A. Kiến thức trọng tâm
1. Cuộc đấu tranh thống nhất Đức
a. Tình hình nước Đức trước khi thống nhất
- Giữa thế kỷ XIX, Đức từ một nước nông nghiệp đã trở thành nước công nghiệp.
- Nước Đức bị chia sẻ thành nhiều vương quốc nhỏ, cản trở sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa.
b. Qúa trình thống nhất Đức
- Quá trình thống nhất Đức được thực hiện bằng con đường chiến tranh "từ trên xuống", thông qua vai trò của quý tộc quân phiệt Phổ,đại diện là Bi-xmác.
- Năm 1864, Đức gây chiến tranh với Đan Mạch
- Năm 1866, Đức gây chiến tranh với Áo, thành lập một liên bang Bắc Đức.
- Năm 1870 -1871, Đức gây chiến với Pháp thu phục được các bang miền Nam hoàn toàn thống nhất đất nước.
c. Ý nghĩa
- Việc thống nhất nước Đức mang tính chất của cuộc cách mạng tư sản, tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ ở Đức.
2. Cuộc đấu tranh thống nhất I-ta-Li-a
a. Tình hình I-ta-Li-a trước khi thống nhất
- Giữa thế kỉ XIX, Đất nước bị chia cắt thành nhiều vương quốc nhỏ, chịu sự khống chế của đế quốc Áo (trừ vương quốc Pi-ê-môn-tê)
b. Qúa trình thống nhất I-ta-Li-a
- Nổi bật là vai trò của vương quốc Pi-ê-môn-tê.
- Tháng 4 -1859 chiến tranh với Áo. Tháng 3 -1860 các vương quốc miền Bắc sáp nhập vào Pi-e-môn-tê.
- Tháng 4 -1860 khởi nghĩa của nhân dân ở Xi-xi-li-a cùng với đội quân "Áo đỏ"của Gia-ri-ban-đi thống nhất được miền Nam.
- Năm 1866 liên minh với Phổ chống Áo giải phóng được Vê-nê-xi-a.
- Năm 1870 sau thất bại của Pháp trong chiến tranh với Phổ thu hồi Rô-ma.
c. Ý nghĩa của sự thống nhất I-ta-Li-a
- Mang tính chất một cuộc Cách mạng tư sản, lật đổ sự thống trị của đế quốc Áo và các thế lực phong kiến.
- Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
3. Nội chiến ở Mĩ (1861-1865)
- Tình hình Mĩ trước khi nội chiến:
- Giữa thế kỷ XIX kinh tế Mĩ tồn tại hai con đường: Miền Bắc phát triển nền công nghiệp tư bản chủ nghĩa; miền Nam kinh tế đồn điền dựa vào bóc lộtnô lệ.
- Nhờ điều kiện thuận lợi kinh tế phát triển nhanh chóng đặc biệt là ngành công nghiệp và cả nông nghiệp. Song chế độ nô lệ cản trở nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
- Mâu thuẫn giữa tư sản, trại chủ ở miền Bắc với chủ nô ở miền Nam ngày càng gay gắt.
- Nguyên nhân trực tiếp:
- Lin-côn đại diện Đảng cộng hòa trúng cử tổng thống đe dọa quyền lợi của chủ nô ở miền Nam.
- 11 bang miền Nam tách khỏi miền Nam.
- Diễn biến:
- Ngày 12/4/1861 nội chiến bủng nổ, ưu thế thuộc về Hiệp bang.
- Ngày 01/1/1863 Lin-côn ra sắc lệnh bãi bỏ chế độ nô lệ =>nô lệ, nông dân tham gia quân đội.
- Ngày 09/4/1865 nội chiến kết thúc, thắng lợi thuộc về quân Liên bang.
- Ý nghĩa:
- Là cuộc Cách mạng tư sản lần thứ 2 ở Mĩ.
- Xóa bỏ chế độ nô lệ ở miền Nam tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Nền kinh tế Mĩ phát triển nhanh chóng sau nội chiến.
B. Bài tập & Lời giải
Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1: Trang 164 – sgk lịch sử 10
Hãy trình bày những nét lớn nhất về tình hình nước Đức ở giữa thế kỉ XIX?
Xem lời giải
Câu 2: Trang 164 – sgk lịch sử 10
Dựa vào lược đồ, trình bày diễn biến chính của quá trình thống nhất Đức?
Xem lời giải
Câu 3:Trang 167 – sgk lịch sử 10
Kết hợp với lược đồ, hãy trình bày diễn biến quá trình thống nhất I –ta-li-a?
Xem lời giải
Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1: Trang 169 – sgk lịch sử 10
Tại sao nói : Sự nghiệp thống nhất nước Đức, thống nhất I-ta-li-a và nội chiến Mĩ mang tính chất một cuộc cách mạng tư sản?
Xem lời giải
Câu 2: Trang 169 – sgk lịch sử 10
Hãy cho biết hệ quả của cuộc đấu tranh thống nhất Đức, thống nhất I-ta-li-a đối với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản?