Mở đầu
Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất không ngừng vận động, trong đó có chuyển động tự quay quanh trục và quay quanh Mặt Trời. Các chuyển động này tạo ra những hệ quả địa lí vô cùng quan trọng đối với thiên nhiên và cuộc sống con người. Đó là những hệ quả nào? Tại sao lại có những hệ quả đó?
Hướng dẫn giải:
- Hệ quả địa lí của chuyển động tụ quay quanh trục
- Hệ quả địa lí do chuyển động quanh mặt trời
Hình thành kiến thức mới
Câu 1. Dựa vào hình 5.1 và kiến thức đã học, hãy trình bày đặc điểm chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (chiều tự quay, độ nghiêng của trục, chu kì tự quay,...).
Hướng dẫn giải:
Đặc điểm chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (chiều tự quay, độ nghiêng của trục, chu kì tự quay,...).
+ Trái Đất tự quay quanh một trục (tưởng tượng) nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo chuyển động của Trái Đất xung quanh Mặt Trời một góc $66^033′$.
+ Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ tây sang đông.
+ Thời gian Trái Đất tự quay một vòng quanh trục là một ngày đêm (24 giờ).
Bài tập & Lời giải
Câu 2. Đọc thông tin trong mục a và quan sát hình 5.1, trả lời các câu hỏi sau:
- Tại sao có sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất?
- Nếu Trái Đất chỉ chuyên động quanh Mặt Trời mà không tự quay quanh trục thì trên Trái Đất hiện tượng ngày đêm sẽ diễn ra như thế nào?
Câu 3. Dựa vào thông tin trong mục b và quan sát hình 5.2, hãy cho biết:
- Tại sao các địa điểm nằm trên các kinh tuyến khác nhau lại có giờ địa phương khác nhau.
- Những nước nào có cùng giờ với Việt Nam.
Xem lời giải
Câu 4. Dựa vào hình 5.3 và kiến thức đã học, hãy mô tả chuyển động củaTrái Đất quanh Mặt Trời (quỹ đạo, hướng chuyên động, hướng và độ nghiêng của trục Trái Đât, thời gian hoàn thành một vòng chuyển động).
Câu 5. Dựa vào thông tin và hình 5.4 trong mục a, hãy giải thích hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau ở hai bán cầu.
Xem lời giải
Câu 6. Dựa vào thông tin trong mục b và hình 5.3, hãy trình bày hiện tượng mùa diễn ra ở bán cầu Bắc.
Xem lời giải
Luyện tập
Câu 1. Ngày và giờ ở Mê-hi-cô là bao nhiêu khi Việt Nam là 7 giờ sáng ngày 1-1-2022?
Câu 2. Hiện tượng chênh lệch độ dài ngày, đêm diễn ra như thế nào ở các vùng nhiệt đới, ôn đới và hàn đới?
Câu 3. Hãy cho biết nguyên nhân sinh ra mùa trên Trái Đất. Hiện tượng mùa khác nhau như thê nào ở các vùng nhiệt đới, ôn đới và hàn đới.
Xem lời giải
Vận dụng
Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:
Câu 1. Giải thích tại sao người hâm mộ bóng đá ở Việt Nam, muốn theo dõi trực tiếp các trận bóng của giải ngoại hạng Anh thường phải thức đêm đê xem, trong khi thực tế các trận bóng bên Anh thường được bắt đầu vào buổi chiều.
Câu 2. Giải thích câu tục ngữ:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Câu tục ngữ đó đúng với những khu vực nào trên Trái Đất?