Bài 17: Thổ nhưỡng quyển. Các nhân tố hình thành thổ nhưỡng

Đất là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa. Là nơi mà chúng ta hằng ngày vẫn sinh sống và sinh hoạt. Vậy đất được hình thành như thế nào và chịu sự tác động của các nhân tố nào? Bài học hôm nay sẽ trả lời giúp các bạn.

 A. Kiến thức trọng tâm

I. Thổ nhưỡng

  • Thổ nhưỡng là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đăch trưng bởi độ phì.
  • Độ phì là khả năng cung cấp nước, nhiệt, khí  và các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triển
  • Thổ nhưỡng quyển là lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp này nằm ở bề mặt lục địa – nơi tiếp xúc  với khí quyển, thạch quyển, sinh quyển
  • Vai trò: Nơi thực vật phát triển, diễn ra các hoạt động canh tác tạo sản phẩm nuôi sống xã hội…

II. Các nhân tố hình thành đất

1. Đá mẹ

  • Nguồn cung cấp vật chất vô cơ cho đất.
  • Quyết định thành phần khoáng vật, thành phần cơ giới của đất.
  • Ảnh hưởng tính chất của đất.

2. Khí hậu

  • Ảnh hưởng trực tiếp thông qua các yếu tố nhiệt, ẩm
  • Ảnh hưởng gián tiếp thông qua chuỗi tác động khí hậu -> thực vật -> đất.

3. Sinh vật

  • Cung cấp vật chất hữu cơ cho đất, góp phần phá hủy đá
  • Vi sinh vật phân giải xác sinh vật tổng hợp thành mùn
  • Sinh vật sống trong đất góp phần làm biến đổi tính chất đất.

4. Địa hình

  • Tác động gián tiếp thông qua sự thay đổi các yếu tố nhiệt, ẩm.
  • Độ dốc ảnh hưởng đến khả năng giữ đất khác nhau.
  • Ảnh hưởng tới khí hậu -> tạo ra các vành đai đất theo độ cao.

5. Thời gian

  • Thời gian hình thành đất là tuổi đất
  • Tuổi đất là các nhân tố biểu thị thời gin tác động của các yếu tố hình thành đất, thể hiện cường độ của quá trình tác động.

6. Con người

  • Con người tác động mạnh mẽ đến đất, làm biến đổi tính chất của đất. Làm đất tốt lên hoặc xấu đi.

Bài tập & Lời giải

Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học

Trang 63 sgk Địa lí 10

Từ vị trí lớp phủ thổ nhưỡng, hãy cho biết vai trò của lớp phủ thổ nhưỡng đối với hoạt động sản xuất và đời sống con người.

Xem lời giải

Trang 64 sgk Địa lí 10

Hãy lấy một vài ví dụ về ảnh hưởng của đá mẹ đến đặc điểm của đất mà em biết.

Xem lời giải

Trang 64 sgk Địa lí 10

Các kiểu khí hậu khác nhau trên Trái Đất có tham gia vào sự hình thành các loại đất khác nhau không? Hãy lấỵ ví dụ chứng minh.

Xem lời giải

Trang 64 sgk Địa lí 10

Tác động của sinh vật có gì khác với tác động của đá mẹ và khí hậu trong sự hình thành đất?

Xem lời giải

Trang 65 sgk Địa lí 10

Tác động của con người trong hoạt động sản xuất nông, làm nghiệp có thể làm biến đổi tính chất đất không? Hãy cho ví dụ chứng minh.

Xem lời giải

Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học

Câu 1: Trang 65 sgk Địa lí 10

Nêu khái niệm và đặc trưng cơ bản của đất?

Xem lời giải

Câu 2: Trang 65 sgk Địa lí 10

Căn cứ vào đâu để phân biệt đất với các vật thể tự nhiên khác như: đá, nước, sinh vật?

Xem lời giải

Câu 3: Trang 65 sgk Địa lí 10

Trình bày tóm tắt vai trò của từng nhân tố trong quá trình hình thành đất.

Xem lời giải

Xem thêm các bài Giải sgk Địa lí 10, hay khác:

Xem thêm các bài Giải sgk Địa lí 10 được biên soạn cho Học kì 1 & Học kì 2 theo mẫu chuẩn của Bộ Giáo dục theo sát chương trình Lớp 10 giúp bạn học tốt hơn.

CHƯƠNG 1: BẢN ĐỒ

CHƯƠNG 2: VŨ TRỤ, HỆ QUẢ VÀ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT

CHƯƠNG 3: CẤU TRÚC CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC QUYỀN CỦA LỚP VỎ ĐỊA LÍ

CHƯƠNG 4: MỘT SỐ QUY LUẬT CỦA LỚP VỎ ĐỊA LÍ

CHƯƠNG 5: ĐỊA LÝ DÂN CƯ

CHƯƠNG 6: CƠ CẤU NỀN KINH TẾ

CHƯƠNG 7: ĐỊA LÍ NÔNG NGHIỆP

CHƯƠNG 8: ĐỊA LÍ CÔNG NGHIỆP

CHƯƠNG 9: ĐỊA LÍ DỊCH VỤ

CHƯƠNG 10: MÔI TRƯỜNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Lớp 10 | Để học tốt Lớp 10 | Giải bài tập Lớp 10

Giải bài tập SGK, SBT, VBT và Trắc nghiệm các môn học Lớp 10, dưới đây là mục lục các bài giải bài tập sách giáo khoa và Đề thi chi tiết với câu hỏi bài tập, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và 2 (đề kiểm tra học kì 1 và 2) các môn trong chương trình Lớp 10 giúp bạn học tốt hơn.

Lớp 10 - Kết nối tri thức

Giải sách giáo khoa

Giải sách bài tập