A. Lý thuyết
I. Hô hấp là gì?
- Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy oxi từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải cacbonic ra ngoài.
- Quá trình hô hấp gồm:
- Hô hấp ngoài
- Vận chuyển khí
- Hô hấp trong
II. Bề mặt trao đổi khí
- Trao đổi khí của động vật phụ thuộc chủ yếu vào bề mặt trao đổi khí
- Hiệu quả trao đổi khí của động vật phụ thuộc vào 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
- Bề mặt trao đổi khí rộng
- Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt
- Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
- Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch về nồng độ
III. Các hình thức hô hấp
1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể
- Động vật đơn bào hoặc đa bào tổ chức thấp
- Trao đổi khí trực tiếp qua bề mặt cơ thể
2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí
- Nhiều loài động vật trên cạn như côn trùng,...
- Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn chứa không khí thông qua bên ngoài nhờ các lỗ thở
3. Hô hấp bằng mang
- Gặp ở cá, thân mềm (trai, ốc, ...) và chân khớp (tôm, cua, ... )
- Đặc điểm tăng hiệu quả trao đổi khí ở cá:
- Miệng và diềm nắp mang đóng mở nhịp nhàng giúp nước chảy 1 chiều và liên tục từ miệng qua mang
- Mang chứa nhiều mao mạch máu
4. Hô hấp bằng phổi
- Động vật trên cạn: bò sát, chim, thú
- Hô hấp nhờ sự thay đổi thể tích phổi.
B. Bài tập & Lời giải
Câu 1: Trang 75 - sgk Sinh học 11
Hãy liệt kê các hình thức hô hấp của động vật ở nước và ở cạn.
Xem lời giải
Câu 2: Trang 75 - sgk Sinh học 11
Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở động vật đơn bào và động vật đa bào có tổ chức thấp ( ví dụ thủy tức) được thực hiện như thế nào ?
Xem lời giải
Câu 3: Trang 75 - sgk Sinh học 11
Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo, giun sẽ bị nhanh chết. Tại sao?
Xem lời giải
Câu 4: Trang 75 - sgk Sinh học 11
Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở côn trùng, cá, lưỡng cư, bò sát chim và thú được thực hiện như thế nào?
Xem lời giải
Câu 5: Trang 76 - sgk Sinh học 11
Cơ quan hô hấp của nhóm động vật nào dưới đây trao đổi khi hiệu quả nhất? Trả lời bằng cách đánh dấu X vào ô cho ý trả lời đúng:
A. Phổi của động vật có vú
B. Phổi và da của ếch nhái
C.Phổi của bò sát
D. Da của giun đất
Xem lời giải
Câu 6: Trang 76 - sgk Sinh học 11
Tại sao bề mặt trao đổi khí của chim, thú phát triển hơn của lưỡng cư và bò sát?