Giải bài 11: Axit photphoric và muối photphat

A - KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

AXIT PHOTPHORIC

I.Cấu tạo phân tử và tính chất vật lí

• Trong hợp chất H₃PO₄, Photpho có số oxi hóa cao nhất là +5
• Acid photphoric là tinh thể trong suốt, nóng chảy ở 42,5^oC.
• Rất háo nước và tan vô hạn trong nước.

II.Tính chất hóa học

1.Acid Photphoric là acid 3 nấc, có độ mạnh trung bình. Nó có tất cả những tính chất chung của acid.

• Trong dung  dịch , H₃PO₄ có các ion:
• H₂PO₄^-  :  dihidrophotphat
• HPO₄^2-  :  hidrophotphat
• PO₄^3-    : photphat và ion H⁺

2.Tác dụng với dung dịch kiềm

• Tùy theo lượng chất tác dụng mà acid photphoric tạo ra muối acid, muối trung hòa hoặc hỗn hợp mưới đó. Ví dụ;

H₃PO₄  + NaOH → Na H₂PO₄ + H₂O       

H₃PO₄  + NaOH → Na₂ HPO₄ + 2H₂O     

H₃PO₄  + NaOH → Na ₃PO₄ + 3H₂O         

3.Acid photphoric không có tính oxi hóa.

III.Điều chế

1.Trong phòng thí nghiệm

2.Trong công nghiệp

• Đi từ quặng photphorit hoặc apatit.

Ca₃(PO₄)₂  + 3H₂SO_{4 đặc} →(t^o) 2 H₃PO_{4 +} 3CaSO₄↓

• Đi từ photpho: có độ tinh khiết và nồng độ cao hơn.

P +  5O₂ →(t^o)  2P₂O₅

P₂O₅  + 3 H₂O → 2 H₃PO₄

IV.Ứng dụng

• Điều chế muối photphat, sản xuất phân lân, thuốc trừ sâu, dược phẩm

MUỐI PHOTPHAT

Các loại muối photphat

• Muối photphat trung hòa: Na₃PO_4, (NH4)₃PO4, Ca₃(PO₄)₂ ,...                 
• Muối acid:
• Muối hidrophotphat: Na₂HPO₄, CaHPO₄, (NH₄)₂HPO₄,…
• Muối dihidrophotphat: NaH₂PO_4, Ca(H₂PO₄)₂, NH₄H₂PO₄,…

I.Tính tan

• Các muối trung hòa và các muối acid của kim loại Natri, Kali nà Amoni đều tan trong nước.
• Với các kim loại khác, chỉ có muối dihidrophotphat là tan được, ngoài ra đều không tan hoặc ít tan trong nước.

II.Nhận biết  ion photphat

• Dùng  AgNO₃ làm thuốc thử để nhận biết các muối photphat tan.

3Ag⁺ + PO₄^3-  → AgPO₄↓ vàng