I - Nhận xét
Xếp các từ phức được in đậm trong các câu thơ sau thành hai nhóm
Tôi nghe truyện cổ thầm thì
Lời ông cha dạy cũng vì đời sau.
Thuyền ta chầm chậm vào Ba Bể
Núi dựng cheo leo, hồ lặng im
Lá rừng với gió ngân se sẽ
Hoạ tiếng lòng ta với tiếng chim.
a) Từ phức do những tiếng có nghĩa tạo thành.
b) Từ phức do những tiếng có âm đầu, vần hoặc cả âm đầu lẫn vần lặp lại nhau tạo thành.
Trả lời.
a, Từ phức do những tiếng có nghĩa tạo thành : truyện cổ, ông cha, lặng im
b. Từ phức do những tiếng có âm đầu, vần hoặc cả âm đầu lẫn vần lặp lại nhau tạo thành: chầm chậm, Ba Bể, cheo leo, se sẽ.
II. Luyện tập
1) Xếp những từ phức được in nghiêng trong các câu dưới đây thành hai loại: từ ghép và từ láy. Biết rằng những tiếng in đậm là tiếng có nghĩa:
a) Nhân dân ghi nhớ công ơn Chú Đồng Tử, lập đền thờ nhiều nơi bên sông Hồng. Cũng từ đó hàng năm, suốt mấy tháng mùa xuân, cả một vùng bờ bãi sông Hồng lại nô nức làm lễ, mở hội để tưởng nhớ ông.
b) Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người. .
| Từ ghép | Từ láy | |
| Đoạn a | ghi nhớ,..................... | nô nức, ..................... |
| Đoạn b | ..................... | ..................... |
Trả lời:
| Từ ghép | Từ láy | |
| Đoạn a | ghi nhớ, đền thờ, tưởng nhớ | nô nức, bờ bãi |
| Đoạn b | vững chắc, thanh cao | mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp, dẻo dai |
2) Tìm và viết các từ ghép, từ láy chứa những tiếng sau vào ô thích hợp :
| Từ ghép | Từ láy | |
| Ngay | ngay thẳng, ........................ | ngay ngắn...................... |
| Thẳng | ............................... | ................................... |
| Thật | ................................ | ................................... |
Trả lời:
| Từ ghép | Từ láy | |
| Ngay | ngay thẳng, ngay thật | ngay ngắn |
| Thẳng | thẳng băng, thẳng cánh, thẳng đuột, thẳng đứng, thẳng tắp | thẳng thắn, thẳng thớm |
| Thật | chân thật, thành thật, thật lòng, thật tâm, thật tình | thật thà |