A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Nam quốc sơn hà tuy chưa rõ tác giả là ai nhưng có rất nhiều cách giải thích hay truyền thuyết lý giải về bài thơ. Trong đó có truyền thuyết: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy quân xâm lược nước ta. Vua Lí Nhân Tông, sai Lí Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở phòng tuyến sông Như Nguyệt (một khúc sông của sông Cầu, nay thuộc huyện Yên Phong, Bắc Ninh), bỗng một đêm, quân sĩ chợt nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát – hai vị tướng đánh giặc giỏi của Triệu Quang Phục, được tôn là thần sông như Nguyệt – có tiếng ngâm bài thơ này.
Bản phiên âm Hán -Việt:
Nam quốc sơn hà
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại Thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Bản dịch thơ:
Sông núi nước Nam, vua Nam ở,
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Giặc dữ cớ sao phạm đến đây
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
- Nam quốc sơn hà được xem như bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta, khẳng định chủ quyền và lãnh thổ dân tộc. Bằng giọng văn hùng hồn, đanh thép, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đã làm nên áng văn chương bất hủ cho dân tộc.
Để hiểu rõ hơn về tác phẩm, xem phần hướng dẫn soạn bài chi tiết dưới đây
Bài tập & Lời giải
Câu 1 (Trang 64 SGK) Căn cứ vào lời giới thiệu sơ lược về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ở chú thích để nhận dạng thế thơ của bài Sông núi nước Nam về số câu, số chữ trong câu, cách hiệp vần.
Xem lời giải
Câu 2 (Trang 64 SGK) Sông núi nước Nam được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta viết bằng thơ. Vậy thế nào là một tuyên ngôn độc lập? Nội dung tuyên ngôn độc lập trong bài thơ này là gì?
Xem lời giải
Câu 3 (Trang 64 SGK) Sông núi nước Nam là một bài thơ thiên về sự biểu ý (bày tỏ ý kiến). Vậy nội dung biểu ý đó được thể hiện theo một bố cục như thế nào? Hãy nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó?
Xem lời giải
Câu 4 (Trang 64 SGK) Ngoài biểu ý, Sông núi nước Nam có biểu cảm (bày tỏ cảm xúc) không? Nếu có thì thuộc trạng thái nào? (lộ rõ, ẩn kín). Hãy giải thích tại sao em chọn trạng thái đó?
Xem lời giải
Câu 5 (Trang 64 SGK) Qua các cụm từ “tiệt nhiên”, “định phận tại thiên thư”, “hành khan thủ bại hư”, hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ
Xem lời giải
Câu 1 - Luyện tập (Trang 65 SGK) Nếu có bạn thắc mắc sao không nói là ”Nam nhân cư” (người Nam ở) mà lại nói “Nam đế cư’ (vua Nam ở) thì em sẽ giải thích thế nào?
Xem lời giải
Phần tham khảo mở rộng
Câu 1: Chứng minh Nam quốc sơn hà là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dất nước ta
Xem lời giải
Câu 2: Nội dung và nghệ thuật bài thơ Nam quốc sơn hà
Xem lời giải
Hãy nêu ngắn gọn những nội dung chính và chi tiết kiến thức trọng tâm bài học" Nam quốc sơn hà"
Xem lời giải
Câu 3: Giá trị nội dung và nghệ thuật trong " Nam quốc sơn hà"