MỞ ĐẦU
Câu hỏi. Lịch sử là một dòng chảy liên tục theo thời gian từ quá khứ đến hiện tại, diễn ra một lần và không lặp lại. Lịch sử được nhận thức dựa vào nhiều nguồn sử liệu (do hiện thực lịch sử để lại) và bị chi phối bởi quan điểm chủ quan của con người. Vậy làm thế nào để tiếp cận lịch sử một cách khách quan, trung thực, gần với sự thật nhất? Tại sao cần thiết phải học tập và khám phá lịch sử suốt đời?
Trả lời:
- Để tiếp cận lịch sử một cách khách quan, trung thực, gần với sự thật nhất thì cần phải hiểu và nắm rõ được bản chất của khái niệm lịch sử và sử học. Đồng thời nhận thức được hai vấn đề cốt yếu khác biệt là hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức.
- Học tập và khám phá lịch sử là một quá trình suốt đời vì:
-
Lịch sử là quá khứ, là nơi chứa đựng giá trị văn hóa, là nguồn dữ liệu để tham chiêu kinh nghiệm cha ông và sự phát triển hôm nay. Nhờ lịch sử mà con người và thời đại được định hình, lịch sử chứa đựng cả một kho tang kinh nghiệm vô cùng phong phú để con người rút ra bài học.
-
Khám phá ra những đặc điểm và quy luật phát triển của lịch sử, cung cấp những cơ sở khoa học để hoạch định con đường phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc cũng như của mỗi cộng đồng cư dân trên mọi lĩnh vực.
-
Sử học đáp ứng một nhu cầu tự nhiên và ngày càng nâng cao của con người vì ai cũng cần biết mình sinh ra từ đâu và quá khứ như thế nào. Chúng ta không thể hình dung được sự tồn tại và phát triển của loài người nếu như chúng ta bị tách rời khỏi quá khứ hoặc với cả một quá khứ mù mịt.
-
Những tri thức lịch sử trang bị cho chúng ta những kiến thức tinh hoa của văn hóa nhân loại, của dân tộc để học hỏi, giao lưu, hội nhập với thế giới.
-
Kiến thức lịch sử có tác dụng to lớn trong giáo dục các thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ truyền thống, bản sắc dân tộc để không bị hòa tan khi hội nhập với thế giới, khu vực.
Bài tập & Lời giải
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức
a, Lịch sử
Câu hỏi 1. Trình bày khái niệm lịch sử. Các hình 1.1, 1.2 giúp em biết gì về hiện thực lịch sử?
Xem lời giải
Câu hỏi 2: Em hãy phân biệt hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức (lấy ví dụ từ câu chuyện Con ngựa gỗ thành Tơ – roa)?
Xem lời giải
Câu hỏi 3. Sách thẻ tre giúp em nhận thức được điều gì về lịch sử (ghi chép, giấy viết,…)?
Xem lời giải
Câu hỏi 2. Đối tượng nghiên cứu của Sử học?
Xem lời giải
Câu hỏi 3. Qua câu danh ngôn “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống” của Xi-rê-rông, em hiểu thế nào về chức năng, nhiệm vụ của Sử học?
Xem lời giải
2. Tri thức lịch sử và cuộc sống
a, Sự cần thiết của việc học tập, khám phá lịch sử suốt đời
Câu hỏi: Vì sao con người cần học tập và khám phá lịch sử suốt đời?
Xem lời giải
b, Thu thập thông tin, sử liệu, làm giàu tri thức lịch sử
Câu hỏi: Tri thức lịch sử là gì? Vì sao khi nghiên cứu lịch sử phải thu thập thông tin, sử liệu?
Xem lời giải
c, Kết nối kiến thức, bài học lịch sử vào cuộc sống
Câu hỏi: Nêu những cách thức kết nối kiến thức, bài học lịch sử và cuộc sống.
Xem lời giải
Câu hỏi 2: Lập bảng thống kế những nội dung quan trọng về đối tượng, chức năng, nhiệm vụ của Sử học.
Xem lời giải
Câu hỏi 3. Vẽ sơ đồ tư duy về tri thức lịch sử và cuộc sống.
Xem lời giải
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Trình bày với các bạn trong lớp suy nghĩ của em về một bài học lịch sử đã tiếp nhận trong quá trình học tập ở trường hay đi tham quan, xem phim,… được em vận dụng vào thực tiễn.