A. PHƯƠNG PHÁP GIẢI
1. Viết phân số dưới dạng hỗn số và ngược lại. Thực hiện các phép tính về hỗn số.
Hỗn số dạng: $a\frac{b}{c} (a, b, c \in N*)$
Đổi hỗn số ra phân số:
Với $a, b, c \in N$*, ta có: $a\frac{b}{c}=\frac{a.c+b}{c}; -a\frac{b}{c}=\frac{a.c+b}{c}$
Đổi phân số ra hỗn số ta có:
Với $a, b, c \in N$*. a > b thì a = bq + r ($0 \leq r\leq b$). Khi đó:
$\frac{a}{b}=q\frac{r}{b}; \frac{-a}{b}=-q\frac{r}{b}$
Khi thực hiện các phép tính về hỗn số ta nên đổi các hỗn số ra phân số rồi thực hiện quy tắc các phép tính về phân số.
Chú ý: Khi cộng (hoặc trừ) hai hỗn số, ta có thể cộng (hoặc trừ) phần nguyên với nhau, phần phân số với nhau rồi cộng hai kết quả lại:
$a\frac{b}{c}+d\frac{e}{g}=(a+d)+\left ( \frac{b}{c}+\frac{e}{g} \right ); a\frac{b}{c}-d\frac{e}{g}=(a-d)+\left ( \frac{b}{c}-\frac{e}{g} \right )$
Ví dụ 1:
Viết các phân số $\frac{15}{4}; \frac{-25}{8}; \frac{-41}{-20}$ dưới dạng hỗn số.
Hướng dẫn:
15 = 3.4 + 3 nên $\frac{15}{4}=3\frac{3}{4}$
25 = 3.8 + 1 nên $\frac{-25}{8} = -3\frac{1}{8}$
41 = 2.20 + 1 nên $\frac{-41}{-20} = 2\frac{1}{20}$
2. Viết phân số dưới dạng số thập phân và ngược lại. Thực hiện các phép tính về số thập phân.
Đổi số thập phân ra phân số:
$\overline{a,bcd}=\frac{\overline{abcd}}{100}$; $\overline{ab_{1}b_{2}...b_{n}}=\frac{\overline{ab_{1}b_{2}...b_{n}}}{10^{n}}$
Một phân số tối giản có mẫu số chỉ có ước số nguyên tố là 2 hoặc 5 thì có thể viết dưới dạng số thập phân (hữu hạn).
Ví dụ 2: Viết các số thập phân sau ra phân số: 0,12 ; -3,5 ; 12,45.
Hướng dẫn:
$0,12 = \frac{12}{100}=\frac{3}{25}$
$-3,5 = \frac{-35}{10} = \frac{-7}{2}$
$12,45 = \frac{1245}{100}=\frac{249}{20}$
3. Toán về phần trăm
Viết một số a dưới dạng dùng kí hiệu %:
a = $\frac{a.100}{100}$=100.a%
Viết a% dưới dạng số thập phân:
a% = $\frac{a}{100}$
Ví dụ 3: Viết các số $\frac{7}{5}$; $\frac{22}{55}$; 1$\frac{4}{5}$ dưới dạng dùng kí hiệu %.
Hướng dẫn:
$\frac{7}{5}=\frac{140}{100}$ = 140%
$\frac{22}{55}=\frac{2}{5}=\frac{40}{100}$ = 40%
$1\frac{4}{25}=\frac{29}{25}=\frac{116}{100}$ = 116%
B. Bài tập & Lời giải
1. Viết các phân số $\frac{7}{3};\frac{-5}{2};\frac{4}{-3};\frac{-15}{4}$ dưới dạng hỗn số
2. Viết các hỗn số sau dưới dạng phân số:
$5\frac{1}{3};-3\frac{1}{4};10\frac{5}{7};-7\frac{2}{3}$
3. Tính giá trị các biểu thức:
a) A = $8\frac{1}{13}-\left ( 5\frac{3}{13}+2\frac{1}{2} \right )$
b) B = $\left ( 6\frac{5}{7}+2\frac{7}{9} \right ) - 4\frac{5}{7}$
Xem lời giải
4. Viết các số thập phân 1,32 ; 0,005 ; -12,012 dưới dạng phân số.
5. Viết các phân số $\frac{3}{5}$ ; $1\frac{5}{16}$ ; $\frac{-24}{15}$.
Xem lời giải
6. Viết các phần trăm 25% ; 3$\frac{4}{5}$% ; 125% dưới dạng phân số thập phân rồi dưới dạng số thập phân.