Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Địa lí 10 Kết nối bài 20: Phân bố dân cư và đô thị hóa trên thế giới

 4. VẬN DỤNG CAO (5 câu)

Câu 1: 

- Phân bố dân cư là sự sắp xếp dân số một cách tự phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ nhất định, phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu của xã hội.

- Thoạt đầu, sự phân bố dân cư chủ yếu tự phát. -

- Với sự phát triển của lực lượng sản xuất, phân bố dân cư trở nên có ý thức và có quy luật.

+ Ở nhiều nước hiện nay, nhất là các nước đang phát triển, do quá trình công nghiệp hóa và đi cùng là quá trình đô thị hóa, dân cư ngày càng tập trung vào một số thành phố lớn; trong khi các vùng nông nghiệp, dân cư thưa thớt.

+ Một số quốc gia đã chú trọng hơn đến việc phân bố dân cư có kế hoạch. Số dân thành thị tăng lên nhanh chóng nhưng vẫn phù hợp với sự phát triển công nghiệp. Các vùng thưa dân nhưng giàu tiềm năng được phân bố lại dân cư để tạo điều kiện khai thác tốt mọi tài nguyên, tận dụng và điều hòa lao động giữa các vùng trong phạm vi cả nước.

Câu 2: 

- Đô thị hóa là một quá trình kinh tế - xã hội, mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh về số lượng và quy mộ của các điểm dân cư đô thị, sự tập trung dân cư trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn, là sự phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.

- Đô thị hóa liên quan chặt chẽ với công nghiệp hóa. Quá trình công nghiệp hóa (quá trình một xã hội chuyển dịch từ một nền kinh tế chủ yếu dựa trên cơ sở sản xuất nông nghiệp sang một nền kinh tế về cơ bản dựa vào sản xuất công nghiệp) ngày càng phát triển trên thế giới, nhất là ở các nước đang phát triển, là nhóm nước chiếm phần lớn diện tích và dân số của thế giới. Từ đó, làm cho quả trình đô thị hóa phát triển.

- Đô thị là nơi có điều kiện sống với nhiều tiện nghi hơn ở nông thôn, dễ tìm kiếm việc làm và mang lại thu nhập khá hơn ở nông thôn, nên có sức hấp dẫn với dân cư nông thôn, kéo theo số người từ nông thôn vào thành thị ngày một đông thêm ở các nước đang phát triển.

Câu 3:

- Công nghiệp hóa phát triển, cùng với điều đó là công nghiệp và dịch vụ phát triển, kéo theo sự tập trung dân cư và nguồn lao động rất lớn, làm tăng tỉ lệ dân đô thị, phát triển đô thị hóa.

- Công nghiệp hóa phát triển làm cho lối sống, tác phong công nghiệp phổ biến, đồng thời là sự phổ biến lối sống thành thị. Công nghiệp hóa có tác dụng làm cho nền kinh tế phát triển, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống dân cư đô thị.

- Nếu đô thị hóa không xuất phát từ công nghiệp hóa (đô thị hóa tự phát) sẽ dẫn đến hàng loạt các khó khăn đối với phát triển kinh tế - xã hội ở các đô thị (việc làm, nhà ở, dịch vụ xã hội, tệ nạn, môi trường...).

Câu 4:

Những tiêu cực do đô thị hoá không xuất phát từ quá trình công nghiệp hoá:

+ Đô thị hóa không xuất phát từ quá trình công nghiệp hóa được diễn ra do các cuộc di dân từ nông thôn ra thành thị một cách tự phát.

+ Ở nông thôn: Mất đi một phần lớn nhân lực trẻ khỏe, có chất lượng, gây khó khăn cho phát triển kinh tế ở nông thôn.

+ Ở thành phố: Sự tập trung ngày càng nhiều dân cư và lao động dẫn đến tình trạng thiếu việc làm, điều kiện sinh hoạt (nhà ở, đi lại,...) và giáo dục, y tế, các dịch vụ công ngày càng quá tải; môi trường chịu áp lực nặng nề dẫn đến bị ô nhiễm.

Câu 5: 

Các nước đang phát triển cần phải điều chỉnh quá trình đô thị hoá do:

+ Bùng nổ đô thị hoá, thu hút dân cư nông thôn vào các thành phố lớn. Dân cư nông thôn vào thành phố ngày càng đông, làm quá tải ở thành phố.

+ Quá trình đô thị hoá diễn ra với tốc độ nhanh hơn công nghiệp hoá, số người nhập cư tự phát ngày càng đông từ nông thôn đã gây nên nhiều hậu quả: thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội.

+ Ở nhiều nước kém phát triển, sản xuất nông nghiệp vẫn chiếm ưu thế, dân cư và lao động chủ yếu vẫn tập trung ở khu vực nông, lâm, ngư nghiệp, mức độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm. Vì thế trình độ đô thị hoá ở nhiều quốc gia còn rất thấp (cơ sở hạ tầng kém, thiếu điện, nước, rác thải, nước thải. nhà ở lộn xộn...).