A. Lý thuyết
I. Ôn tập
Lực là đại lượng vecto đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm vật biến dạng.
Các lực cân bằng là các lực khi tác dụng đồng thời vào một vật thì không gây ra gia tốc cho vật.
Giá của lực: là đường thẳng mang vecto lực.
Hai lực cân bằng là hai lực cùng tác dụng lên một vật, cùng giá, cùng độ lớn và ngược chiều.
Đơn vị: Newton, N.
II. Tổng hợp lực – Điều kiện cân bằng của chất điểm
Định nghĩa: tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như các lực ấy, lực này gọi là hợp lực.
Ta tổng hợp lực theo quy tắc hình bình hành: Nếu hai lực đồng quy làm thành hai cạnh của một hình bình hành thì đường chéo kẻ từ điểm đồng quy biểu diễn hợp lực của chúng: $\overrightarrow{F} = \overrightarrow{F_{1}} + \overrightarrow{F_{2}}$.
Điều kiện cân bằng của chất điểm: Muốn cho một chất điểm đứng cân bằng thì hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng 0:
$\overrightarrow{F} = \overrightarrow{F_{1}} + \overrightarrow{F_{2}} + ... = \overrightarrow{0}$.
III. Phân tích lực
Phân tích lực là thay thế một lực bằng hai hai nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó, các lực thay thế gọi là lực thành phần.
Chú ý:
- Phân tích lực là phép làm ngược lại với tổng hợp lực và cũng tuân theo quy tắc hình bình hành.
- Chỉ khi biết một lực tác dung cụ thể theo phương nào ta mới phân tích lực theo các phương ấy.
B. Bài tập & Lời giải
Câu 1: SGK trang 58:
Phát biểu định nghĩa của lực và điều kiện cân bằng của một chất điểm.
Xem lời giải
Câu 3: SGK trang 58:
Hợp lực $\overrightarrow{F}$ của hai lực đồng quy $\overrightarrow{F_{1}}$ và $\overrightarrow{F_{2}}$ có độ lớn phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Xem lời giải
Câu 4: SGK trang 58:
Phân tích lực là gì? Nêu cách phân tích một lực thành hai lực thành phần đồng quy theo hai phương cho trước.
Xem lời giải
Câu 5: SGK trang 58:
Cho hai lực đồng quy có độ lớn bằng 9 N và 12 N.
a. Trong số các giá trị sau đây, giá trị nào có độ lớn của hợp lực?
A. 1 N;
B. 2 N;
C. 15 N;
D. 25 N.
b. Góc giữa hai vecto là bao nhiêu?
Xem lời giải
Câu 6: SGK trang 58:
Cho hai lực đồng quy có cùng độ lớn.
a. Góc giữa hai lực bằng bao nhiêu thì hợp lực cũng có độ lớn bằng 10 N?
A. 900
B. 1200
C. 600
D. 00
b. Vẽ hình minh họa.
Xem lời giải
Câu 7: SGK trang 58:
Phân tích lực $\overrightarrow{F}$ thành hai lực $\overrightarrow{F_{1}}$ và $\overrightarrow{F_{2}}$ theo hai phương OA và OB (hình 9.10). Giá trị nào sau đây là độ lớn của hai lực thành phần?
A. F1 = F2 = F;
B. F1 = F2 = F/2;
C. F1 = F2 = 1,15F;
D. F1 = F2 = 0,58F.
Xem lời giải
Câu 8: SGK trang 58:
Vòng nhẫn được giữ yên bằng cái dây OA và OB (Hình 9.11). Biết dây OA nằm ngang và hợp với dây OB một Một vật có trọng lượng P = 20N được treo vào một vòng nhẫn O (coi là chất điểm). góc 1200. Tìm lực căng của hai dây OA và OB.
Xem lời giải
Câu 9: Trang 58 sgk vật lí 10
Em hãy đứng vào giữa hai chiếc bàn đặt gần nhau, mỗi tay đặt lên một bàn rồi dùng sức chống tay để nâng người lên khỏi mặt đất. Em hãy làm lại như thế vài lần, mỗi lần đẩy hai bàn ra xa nhau một chút. Hãy báo cáo kinh nghiệm mà em thu được.