A. Học theo SGK
I - BIẾN DẠNG ĐÀN HỒI. ĐỘ BIẾN DẠNG
1. Biến dạng của một lò xo.
Thí nghiệm
Bảng 9.1. KẾT QUẢ
| Số quả nặng 50g móc vào lò xo | Tổng trọng lượng của các quả nặng | Chiều dài của lò xo | Độ biến dạng của lò xo |
| 0 | 0 (N) | l0 = 4 (cm) | 0 (cm) |
| 1 | 0,5 (N) | l = 21 (cm) | l – l0 = 1 (cm) |
| 2 | 1,0 (N) | l = 22 (cm) | l – l0 = 2 (cm) |
| 3 | 1,5 (N) | l = 23 (cm) | l – l0 = 3 (cm) |
Rút ra kết luận
C1. Khi trọng lượng của các quả nặng kéo thì lò xo bị dãn ra, chiều dài của nó tăng lên. Khi bỏ các quả nặng đi, chiều dài của lò xo trở lại bằng chiều dài tự nhiên của nó. Lò xo lại có hình dạng ban đầu.
2. Độ biến dạng của lò xo.
C2. Hãy tính độ biến dạng của lò xo khi treo 1,2,3 quả nặng, rồi ghi kết quả vào các ô thích hợp của bảng 9.1.
II – LỰC ĐÀN HỒI VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NÓ
1. Lực đàn hồi
C3. Trong thí nghiệm vẽ ở hình 9.2, khi quả nặng đứng yên thì lực đàn hồi mà lò xo tác dụng vào nó đã cân bằng với trọng lực quả nặng. Như vậy cường độ của lực đàn hồi của lò xo sẽ bằng cường độ của trọng lực của quả nặng.
2. Đặc điểm của lực đàn hồi
C4. Câu đúng trong 3 câu A, B, C là câu C.
III. VẬN DỤNG
C5. a) Khi độ biến dạng tăng gấp đôi thì lực đàn hồi tăng gấp đôi.
b) Khi độ biến dạng tăng gấp ba thì lực đàn hồi tăng gấp ba.
C6. Một sợi dây cao su và một chiếc lò xo cùng có tính chất đàn hồi.
Ghi nhớ:
- Lò xo là một vật đàn hồi. Sau khi nén hoặc kéo dãn nó một cách vừa phải, nếu buông ra, thì chiều dài của nó lại trở lại bằng chiều dài tự nhiên.
- Khi lò xo bị nén hoặc kéo dãn, thì nó sẽ tác dụng lực đàn hồi lên các vật tiếp xúc (hoặc gắn) với hai đầu của nó.
B. Bài tập & Lời giải
1. Bài tập trong SBT
9.1. Lực nào dưới đây là lực đàn hồi?
A. Trọng lực của một quả nặng.
B. Lực hút của một nam châm tác dụng lên một miếng sắt.
C. Lực đẩy của lò xo dưới yên xe đạp.
D. Lực kết dính giữa một tờ giấy dán trên bảng và mặt bảng.
9.3. Hãy đánh dấu X vào ô ứng với vật có tính chất đàn hồi:
| Một cục đất sét | |
| Một quả bóng cao su | |
| Một quả bóng bàn | |
| Một hòn đá | |
| Một chiếc lưỡi cưa | |
| Một đoạn dây đồng nhỏ |
9.4. Hãy dùng những từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Quan sát một cái cung bằng tre treo trên tường, ta thấy dây cung làm cho cánh cung bị cong đi (H9.1a)
Cánh cung đã bị .......... Cánh cung là một .......... Khi nó bị biến dạng, nó sẽ tác dụng vào hai đầu dây cung hai .......... Hai lực này cùng tác dụng vào dây cung, chúng có cùng phương, ngược chiều và là hai ..........
b) Một người đứng yên trên một tấm ván mỏng. Tấm ván bị cong đi (H9.1b). Nó đã bị .......... Đó là do kết quả tác dụng của ......... của người. Tấm ván là .......... Khi bị cong, nó sẽ tác dụng vào người một .......... Lực này và trọng lực của người là hai ..........
c) Một người ngồi trên một chiếc xe đạp. Dưới tác dụng của ......... của người, lò xo ở yên xe bị nén xuống. Nó đã bị .......... Lò xo ở yên xe là .......... Khi bị biến dạng, nó sẽ tác dụng vào người một ......... đẩy lên. Lực này và trọng lực của người là hai ..........
Xem lời giải
2. Bài tập bổ sung
9.a. Lực nào trong các lực dưới đây là lực đàn hồi ?
A. Lực đẩy của dòng nước làm quay bánh xe nước.
B. Lực mà một đầu búa đóng vào một cái đinh.
C. Lực mà lò xo bút bi tác dụng vào ruột bút bi.
D. Lực mà một lực sĩ nâng một quả tạ.
9.b. Hãy đánh dấu X vào ô ứng với vật không có tính chất đàn hồi.
| Một cục tẩy | |
| Một quả bóng bay | |
| Một tờ giấy | |
| Một sợi dây cao su | |
| Một cây nến |
9.c. Hãy tự điền những từ thích hợp trong khung ở bài 9.4 để điền vào các chỗ trống trong các câu sau:
a) Một em bé dùng hai tay ấn bẹp một quả bóng bay. Quả bóng đã bị ........... Quả bóng là một ........... Khi bị biến dạng nó sẽ tác dụng .......... lên tay em bé. Hai lực mà hai tay em bé tác dụng lên quả bóng không làm cho quả bóng chuyển động. Đó là hai ...........
b) Khung xe máy tì lên hai đầu trục bánh sau bằng hai lò xo. Ngay cả khi chưa có người ngồi trên xe, lò xo vẫn bị nén lại một chút. Đó là do tác dụng của một phần .......... của khung xe. Các lò xo bị .......... sẽ tác dụng lên khung xe các ..........đẩy lên.
c) Ở cái kẹp quần áo có một cái lò xo thép. Lò xo luôn luôn ép hai cái hàm bằng nhựa cho chúng bám chặt vào nhau. Đó là vì khi lắp, người ta đã làm cho hai hàm nhựa đẩy hai đầu lò xo doãng ra. Lò xo bị .......... nên đã tác dụng .......... lên hai cái hàm.