Nội dung bài viết gồm 2 phần:
- Ôn tập lý thuyết
- Hướng dẫn giải bài tập sgk
A. LÝ THUYẾT
- Công thức tính độ tụ của hệ hai thấu kính mỏng đồng trục ghép sát nhau: $\frac{1}{f}=\frac{1}{f_{1}}+\frac{1}{f_{2}}$ hay D = D1 + D2
- Trong mọi trường hợp ta luôn có: d2 = l - d'1 hay d'1 + d2 = l ( l là khoảng cách giữa hai thấu kính )
- Số phóng đại ảnh sau cùng: k = k1.k2
Bài tập & Lời giải
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi giữa bài
Trang 192 Sgk Vật lí lớp 11
Chứng tỏ rằng, với hệ hai thấu kính đồng trục ghép sát nhau ta luôn có: d2 = - d1
Xem lời giải
Trang 193 Sgk Vật lí lớp 11
Hãy xét các trường hợp khác nhau và thiết lập hệ thức: d2 = l - d'1. Xét trường hợp l = 0
Xem lời giải
Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài
Câu 1: Trang 195 Sgk Vật lí lớp 11
Một học sinh bố trí thí nghiệm theo sơ đồ Hình 30.5
Thấu kính phân kì L1 có tiêu cự f1 = - 10cm. Khoảng cách từ ảnh S'1 tạo bởi L1 đến màn có giá trị nào ?
A. 60cm
B. 80cm
C. Một giá trị khác A,B
D. Không xác định được, vì không có vật nên L1 không tạo được ảnh
Xem lời giải
Câu 2: Trang 195 Sgk Vật lí lớp 11
Tiếp theo các giả thiết cho ở bài tập 1.
Đặt giữa L1 và H một thấu kính hội tụ L2. Khi xê dịch L2, học sinh này nhận thấy chỉ có một vị trí duy nhất của L2 tạo được điểm sáng tại H.
Tiêu cự của L2 là bao nhiêu ?
A. 10cm
B. 15cm
C. 20cm
D. Một giá trị khác A,B,C
Xem lời giải
Câu 3: Trang 195 Sgk Vật lí lớp 11
Hai thấu kính, một hội tụ (f1 = 20cm), một phân kì (f2 = -10cm), có cùng trục chính. Khoảng cách giữa hai quang tâm là l = 30cm. Vật AB vuông góc với trục chính được đặt bên trái L1 và cách L1 một đoạn d1
a) Cho d1 = 20cm, hãy xác định vị trí và tính số phóng đại ảnh cuối cùng cho bởi hệ hai thấu kính. Vẽ ảnh
b) Tính d1 để ảnh sau cùng là ảnh ảo và bằng hai lần vật
Xem lời giải
Câu 4: Trang 195 Sgk Vật lí lớp 11
Một hệ gồm hai thấu kính L1 và L2 đồng trục có tiêu điểm ảnh chính L1 trùng với tiêu điểm vật chính của L2 . Chiếu một tia sáng song song tới L1 theo phương bất kì.
a) Chứng minh chùm tia ló ra khỏi L2 cũng là chùm song song.
b) Vẽ đường đi của chùm tia sáng ứng với các trường hợp:
- L1 và L2 đều là thấu kính hội tụ
- L1 là thấu kính hội tụ; L2 là thấu kính phân kì.
- L1 là thấu kính phân kì; L2 là thấu kính hội tụ.
Xem lời giải
Câu 5: Trang 195 Sgk Vật lí lớp 11
Một thấu kính mỏng phẳng - lồi L1 có tiêu cự f1 = 60cm được ghép sát đồng trục với một thấu kính mỏng phẳng - lồi khác L2 có tiêu cự f2 = 30cm. Mặt phẳng của hai thấu kính sát nhau.
Thấu kính L1 có đường kính rìa gấp đôi đường kính rìa của thấu kính L2 . Một điểm sáng S nằm trên trục chính của hệ, trước L1
a) Chứng tỏ rằng có hai ảnh của S được tạo bởi hệ
b) Tìm điều kiện về vị trí của S để hai ảnh đều thật và hai ảnh đều ảo