1. Ghi nhớ
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
2. Luyện tập
1. Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc, và trong những câu nào chúng mang nghĩa chuyển?
a. Mắt
- Đôi mắt của bé mở to
- Quả na mở mắt
b. Chân
- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân
- Bé đau chân
c. Đầu
- Khi viết em đừng ngoẹo đầu
- Nước suối đầu nguồn rất trong
Trả lời:
a. Mắt
- Đôi mắt của bé mở to: mang nghĩa gốc
- Quả na mở mắt: mang nghĩa chuyển
b. Chân
- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân: mang nghĩa chuyển
- Bé đau chân: mang nghĩa gốc
c. Đầu
- Khi viết em đừng ngoẹo đầu: mang nghĩa gốc
- Nước suối đầu nguồn rất trong:mang nghĩa chuyển
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau : lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Trả lời:
- lưỡi: lưỡi hái, lười rìu, lưỡi kiếm, lưỡi dao, lưỡi búa...
- miệng: miệng bát, miệng cốc, miệng núi lửa, miệng hố...
- cổ: cổ áo, cổ chai, cổ lọ...
- tay: tay áo, tay sai, tay chơi, tay quay, tay tre, tay buôn, tay trống...
- lưng: lưng núi, lưng đèo, lưng đồi, lưng cơm...