá: Chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ, đặc biệt là sự phổ biến của Hin-đu giáo, Phật giáo. Công trình kiến trúc nổi bật là đền tháp bằng gạch đá. Tác phẩm điêu khắc phổ biến là tượng thần, Phật…