ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 9. PHÒNG, TRỊ BỆNH THỦY SẢN
1. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC
Hãy hoàn thành sơ đồ theo mẫu dưới đây:
Giải rút gọn:
-
Phòng, trị một số bệnh thủy sản phổ biến
- Vai trò của phòng trị bệnh thủy sản:
+ Bảo vệ thủy sản
+ Đối với sức khỏe người tiêu dùng
+ Kinh tế - xã hội
+ Hệ sinh thái thủy sản tự nhiên
- Một số bệnh thủy sản phổ biến
+ Bệnh lồi mắt, xuất huyết trên cá rô phi
+ Bệnh gan thận mủ trên cá tra
+ Bệnh hoại tử thần kinh trên cá biển
+ Bệnh đốm trắng trên tôm
b. Ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng, trị bệnh thủy sản:
- Ứng dụng công nghệ sinh học trong chẩn đoán bệnh thủy sản:
+ KIT chẩn đoán
+ Kĩ thuật PCR
- Phòng bệnh thủy sản:
+ Vaccine phòng bệnh
+ Probiotics
+ Chất kích thích miễn dịch
- Điều trị bệnh thủy sản:
+ Kháng sinh thảo dược
+ Sinh phẩm trị bệnh.
2. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu 1: Trình bày một số vai trò của phòng, trị bệnh thuỷ sản.
Giải rút gọn:
-
Vai trò quan trọng đối với sức khỏe người tiêu dùng:
Loại trừ mầm bệnh trong các sản phẩm thuỷ sản, tạo ra các sản phẩm sạch, an toàn cho người tiêu dùng. Phòng bệnh hiệu quả giúp giảm sử dụng thuốc, hoá chất trong nuôi trồng thuỷ sản, từ đó giảm tồn dư thuốc, hoá chất trong các sản phẩm thuỷ sản.
b. Vai trò của việc phòng, trị bệnh thuỷ sản đối với kinh tế – xã hội:
- Giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nuôi
- Đảm bảo ổn định nguồn cung cấp sản phẩm thủy sản
- Ổn định việc làm
c. Vai trò của phòng, trị bệnh đối với hệ sinh thái tự nhiên:
- Ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan mầm bệnh vào môi trường.
- Giảm áp lực khai thác lên hệ sinh thái tự nhiên.
Câu 2: Công nghệ sinh học được ứng dụng trong chẩn đoán bệnh thuỷ sản như thế nào?
Giải rút gọn:
-
KIT chẩn đoán: KIT chẩn đoán dựa trên nguyên lí sắc kí miễn dịch, phát hiện tác nhân gây bệnh một cách gián tiếp thông qua phát hiện kháng thể, kháng nguyên hoặc dịch tiết sinh học trong mẫu bệnh phẩm.
-
Kĩ thuật PCR: Kĩ thuật này giúp phát hiện tác nhân gây bệnh ngay ở mật độ thấp, giai đoạn nhiễm nhẹ, có độ nhạy và mức độ chính xác cao.
Câu 3: Trình bày một số ứng dụng của công nghệ sinh học trong phòng bệnh và điều trị bệnh thuỷ sản.
Giải rút gọn:
-
Ứng dụng của công nghệ sinh học trong phòng bệnh thủy sản:
- Ứng dụng của vaccine: Sử dụng vaccine giúp cơ thể vật chủ tạo lập và phát triển hệ miễn dịch đặc hiệu với từng tác nhân gây bệnh. Từ đó giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh và hoá chất để điều trị bệnh.
- Ứng dụng Probiotics: Probiotics trong thuỷ sản là các sản phẩm chứa vi sinh vật sống được bổ sung qua đường thức ăn hoặc được đưa vào nước ương nuôi, có tác động có lợi lên cơ thể động vật thuỷ sản nhờ làm cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột hoặc hệ vi sinh ở môi trường ngoài.
- Ứng dụng chất kích thích miễn dịch: Bổ sung chất kích thích miễn dịch là một phương pháp có hiệu quả để nâng cao khả năng kháng bệnh cho động vật thuỷ sản. Chất kích thích miễn dịch có nguồn gốc sinh học, được chiết xuất từ vi khuẩn, nấm men, động vật và thực vật.
b. Ứng dụng của công nghệ sinh học trong điều trị bệnh thuỷ sản.
- Ứng dụng thảo dược: Các loại thảo dược có hoạt tính kháng khuẩn cao đã được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị bệnh thuỷ sản giúp hạn chế sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thuỷ sản.
- Ứng dụng sinh phẩm trị bệnh:
+ Đối với thực khuẩn thể: Ứng dụng công nghệ sinh học đã nuôi cấy, phân lập và lựa chọn được các loài thực khuẩn thể đặc hiệu, đối kháng với nhiều loài vi khuẩn gây bệnh..
+ Đối với Enzyme kháng khuẩn: Công nghệ sinh học hiện đại đã được ứng dụng để tổng hợp được các enzyme kháng khuẩn phục vụ điều trị bệnh vi khuẩn.
Câu 4: Kể tên và cách sử dụng một số loại thảo dược được ứng dụng trong điều trị bệnh thuỷ sản mà em biết.
Giải rút gọn:
1. Lá trầu không:
+ Dùng cho cá bị nấm: Ngâm lá trầu không trong nước 24h, sau đó vớt lá ra và cho cá ngâm trong nước ngâm lá trầu 30 phút.
+ Dùng cho cá bị bệnh đường ruột: Phơi khô lá trầu không, nghiền thành bột mịn, trộn với thức ăn cho cá theo tỷ lệ 1:10.
2. Cây mật gấu:
+ Dùng cho cá bị bệnh gan: Dùng 10g lá mật gấu tươi, rửa sạch, sắc lấy nước, cho cá uống 2 lần/ngày.
+ Dùng cho cá bị bệnh do vi khuẩn: Dùng 20g lá mật gấu tươi, rửa sạch, nghiền nát, trộn với 1kg thức ăn cho cá, cho cá ăn 2 lần/ngày.
3. Cây lưỡi rắn:
+ Dùng cho cá bị nấm: Ngâm lá lưỡi rắn trong nước 24h, sau đó vớt lá ra và cho cá ngâm trong nước ngâm lá lưỡi rắn 30 phút.
+ Dùng cho cá bị bệnh do vi khuẩn: Dùng 10g lá lưỡi rắn tươi, rửa sạch, sắc lấy nước, cho cá uống 2 lần/ngày.
4. Cây diệp hạ châu:
+ Dùng cho cá bị bệnh gan: Dùng 10g diệp hạ châu tươi, rửa sạch, sắc lấy nước, cho cá uống 2 lần/ngày.
+ Dùng cho cá bị bệnh đường ruột: Dùng 20g diệp hạ châu tươi, rửa sạch, nghiền nát, trộn với 1kg thức ăn cho cá, cho cá ăn 2 lần/ngày.
Câu 5: Em hãy đưa ra biện pháp phòng bệnh đốm trắng do virus cho ao nuôi tôm sú.
Giải rút gọn:
- Diệt tạp khi cải tạo ao nuôi; che lưới, rào chắn ao nuôi để ngăn chặn vật chủ xâm nhập vào ao.
- Cấp nước vào ao qua túi lọc để hạn chế trứng, ấu trùng giáp xác mang mầm bệnh xâm nhập vào ao; khử trùng nước trước khi thả giống.
- Sử dụng con giống đã được kiểm dịch chặt chẽ để đảm bảo con giống không mang mầm bệnh.
- Quản lí tốt môi trường ao nuôi để giảm stress cho tôm.
- Bổ sung men vi sinh, vitamin C, chất kích thích miễn dịch qua đường thức ăn cho tôm để tăng khả năng kháng bệnh.
Câu 6: Em sẽ xử lí như thế nào khi ao nuôi cá tra bị nhiễm bệnh gan thận mủ?
Giải rút gọn:
- Ngừng cho cá ăn.
- Thay nước ao nuôi là biện pháp quan trọng để loại bỏ mầm bệnh, khí độc và cải thiện chất lượng nước.
- Sử dụng các loại thuốc có hiệu quả diệt khuẩn, chống viêm và hỗ trợ chức năng gan thận cho cá.
- Vệ sinh ao nuôi định kỳ để loại bỏ thức ăn thừa, phân cá và các chất hữu cơ bùn lắng dưới đáy ao.
- Theo dõi và giám sát tình trạng sức khỏe của cá thường xuyên