A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Tác giả
- Sô Lô khốp (1905 – 1984).
- Ông xuất thân trong một gia đình lao động vùng sông Đông Nga.
- Ông là người tích cực trong mọi hoạt động và được phong tặng nhiều danh hiệu như anh hùng lao động , viện sĩ viện hàn lâm.
- Ông nhận được giải thưởng như: giải thưởng lê nin, giải thưởng quốc gia, giải thưởng nô ben văn học.
- Các tác phẩm của ông luôn phản ánh một cách chân thực cuộc sống hiện thực nước Nga.
- Tác phẩm tiêu biểu: Sông Đông êm đềm, đất vỡ hoang, số phận con người.
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: tác phẩm được viết từ khi chiến tranh thế giới kết thúc năm 1957, tinh thần dân chủ tràn ngập nước Nga. Đồng thời khi đó văn học nghệ thuật đi sâu vào thâm nhập tìm hiểu đời sống số phận con người.
- Thể loại: tiểu thuyết anh hùng ca.
- Tác phẩm thể hiện cái nhìn về cuộc sống và chiến tranh một cách toàn diện, chân thực. Sự đổi mới cách miêu tả nhân vật khám phá tính cách Nga và khí phách anh hùng, nhân hậu của người lính Xô -viết. Sự thật táo bạo được nhà văn tôn trọng trong từng câu văn, câu viết, từng chi tiết từng hình ảnh. Ông dám nói lên sự thật cay đắng, khắc nghiệt. Ông coi sứ mệnh cao cả của nghệ thuật là nói về người lao động, người nhân dân.
3. Tóm tắt tác phẩm
Câu chuyện kể về cuộc đời và số phận của anh lính lái xe An-đrây Xô-cô-lốp.
Trong những năm nội chiến, Xô-cô-lốp tham gia Hồng quân. Nạn đói xảy ra, gia đình anh bị chết. Anh phải làm nhiều nghề để kiếm sống và đã xây dựng được một gia đình hạnh phúc. Chiến tranh chống phát xít bùng nổ, anh ra trận, bị bắt làm tù binh, bị tra tấn. Khi trốn thoát về được với Hồng quân thì anh mới biết vợ và hai con gái đã bị bom sát hại trước đó hai năm. Anh tiếp tục chiến đấu và đúng vào ngày chiến thắng, con trai của anh đã hi sinh. Sau chiến tranh, anh xuất ngũ và làm lái xe cho một đội vận tải. Gặp bé Va-ni-a (mồ côi cha mẹ), anh nhận nó làm con.Cuộc sống của anh từ đó thêm khó khăn song đã ấm áp hơn. Anh phải nén chịu, giấu đi những mất mát đau đớn của thể xác và tinh thần để bé Va-ni-a được hạnh phúc. Một lần gặp rủi ro, anh bị thu bằng lái xe. Sau sự việc đó, anh lại cùng con đến Ka-sa-rư để kiếm sống.
Bài tập & Lời giải
Hướng dẫn học bài
Câu 1: Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2
Hoàn cảnh và tâm trạng của An-đrây Xô-cô-lốp sau khi chiến tranh kết thúc và trước khi gặp bé Va-ni-a được miêu tả như thế nào?
Xem lời giải
Câu 2: Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2
Việc An-đrây Xô-cô -lốp nhận bé Va-ni-a làm con nuôi tác động lớn lao đến hai cha con như thế nào? Tâm hồn ngây thơ và lòng nhân hậu của An-đrây Xô-cô-lốp được biểu hiện như thế nào? Điểm nhìn của người kể chuyện có giống điểm nhìn của nhân vật không?
Xem lời giải
Câu 3: Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2
An-đrây Xô-cô-lốp đã vượt lên nỗi đau và sự cô đơn như thế nào (khó khăn trong đời thường, chiêm bao ám ảnh và nỗi đau khôn nguôi)?
Xem lời giải
Câu 4: Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2
Nhận xét về thái độ kể chuyện. Ý nghĩa lời trữ tình ngoại đề ở cuối tác phẩm
Xem lời giải
Câu 5: Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2
Theo anh(chị), qua đoạn trích này, Sô-lô-khốp nghĩ gì về số phận con người?
Xem lời giải
Luyện tập
Bài tập 1: Luyện tập trang 124 sgk ngữ văn 12
Tìm cái mới của truyện ngắn Số phận con người trong miêu tả cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô.
Xem lời giải
Bài tập 2: trang 124 sgk ngữ văn 12 tập
Tưởng tượng và viết một đoạn văn về cuộc sống tương lai của hai bố con An-đrây Xô-cô-lốp
Xem lời giải
Phần tham khảo mở rộng
Câu 1:Trình bày những nội dung chính trong bài Số phận con người. Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 12 tập 2.