Câu 1. Tìm từ Hán Việt trong những câu dưới đây (trích tuỳ bút Cây tre Việt Nam của Thép Mới). Xác định nghĩa của các từ Hán Việt đã tìm được và nghĩa của mỗi yếu tố cấu tạo nên các từ đó.
a) Tre ấy trông thanh cao, giản dị... như người.
b) Dưới bóng tre xanh,... người dân cày ... dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.
c) Tre là cánh tay của người nông dân.
d) Tre là thẳng thắn, bất khuất.
Trả lời:
| Câu | Từ Hán Việt | Nghĩa của các từ Hán Việt | Nghĩa của mỗi yếu tố cấu tạo nên các từ đó |
| a | thanh cao | trong sạch và cao thượng |
- thanh: trong sạch, liêm khiết - cao: vượt hơn thế tục, khác hẳn bậc thường |
| b | khai hoang | khai phá vùng đất hoang |
- khai: mở - hoang: quặng, đá quặng |
| c | nông dân | người lao động sống bằng nghề làm ruộng |
- nông: nghề làm ruộng - dân: người |
| d | bất khuất | không chịu khuất phục |
- bất: không - khuất: cong, không thẳng, không đủ vững, co lại, cúi xuống |
Bài tập & Lời giải
Câu 2. Phân biệt nghĩa của các vếu tố cấu tạo Hán Việt đồng âm trong các từ Hán Việt sau:
a) giác: tam giác, từ giác, ngũ giác, da giác / khứu giác, thị giác, thinh giác, vị giác.
b) lệ: luật lệ, điều lệ, ngoại lệ, tục lệ / diễm lệ, hoa lệ, mĩ lệ, tráng lệ.
c) thiên: thiên lí, thiên lí mã, thiên niên kỉ /thiên cung, thiên nga, thiên đình, thiên tư/ thiên cư, thiên đô.
d) trường: trường ca, trường độ, trường kì, trường thành / chiến trường, ngư trường, phi trường, quang trường.
Xem lời giải
Câu 3. Chọn các từ trong ngoặc đơn phù hợp với ô trống:
| (phu nhân, vợ) | Tham dự buổi chiêu đãi có ngài đại sứ và ⍰. |
| Về nhà, ông lão đem câu chuyện kể cho ⍰ nghe. | |
| (phụ nữ, đàn bà) | ⍰ Việt Nam anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang. |
| Giặc đến nhà, ⍰ cũng đánh. | |
| (nhi đồng, trẻ em) | Ngoài sân, ⍰ đang vui đùa. |
| Các tiết mục của đội văn nghệ ⍰ thành phố được cổ vũ nhiệt liệt. |
Xem lời giải
Câu 4. Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh cây tre được tác giả Thép Mới thể hiện trong bài tùy bút Cây tre Việt Nam, trong đó có sử dụng ít nhất hai từ Hán Việt. Giải thích nghĩa của các từ Hán Việt đó.
Xem lời giải
PHẦN MỞ RỘNG
Câu hỏi 1. Tìm hiểu nghĩa của các từ : thành tích, thành tựu, thành quả, hiệu quả, kết quả, nguyện vọng, hi vọng (nên dựa vào các từ điển để tìm hiểu cho chính xác).
Xem lời giải
Câu hỏi 2. Giải nghĩa yếu tố tham trong từng từ để rút ra các ý nghĩa chung của yếu tố tham, theo đó mà sắp xếp chúng thành nhóm.