III. UNG THƯ VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH
1. Chu kì tế bào mất kiểm soát gây ung thư
Câu hỏi 7. Phân biệt khối u lành tính và khối u ác tính.
Câu hỏi 8. Tế bào ung thư khác gì với tế bào bình thường?
2. Tình hình ung thư ở Việt Nam
Câu hỏi 9. Quan sát hình 13.5, nêu khái quát tình hình ung thư tại Việt Nam năm 2020 và rút ra nhận xét.
3. Phòng tránh ung thư
Câu hỏi 10. Vì sao cần khám sức khoẻ định kì để phát hiện sớm các bệnh ung thư?
Luyện tập 3. Nguyên nhân khiến số người mắc và tử vong vì ung thư ở Việt Nam tăng nhanh là gì?
Vận dụng 3. Nhiều người cho rằng ung thư là bệnh nan y nhưng khoa học phát triển đã mở ra nhiều biện pháp chữa trị hiệu quả. Em hãy tìm hiểu những biện pháp đó.
Vận dụng 4. Tìm hiểu thông tin về bệnh ung thư ở địa phương em. Làm thế nào phòng tránh ung thư hiệu quả?
Bài Làm:
Câu hỏi 7.
- Khối u lành tính: tế bào không lan rộng đến vị trí khác.
- Khối u ác tính: tế bào ung thư có khả năng lây lan (di căn) sang các mô lân cận và các cơ quan xa.
Câu hỏi 8.
Tế bào ung thư khác tế bào bình thường ở chỗ các tế bào ung thư phân chia vô hạn, có thể xâm lấn ra xung quanh.
Câu hỏi 9.
Số ca ung thư mắc mới tại Việt Nam năm 2020 (theo thống kê của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IACR, thuộc WHO)) đã lên đến hơn 182 nghìn ca. Số người mắc bệnh ung thư ở Việt Nam đang có xu hướng ngày một gia tăng. Bệnh ung thư có thể gặp ở mọi lứa tuổi.
Câu hỏi 10.
Cần khám sức khoẻ định kì để phát hiện sớm các bệnh ung thư vì khi được phát hiện ung thư sớm, sẽ có các biện pháp can thiệp kịp thời, phù hợp, làm giảm tốc độ lây lan của các tế bào ung thư, hoặc có thể loại trừ căn bệnh này.
Luyện tập 3.
Một số nguyên nhân khiến số người mắc và tử vong vì ung thư ở Việt Nam tăng nhanh:
- Già hóa dân số: Việt Nam đang đối mặt với sự già hóa dân số nói chung, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay đã tăng (73,6 tuổi). Tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao.
- Dân số tăng lên: Hiện nay dân số Việt Nam đang là gần 97.8 triệu người, đứng thứ 15 trên thế giới. Dân số Việt Nam tăng lên, dẫn tới tăng số người mắc và tử vong do ung thư.
- Rượu bia, thuốc lá: Các yếu tố về hành vi lối sống phải kể tới là hút thuốc lá (là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi); lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra các loại ung thư như ung thư miệng, họng; ung thư gan; ung thư vú, ung thư đại trực tràng); ....
- Chế độ ăn ăn uống không hợp lý: đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Thói quen ít vận động: Thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng.
- Môi trường sống: Vấn đề về ô nhiễm không khí và môi trường cũng là những yếu tố gây ung thư.
Vận dụng 3.
Một số biện pháp điều trị ung thư hiện nay như: Phẫu thuật; Xạ trị; Hóa trị; Một số biện pháp khác (Điều trị nội tiết, điều trị đích, điều trị miễn dịch),...
Vận dụng 4.
Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc ung thư:
- Không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích,...
- Có chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp: ăn nhiều rau, quả; hạn chê sử dụng chât béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiêu muôi; tránh lạm dụng đô uông có đường; không ăn thực phẩm mốc hay ôi thiu; thực phẩm nhiễm hoá chất như thuộc trừ sâu, chất kích thích tăng trọng:...
- Xây dựng chế độ tập luyện, nghỉ ngơi hợp lí; giữ tinh thần thoải mái, tích cực.
- Quan hệ tình dục lành mạnh, an toàn.
- Thực hiện tiêm chủng: viêm gan B, HPV,...
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đề cộng đồng hiểu nguyên nhân và cách phòng tránh bệnh ung thư.
- Giữ cho môi trường sống trong lành; phát triển nông nghiệp sạch nhăm tạo nguôn lương thực, thực phẩm an toàn.