Bài tập & Lời giải
A. Hoạt động khởi động
Mỗi cá nhân hãy tưởng tượng và cho biết phản ứng của mình khi có tác động sau đây : kim đâm vào tay, bị chiếu ánh sáng mạnh vào mắt, đi lại vào ban đêm nhưng không có đèn, nghe tiếng động rất mạnh. Tại sao con người lại có thể nhận biết được các kích thích đó và có phản ứng thích hợp ?
Xem lời giải
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Quan sát hình 28.1, mô tả cấu tạo hệ thần kinh ở người. Hãy chú thích vào hình bằng các từ gợi ý : hạch thần kinh, não bộ, tủy sống, dây thần kinh
Xem lời giải
Thảo luận và cho biết chức năng của các giác quan được thể hiện trong các hình dưới đây. Tại sao chúng được gọi là cơ quan phân tích ?
Xem lời giải
Điền từ thích hợp vào đoạn thông tin sau (cơ thể, thay đổi, thích nghi, cơ quan, phối hợp, điều hòa) :
Hệ thần kinh và các giác quan có chức năng nhận biết, ………………… và ……………….mọi hoạt động của các cơ quan, hệ ……………… trong cơ thể làm cho ……… trở thành một khối thống nhất, đảm bảo sự ……………….của cơ thể với những ………….. của môi trường sống.
Xem lời giải
1. Tìm hiểu đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
Quan sát hình 28.3 và sử dụng các cụm từ : sợi nhánh, thân noron, nhân, bao mielin, eo Ranvie, sợi trục, cúc xinap, dẫn truyền xung thần kinh điền vào vị trí đúng trên hình 28.3A và giải thích chiều mũi tên hình 28.3B
Xem lời giải
2. Tìm hiểu cấu tạo của não bộ
a, Quan sát hình 28.4 và sử dụng các cụm từ: hộp sọ, đại não, đồi thị, tiểu não, hành não, tủy sống để điền vào hình.
Xem lời giải
3. Tìm hiểu cấu tạo của tủy sống
Quan sát hình 28.6, điền chú thích các phần của tủy sống vào hình.
Xem lời giải
5. Hệ thần kinh sinh dưỡng là gì?
Điền từ thích hợp và đoạn thông tin sau (trung ương, ngoại biên, hạch thần kinh, giao cảm, nội tạng, đối lập, điều hòa)
Hệ thần kinh sinh dưỡng bao gồm phần …………… nằm trong não, tủy sống và phần …………….là các dây thần kinh và ………………. Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm hai phân hệ …………… và đối giao cảm, hai phân hệ này hoạt động ………… nhau nhờ đó mà hệ thần kinh này ………….được hoạt động của các cơ quan ……….. trong cơ thể.
Xem lời giải
Quan sát hình 28.8, so sánh hoạt động và chức năng của phân hệ giao cảm và đối giao cảm.
Xem lời giải
4. Tìm hiểu cấu tạo cung phản xạ
Quan sát hình 28.7 và chú thích các bộ phận của cung phản xạ bằng các thông tin cho sẵn ở cột bên.
Xem lời giải
6. Cấu tạo và chức năng của cơ quan phân tích
Quan sát hình 28.9, mô tả cấu tạo và chức năng các bộ phận của cơ quan phân tích (lấy mắt làm đại diện)
Xem lời giải
7. Cơ quan phân tích thị giác
Chọn các từ: màng cứng, màng mạch, màng lưới, thủy tinh thể, mồng mắt, thủy dịch, dây thần kinh điền vào hình 28.10 cho phù hợp.
Xem lời giải
8. Cơ quan phân tích thính giác
- Quan sát hình 28.12, điền tên chỉ các bộ phận cấu tạo của tai.
Chọn các từ: dây thần kinh, xương tai giữa, ống tai, ốc tai, vành tại và điền vào hình ccho phù hợp.
Xem lời giải
- Quan sát hình 28.13, điền tên chỉ các bộ phận cấu tọa của ốc tai.
Chọn các từ: dây thần kinh, màng mái, màng cơ sở, ngoại dịch, nội dịch, tế bào thần kinh thính giác và điền vào hình cho phù hợp.
Xem lời giải
9. Chức năng của các tổ chức thần kinh
Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 28.1
Bảng 28.1. Vị trí và chức năng của các tổ chức thần kinh
Tên tổ chức | Vị trí | Chức năng |
Noron |
| |
Tủy sống | ||
Dây thần kinh | ||
Đại não | ||
Trụ não |
| |
Tiểu não |
| |
Não trung gian |
|
Xem lời giải
10. Tìm hiểu chức năng của vỏ não
Tìm hiểu thông tin, hoàn thành bảng 28.2:
Bảng 28.2. Vị trí và chức năng các vùng của vỏ não
Vùng | Vị trí | Chức năng |
Cảm giác |
|
|
Vận dụng |
|
|
Hiểu tiếng nói |
|
|
Hiểu chữ viết |
|
|
Vận động ngôn ngữ |
|
|
Vị giác |
|
|
Thính giác |
|
|
Thị giác |
|
|
Xem lời giải
11. Tìm hiểu vai trò của hệ thần kinh
Điền vào chỗ chấm trong đoạn thông tin sau (chọn các từ: vỏ não, trung ương, sinh dưỡng, ngoại biên, thần kinh, vận động, cảm giác, thụ cảm)
Hệ thần kinh bao gồm bộ phận ………….. là não bộ và tử sống, bộ phận …………… là các dây thần kinh và hạch ………. Dựa vào chức năng của hệ thần kinh được chia thành hệ thần kinh …………………. Và hệ thần kinh …………….. Cơ quan phân tích bao gồm 3 thành phần là: các tế bào ……………………. (nằm trong các cơ quan thụ cảm tương ứng), dây thần kinh ………….. và vùng …………….. tương ứng.
Xem lời giải
C. Hoạt động luyện tập
1. Cấu trúc và chức năng của noron
Điền vào chỗ chấm trong đoạn thông tin sau (chọn các từ: myelin, noron, nhánh, trục, xinap, cơ quan, cảm ứng, dẫn truyền)
Noron là đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh. Mỗi ………….gồm 1 thân, nhiều sợi …………….. và 1 sợi ……………… Sợi trục thường có bao ………………… Tận cùng của sợi trục có các cúc ……… là nơi tiếp giáp giữa noron này với noron khác hoặc với …………… trả lời. Noron có chức năng ………………. và ………….. xung thần kinh.
Xem lời giải
2. Chức năng của tủy sống
Làm các thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống, từ đó thảo luận:
- nhận xét biểu hiện của ếch đã hủy não khi bị kích thích bằng dd HCl có nồng độ khác nhau
- tại sao không sử dụng ếch chưa hủy tủy thí nghiệm?
- chức năng của rễ tủy và dây thần kinh tủy là gì?
- Thí nghiệm nhằm mục đích gì?
Xem lời giải
3. Vệ sinh mắt
Quan sát hình 28.14 từ đó thảo luận các nội dung sau:
- Giải thích các tật của mắt.
- Tìm hiểu nguyên nhân gây ra các tật của mắt.
- Đề xuất cách phòng chống các tật cận thị và viễn thị.
- Cách khắc phục các tật của mắt.
Xem lời giải
4. Các biện pháp vệ sinh tai
Thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi sau:
- Ráy tai có nguồn gốc từ đâu và có vai trò gì? Khi lấy ráy tai phải làm thế nào để không làm tồn thương tai?
- Tại sao vệ sinh tránh viêm họng lại có thể phòng tránh bệnh về tai?
- Vì sao nên tránh tiếng ồn mạnh?
- Điếc tai có nguyên nhân do đâu? Phòng chống điếc tai do ô nhiễm tiếng ồn như thế nào?
- Các biện pháp phòng chống bệnh về tai như thế nào?
Xem lời giải
5. Tìm hiểu vai trò của hệ thần kinh trong sự thích nghi của cơ thể đối với moi trường.
Trao đổi cới các bạn về:
- Vai trò của hệ thần kinh trong sự thích nghi với môi trường xung quanh.
- Các biện pháp phòng chống bệnh về hệ thần kinh
- Các biện pháp phòng chống bệnh về giác quan.
Xem lời giải
D. Hoạt động vận dụng
Vệ sinh hệ thần kinh và giác quan
Học sinh viết bài tuyên truyền về:
- Sự nguy hiểm của chấn thương sọ não và vai trò của mũ bảo hiểm khi đi xe máy.
- Những hoạt động ảnh hưởng đến sự điều tiết của mắt gây ra các tật cận thị học đường.
- Vệ sinh môi trường sống để phòng chống các bệnh viêm nhiễm giác quan như đau mắt, giảm thị lực, thính lực, viêm mũi họng, … trong cộng đồng.
- Các biện pháp tìm hiểu về ô nhiễm tiếng ồn gây nên các bệnh về tai.
Xem lời giải
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Em hãy tìm hiểu về một tiến bộ của khoa học trong lĩnh vực nghiên cứu về trí tuệ và hệ thần kinh ở người. Viết bài mô tả và chia sẻ với cả lớp.