Bài 10: Thời kì hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu (Từ thế kỉ V đến thế kỉ XIV)

A. Kiến thức trọng tâm

1. Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu

• Thế kỉ III, đế quốc Rô-ma lâm vào tình trạng suy thoái, xã hội rối ren.
• Đến cuối thế kỉ thứ V, đế quốc Rô-ma bị người Giéc-man xâm chiếm. Năm 476, chế độ chiếm nô kết thúc, thời đại phong kiến hình thành ở châu Âu.

* Những việc làm của người Giéc- man:

• Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ, thành lập nhiều vương quốc mới.
• Chiếm ruộng đất của chủ nô Rô-ma cũ rồi chia cho nhau.
• Thủ lĩnh của họ tự xưng vua và phong tước vị.
• Từ bỏ tôn giáo nguyên thủy, tiếp thu ki tô giáo.

* Các giai cấp mới hình thành:

• Nông nô
• Lãnh chúa phong kiến

=> Quan hệ sản xuất phong kiến ở châu Âu hình thành

2. Xã hội phong kiến Tây Âu

• Giữa thế kỉ IX, lãnh địa phong kiến hình thành. Đây là đơn vị chính trị và kinh tế trong thời kì phong kiến phân quyền ở Tây Âu.
• Lãnh địa là khu đất rộng lớn gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu phần.
• Đất lãnh chúa có lâu đài, nhà thờ….có hào sâu, tường bao quanh
• Đất khẩu phần giao cho nông nô cày cấy.
• Đặc điểm của lãnh địa:
• Lãnh địa là đơn vị kinh tế riêng biệt và đóng kín, tự cấp, tự túc.
• Lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lập có quân đội, tòa án, pháp luật riêng, chế độ thuế khóa riêng, tiền tệ riêng…
• Quan hệ trong lãnh địa:
• Cuộc sống của nông nô: là người sản xuất chính trong lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào lãnh chúa.
• Đời sống của lãnh chúa: sống nhàn rỗi, xa hoa, sung sướng bằng bóc lột nặng nề và đối xử hết sức tàn nhẫn với nông nô.

=> Nông nô >< Lãnh chúa =>khởi nghĩa của nông nô

3. Sự xuất hiện các thành thị trung đại

• Nguyên nhân xuất hiện các thành thị:
• Thế kỷ XI, sản xuất phát triển và xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng hóa.
• Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hóa
• Một số thợ thủ công thoát khỏi lãnh địa, đến nơi thuận lợi: ngã ba đường, bến sông… để lập các xưởng sản xuất và buôn bán hàng hóa

=> Thành thị xuất hiện

• Hoạt động của thành thị:
• Cư dân chủ yếu là thợ thủ công và thương nhân
• Lập nên các phường hội và thương hội để giữ độc quyền kinh tế, chống lại sự áp bức của lãnh chúa.
• Vai trò của thành thị:
• Phá vỡ kinh tế tự túc, tự cấp, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa giản đơn phát triển.
• Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, thống nhất quốc gia dân tộc.
• Mang lại không khí tự do, mở ra tri thức, tạo điều kiện cho sự ra đời các trường đại học.