Chuyên đề vật lý 9: Máy ảnh và mắt - Mắt cận thị và Mắt lão thị

ConKec xin gửi tới các bạn Chuyên đề vật lý lớp 9 chủ đề: Máy ảnh và mắt - Mắt cận thị và Mắt lão thị. Bài học cung cấp cho các bạn tổng quan kiến thức, phương pháp giải và các bài tập liên quan. Hi vọng nội dung bài học sẽ giúp các bạn hoàn thiện và nâng cao kiến thức để hoàn thành mục tiêu của mình.

A. TỔNG QUAN KIẾN THỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP

I. Tóm tắt kiến thức

1. Máy ảnh

  • Định nghĩa

Máy ảnh là một dụng cụ dùng để thu ảnh một vật mà ta muốn chụp trên một phim

  • Cấu tạo

Hai bộ phận chính của máy ảnh là vật kính và buồng tối.

- Vật kính là một thấu kính hội tụ,

- Buồng tối: là một hộp kín. Mặt trước của buồng tối gắn vật kính; sát mặt sau gắn phim.

  • Chú ý

- Máy ảnh hiện đại nhất hiện nay là máy ảnh kĩ thuật số. Trong máy ảnh này không có phim. Ảnh chụp của vật không hiện trên phim, mà được mã hóa thành các tín hiệu số ghi trên bộ phận như đĩa mềm của máy tính.

- Ảnh của một vật trên phim

- Ảnh chụp của vật trên phim là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.

2. Mắt

  • Cấu tạo

Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới (còn gọi là võng mạc).

+ Thể thủy tinh là một thấu kính hội tụ 

+ Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét.

                           Chuyên đề vật lý 9: Máy ảnh và mắt -  Mắt cận thị và Mắt lão thị

  • Sự điều tiết của mắt

Sự thay đổi đọ cong của thể thủy tinh tức là thay đổi tiêu cự của nó để ảnh của vật cần quan sát ở các khoảng cách khác nhau có thể hiện rõ được trên màn lưới gọi là sự điều tiết. Sự điều tiết xảy ra hoàn toàn tự nhiên.

  • Điểm cực viễn Cv

- Điểm xa mắt nhất mà khi có vật ở đó, mắt không điều tiết có thể nhìn rõ vật gọi là điểm cực viễn (kí hiệu là Cv). Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn được gọi là khoảng cực viễn (OCv).

Người mắt tốt có điểm cực viễn ở rất xa: OC= $\infty $

  • Điểm cực cận Cc

- Điểm gần mắt nhất mà khi có vật ở đó, mắt còn có thể nhìn rõ vật (khi điều tiết tối đa) gọi là điểm cực cận (kí hiệu là Cc). Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận được gọi là khoảng cực cận (OCc).

- Người mắt tốt có điểm cực cận cách mắt khoảng 25 cm: OC= 25 cm

3. Mắt cận 

  • Đặc điểm

- Điểm cực viễn của mắt cận ở gần hơn so với mắt bình thường.

- Người bị cận thị có thể nhìn rõ những vật ở gần nhưng không nhìn rõ được những vật ở xa (nếu mắt không điều tiết).

- So sánh mắt cận và mắt thường

(OCc)cận < (OCc)thường

(OCv)cận < (OCv)thường =  $\infty $

Hay: Thể thủy tinh của mắt cận phồng to hơn mắt thường.

  • Cách khắc phục tật cận thị

- Đeo một thấu kính phân kì để nhìn các vật ở xa được như mắt thường.

- Kính cận thích hợp là TKPK có tiêu điểm F trùng voeid điểm cực viễn Cv của mắt: F = Cv

4. Mắt lão

  • Đặc điểm

- Mắt lão là mắt của người già.

- Mắt lão nhìn rõ những vật ở xa nhưng không nhìn rõ những vật ở gần như hồi còn trẻ.

- Điểm cực cận của mắt lão xa mắt hơn so với mắt bình thường

- So sánh mắt lão và mắt thường:

(OCc)lão < (OCc)thường

(OCv)lão = (OCv)thường =  $\infty $

Hay: Thể thủy tinh của mắt cận phồng to hơn mắt thường.

  • Cách khắc phục tật mắt lão

- Đeo một thấu kính hội tụ (TKHT) để nhìn các vật gần được như mắt thường.

II. Phương pháp giải

1. Cách vẽ ảnh của một vật trên phim

Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ nên cách vẽ ảnh của vật cũng giống như vẽ ảnh trong thấu kính hội tụ.

                                            Chuyên đề vật lý 9: Máy ảnh và mắt -  Mắt cận thị và Mắt lão thị

2. Cách xác định khoảng cách từ vật kính đến phim (từ thấu kính đến ảnh) hay từ vật đến vật kính hay tiêu cự của vật kính.

- Vẽ ảnh của vật qua máy ảnh.

- Dựa vào tính chất của tam giác đồng dạng để tính khoảng cách từ vật kính đến phim

Dựa vào công thức của thấu kính $\frac{1}{f}=\frac{1}{d}+\frac{1}{d'}$ để tính khoảng cách từ vật kính đến phim.

Lưu ý f và d’ luôn mang dấu (+) vì ảnh luôn là ảnh thật.

B. Bài tập & Lời giải

Bài 1: Một cây thẳng đứng cao 3,2 m đứng bên đường. Một người dùng máy ảnh để chụp ảnh cây đó. Biết khoảng cách từ vật kính đến cây là 10m và đến phim là 10cm. Tính độ cao của ảnh trên phim.

Bài 2: Để chụp ảnh một bức tranh có kích thước 48cm x 72cm trên một phim ảnh cao kích thước 24mm x 36mm, sao cho ảnh trên phim thu được trọn vẹn và có kích thước lớn nhất có thể có. Biết tiêu cự của vật kính của máy ảnh là 10cm.

a, Ảnh cao bao nhiêu lần vật?

b, Tính khoảng cách từ vật kính đến bức tranh.

Xem lời giải

Bài 3: Giải thích tác dụng của kính cận? Để sửa tật cận thị phải đeo kính gì? Để kính thích hợp với mắt thì phải thỏa mãn điều kiện gì?

Bài 4: Một người cận thị phải đeo kính có tiêu cự 50cm. Hỏi khi không đeo kính người đó nhìn rõ vật xa nhất cách mắt là bao nhiêu?

Bài 5: Một người quan sát các vật qua thấu kính phân kì, đặt cách mắt 5cm thì thấy ảnh của mọi vật ở xa hay gần đều hiện lên trong khoảng cách mắt từ 45cm trở lại. Xác định tiêu cự của thấu kính phân kì.

Xem lời giải

Bài 6: Một người mắt lão đeo một thấu kính hội tụ nhìn vật AB đặt trước kính như hình vẽ dưới.

Bài tập mắt lão thị và cách khắc phục

Biết Cc là điểm cực cận của mắt người đó. F là tiêu điểm chính của thấu kính. Hỏi:

a, Kh không đeo kính, người đó có nhìn thấy rõ vật AB không? Giải thích?

b, Khi đeo kính, để nhìn rõ ảnh A'B' của vật AB thì ảnh này phải hiện lên trong khoảng nào? Trong trường hợp vật AB nằm như hình vẽ trên thì yêu cầu đó có thỏa mãn không?

Bài 7: Một người già phải đeo sát mắt một thấu kính hội tụ tiêu cự 50cm thì mới nhìn rõ vật gần nhất cách mắt  25cm. Hỏi khi không đeo kính người đó nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt bao nhiêu?

Bài 8: Khoảng cách từ thể thủy tinh đến màng lưới là 2cm, không đổi. Khi nhìn một vật ở rất xa thì mắt không phải điều tiết và tiêu điểm của thể thủy tinh nằm đúng trên màng lưới mắt. Hãy tính độ thay đổi tiêu cự của thể thủy tinh khi chuyển trạng thái nhìn một vật ở rất xa sang trạng thái nhìn một vật cách mắt 50cm.

Xem lời giải

Xem thêm các bài Chuyên đề vật lý 9, hay khác:

Để học tốt Chuyên đề vật lý 9, loạt bài giải bài tập Chuyên đề vật lý 9 đầy đủ kiến thức, lý thuyết và bài tập được biên soạn bám sát theo nội dung sách giáo khoa Lớp 9.

Lớp 9 | Để học tốt Lớp 9 | Giải bài tập Lớp 9

Giải bài tập SGK, SBT, VBT và Trắc nghiệm các môn học Lớp 9, dưới đây là mục lục các bài giải bài tập sách giáo khoa và Đề thi chi tiết với câu hỏi bài tập, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và 2 (đề kiểm tra học kì 1 và 2) các môn trong chương trình Lớp 9 giúp bạn học tốt hơn.