Hoạt động mở đầu: Vi sinh vật thuộc giới nào trong hệ thống phân loại 5 giới ( hình 17.1) ? Dựa vào đặc điểm gì để phân biệt chúng với các sinh vật khác ?
Trả lời:
Vi sinh vật thuộc giới khởi sinh, giới nguyên sinh và giới nấm. Dựa vào cấu tạo đơn bào và kích thước cơ thể nhỏ bé mà ta có thể phân biệt chúng với các sinh vật khác.
I .Khái niệm vi sinh vật
Câu 1. Trong sữa chua có vi khuẩn lactic, trong cơm rượu nếp có nấm men. Em có thể quan sát chúng bằng cách nào? Tại sao?
Trả lời:
Em không thể quan sát chúng bằng mắt thường hay kính lúp cầm tay, chỉ có thể quan sát dưới kính hiển vi. Nguyên nhân là do kích thước của những sinh vật này rất nhỏ bé.
Câu 2. Hình 17.3 cho biết kích thước và thời gian chu kì tế bào của E.coli và S. cereviside. Em có nhận xét gì về mối liên hệ giữa hai thông số đó ? Giải thích.
Trả lời:
- E. coli: Kích thước 2 micromet, chu kì tế bào 20 phút ( nghĩa là cứ 20 phút phân chia tế bào 1 lần )
- S. cereviside : Kích thước 4 micromet, chu kì tế bào 2 giờ
=> Kích thước càng nhỏ thì chu kì tế bào càng ngắn. Tốc độ trao đổi chất của tế bào phụ thuộc vào tỉ lệ S/V ( tỉ lệ giữa diện tích bề mặt và thể tích tế bào). Tỉ lệ này càng lớn thì tốc độ trao đổi chất càng lớn và ngược lại. Do đó vi sinh vật có kích thước nhỏ => tỉ lệ S/V lớn=> tốc độ trao đổi chất cao=> tốc độ sinh trưởng và sinh sản nhanh.
Luyện tập 1. Cho biết vi sinh vật có nhóm đặc điểm liệt kê ở bảng 17.1 thuộc giới nào trong 3 giới sau : Khởi sinh, Nấm, Nguyên sinh.
Trả lời:
| Đặc điểm | Giới sinh vật |
| Sinh vật nhân thực đơn bào hoặc tập hợp đơn bào, dị dưỡng hoặc tự dưỡng. | Nguyên sinh |
| Sinh vật nhân sơ, đơn bào, dị dưỡng hoặc tự dưỡng. | Khời sinh |
| Sinh vật nhân thực, đơn bào hoặc tập hợp đơn bào, dị dưỡng. | Nấm |
Bài tập & Lời giải
Luyện tập 2. Sắp xếp các vi sinh vật ( vi khuẩn lactic, nấm men, nấm mốc, trùng roi xanh, trùng giày, tảo silic) vào kiểu dinh dưỡng phù hợp.
Vận dụng 1. Nếu chỉ cung cấp nguồn cacbon và năng lượng thì vi sinh vật có thể phát triển được không? Vì sao?
Xem lời giải
Câu 3. Hãy kể tên một số phương pháp nghiên cứu vi sinh vật. Nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu vi sinh vật?
Câu 4. Em hãy cho biết mục đích, ý nghĩa của phương pháp phân lập vi sinh vật. Phương pháp phân lập gồm những bước nào ?
Luyện tập 3. Em hãy cho biết khuẩn lạc vi khuẩn, nấm mốc và nấm men tương ứng với ảnh nào trong các ảnh ở hình 17.4.
Câu hỏi 5. Phương pháp quan sát gồm mấy bước? Vì sao muốn quan sát được vi khuẩn và nấm men thì phải làm tiêu bản và nhuộm còn nấm mốc và trùng giày lại có thể quan sát trực tiếp.
Câu 6. Em hãy giải thích kết quả thí nghiệm ở hình 17.6